تقلا برای صلح

جواد نصرتی- روزنامه‌نگار

دولت افغانستان، به‌شدت امیدوار است در مذاکرات صلح با طالبان در ترکیه، با این گروه به توافق برسد و اشرف غنی، رئیس‌جمهور این کشور نقشه‌راهی 3مرحله‌ای تهیه کرده و می‌خواهد آن را ارائه دهد.
علاوه‌بر آن، در نشانه دیگری از عزم دولت برای رسیدن به صلح، معاون رئیس‌جمهور افغانستان گفته که دولت حاضر است در صورت توافق، متمم‌هایی به قانون اساسی اضافی کند.
آمریکا که یکی از طرف‌های اصلی مذاکره است می‌خواهد در همین ماه، نشستی در ترکیه با حضور سازمان ملل برگزار شود تا توافق صلح بین طالبان و دولت افغانستان نهایی شود. ضرب‌الاجل خروج نیروهای نظامی خارجی از افغانستان که پیش‌تر آمریکا و طالبان بر سر آن به توافق رسیده‌اند اول‌ماه می(11اردیبهشت) سر می‌رسد.
نقشه‌راه اشرف غنی به‌ عنوان طرحی در مقابل پیشنهاد واشنگتن ارائه خواهد شد. دولت افغانستان پیش‌تر طرح واشنگتن را رد کرده است. براساس طرح واشنگتن، بلافاصله دولتی موقت شکل خواهد گرفت تا نمایندگان طالبان هم بخشی از آن باشند.
فاز اول طرح اشرف غنی، ‌اجماع بر سر توافق سیاسی و آتش‌بسی زیرنظر نهادهای بین‌المللی است.
در فاز دوم، انتخابات ریاست‌جمهوری و تاسیس دولت صلح و برنامه‌ریزی‌هایی برای حرکت در راستای سیستم سیاسی جدید در نظر گرفته شده است.
فاز سوم هم شامل ساختن چارچوب قانون‌اساسی، بازگرداندن پناهجوها و توسعه افغانستان خواهد بود.
یک مقام دولتی گفته است که غنی این نقشه‌راه را با پایتخت‌های خارجی در میان گذاشته است.
زمان برگزاری نشست ترکیه هنوز قطعی نشده اما برخی منابع به رویترز گفته‌اند که این نشست احتمالا 2هفته دیگر برگزار خواهد شد. دولت افغانستان و برخی سیاستمداران گفته‌اند که باید قبل از نشست با طالبان بر سر دستور کاری مشخص به توافق برسند.
طالبان ‌ماه گذشته در بیانیه‌ای تهدید کرد که اگر ضرب‌الاجل اول‌ ماه می که بین این گروه و دولت ترامپ به توافق رسیده اجرا نشود، نیروهایش دوباره حمله به نیروهای خارجی حاضر در افغانستان را از سر خواهند گرفت.
جو بایدن، جانشین دونالد ترامپ در کاخ سفید گفته است که به‌ خاطر دلایل تاکتیکی، خارج کردن تمام نیروهای نظامی این کشور از افغانستان تا اول‌ ماه می بسیار سخت خواهد بود اما در عین حال تأکید کرده که احتمالا سال آینده، نیروهای نظامی آمریکایی دیگر در افغانستان نخواهند بود.
 یک مقام ارشد دولت افغانستان گفته است که طالبان حاضر است ضرب‌الاجل را تمدید کند و برای مدت بیشتری از حمله به نیروهای خارجی در افغانستان خودداری خواهد کرد. در مقابل، آنها خواستار آزادی هزاران نفر از نیروهای خود خواهند شد که در زندان‌های دولتی افغانستان به‌سرمی‌برند. پیش‌تر هم در پی توافق طالبان با دولت آمریکا، بسیاری از نیروهای طالبان از زندان‌های افغانستان آزاد شدند. گفته می‌شود این زندانی‌ها دوباره به‌ عنوان نیروی نظامی طالبان در حملات علیه دولت به‌ کار گرفته شده‌اند.
محمد نعیم، یکی از سخنگویان طالبان در قطر گفته است که این گروه چنین پیشنهادی را مطرح نکرده‌ و اگر ضرب‌الاجل به تعویق بیفتد، مثل هر سال حملات بهاری خود را شروع خواهد کرد.
برای دولت افغانستان، نشست ترکیه فرصتی مهم برای رسیدن به صلح است و دولت حاضر است از خود انعطاف زیادی نشان دهد تا صلح حاصل شود.
سرور دانش، معاون رئیس‌جمهوری افغانستان یکشنبه در همین راستا گفته که دولت آماده است در صورت رسیدن به صلح با طالبان، متمم‌هایی به قانون‌اساسی این کشور اضافه کند.
او گفته است که قانون‌اساسی نباید کاملا کنار گذاشته شود بلکه باید متمم‌هایی به آن اضافه شود تا نقطه‌نظرهای متفاوت را شامل شود.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، او در مراسم معارفه دادستان کل جدید افغانستان گفته است: «طرح صلح دولت افغانستان بر پایه 2اصل نوشته شده است، اول عدالت و دوم پایداری. اگر صلح این 2اصل را نداشته باشد، در واقع دیگر صلح نیست و مناقشات و جنگ‌های دیگری در شکل‌های جدید بروز پیدا خواهد کرد.»
یک‌روز پیش از این صحبت‌ها، طالبان در بیانیه‌ای دولت این کشور را به فریبکاری، تقلب و بندگی قدرت‌های غربی متهم کرده بود.
نعیم که عضو تیم مذاکره‌کننده طالبان هم هست، در گفت‌وگویی اختصاصی با خبرگزاری آناتولی، گفته است دولت مدنظر این گروه در آینده، حتما باید اسلامی باشد؛ «براساس اصول اسلام، ما باید سیستمی قوی، باثبات و فراگیر داشته باشیم که بتواند به مشکلات مردم رسیدگی و امنیت آنها را تضمین کند.»
گروه‌های سیاسی در افغانستان، مشارکت فعالی در آستانه نشست صلح در ترکیه داشته‌اند و شورای‌عالی صلح در افغانستان گفته که تا یکشنبه، 30پیشنهاد صلح از 25حزب سیاسی مختلف دریافت کرده است. تمرکز این پیشنهادها بر آتش‌بس، پایان خصومت‌ها، دفاع از حقوق شهروندان و تشکیل دولتی ملی و فراگیر است. گروه‌های مخالف دولت از نقشه‌راه صلح غنی حمایت نمی‌کنند و معتقدند قبل از شروع نشست ترکیه، باید بر سر یک طرح جامع که از سوی همه طرف‌ها مورد حمایت باشد توافق حاصل شود.
طالبان، هم با پیشنهاد دولت آمریکا و هم با پیشنهاد دولت افغانستان مخالف است.
چشم‌انداز صلح بعد از آن تقویت شد که دولت ترامپ در مذاکرات دوجانبه‌ای با طالبان، با این گروه به توافقاتی دست یافت که خروج نیروهای نظامی این کشور از افغانستان مهم‌ترین آنها بوده است.

افزایش خشونت‌ها در آستانه نشست صلح 
همزمان با نزدیک شدن به زمان برگزاری نشست صلح در ترکیه، خشونت‌ها در افغانستان هم اوج گرفته است و یکشنبه دولت افغانستان و طالبان مدعی شدند که در حمله به طرف مقابل تلفات زیادی تحمیل کرده‌اند.
وزارت دفاع افغانستان یکشنبه اعلام کرد که نیروهای امنیت ملی طی 24ساعت، در عملیات‌های مختلف در سراسر کشور، 160نفر از نیروهای طالبان را کشته‌اند و ده‌ها نفر را مجروح کرده‌اند. نیروهای نظامی افغانستان همچنین گفته‌اند نیروهای طالبان را از منطقه ارغنداب در ولایت جنوبی قندهار پس زده‌اند. کنترل این منطقه چند‌ماه پیش به ‌دست طالبان افتاده بود.
در سوی دیگر، طالبان یکشنبه مسئولت انفجار یک خودروی بمبگذاری شده در منطقه پغمان در 30کیلومتری کابل را به‌عهده گرفت. وزارت دفاع افغانستان گفته است که 3نفر در این حمله کشته شدند و بیش از 10نفر هم مجروح شده‌اند. حال برخی از این افراد بسیار بد گزارش شده است.
طالبان عملیات دولتی را به‌شدت محکوم کرده و گفته است به شورای نظامی این گروه دستور داده تا در صورت تداوم حملات دولتی، اقدامات لازم برای دفاع از خود و مردم را درنظر بگیرد.
طالبان حملات دولتی را تأیید کرده اما اشاره‌ای به تلفات خود نکرده است.