تعقیب و گریز در شبکههای اجتماعی
15سال از عمر شبکه اجتماعی فیسبوک می‌گذرد. شبکه‌ای که از روزهای ابتدایی فعالیتش تا همین چند سال پیش نماد تغییر فضای اطلاعات و ارتباطات در جهان بود، اکنون به متهمی برای بسیاری از مشکلات سیاسی- اجتماعی در بسیاری از کشورها ازجمله کشور میزبان خودش آمریکا تبدیل شده‌است. مدیر فیسبوک در جایگاه متهم نشسته و در جلسه‌هایی در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا ساعت‌ها به پرسش‌‌های نمایندگان درباره سوءاستفاده از اطلاعات کاربران به نفع شرکتهای تبلیغاتی و گروه‌های سیاسی که آمریکایی‌ها آنها را خرابکار می‌دانند، پاسخ داده‌است. اکنون پارلمان انگلیس هم درخواست مشابهی برای پرسش از مدیر فیسبوک مطرح کرده‌است.
اتهامات اخیر به فیسبوک بعد از آن وارد شد که نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر آمریکا بسیاری را در داخل و خارج این کشور شگفت‌زده کرد و همه به‌دنبال مقصر این نتیجه افتادند. سرانجام سرنخ‌هایی که جست‌وجوگران را به نتیجه می‌رساند، در یک گزارش تحقیقی پیدا شد. فیسبوک چند سال قبل با شرکتی همکاری اطلاعاتی داشته است. این شرکت از جزئیات مکالمات و اطلاعات میلیون‌ها کاربر فیسبوک برای رسیدن به برخی اهداف سیاسی اقتصادی استفاده کرده‌است. هنوز ابعاد کامل این موضوع روشن نیست اما اینکه اطلاعات کاربران و حتی متن مکالمات خصوصی آنها در فیسبوک در مرکزی ذخیره می‌شده و احتمالا قابل دسترسی بوده اکنون دیگر آشکار شده‌است.
دولت آمریکا و استفاده از اطلاعات فیسبوک
سال گذشته وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد این کشور می‌خواهد متقاضیان ویزا جزئیات بیشتری از زندگی شخصی خود را افشا کنند. براساس یک طرح وزارت خارجه، شهروندان بیشتر کشورها که خواهان سفر به آمریکا هستند باید جزئیات حساب‌های کاربری خود در شبکههای اجتماعی مثل فیسبوک و توئیتر را ارائه دهند. فعالان حقوق شهروندی در آمریکا می‌گویند اگر این طرح تصویب شود به بسته‌شدن فضای آزادی بیان دامن می‌زند.
4سال پیش مارک زوکربرگ- بنیانگذار فیسبوک- خطاب به باراک اوباما- رئیس‌جمهور وقت آمریکا- گفت از آنچه «جاسوسی دولتی از شهروندان» خوانده شده «خسته و درمانده» شده است. زوکربرگ در یادداشتی در این‌باره نوشت: «دولت (آمریکا) باید طلایه‌‌دار اینترنت باشد نه تهدیدی برای آن.»
اظهارنظر بنیانگذار بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان یک روز پس از آن منتشر شد که گزارشی تازه نشان داده‌بود، سازمان امنیت ملی آمریکا (ان.اس.ای) از فیسبوک در ساخت بدافزارهای اینترنتی سود برده است.
زوکربرگ در یادداشت خود نوشت: «وقتی مهندسان ما سخت تلاش می‌کنند امنیت (فیسبوک) را بالا ببرند، تصور ما این است که داریم از کاربران در برابر تبهکاران حفاظت می‌کنیم نه دولت. آنها (دولت آمریکا) باید شفاف‌تر عمل کنند وگرنه مردم بدترین حدس و گمان‌ها را در این‌باره متصور خواهند شد».
به گزارش بی‌بی‌سی، اطلاعات مربوط به برنامه‌های گسترده سازمان امنیت ملی آمریکا برای جاسوسی از شهروندان آمریکا و جهان، نخستین بار با افشاگری‌های ادوارد اسنودن، کارمند سابق نهادهای اطلاعاتی آمریکا، برملا شد. در میان هزاران مدرک و سند افشاشده توسط اسنودن، آمده بود ان.اس.ای به طریقی به حساب‌های کاربران ۹ شبکه بزرگ اجتماعی و ارتباطی در اینترنت دسترسی دارد. شرکت‌هایی که نام آنها در این اسناد ذکر شده بود عبارتند از گوگل، فیسبوک، یاهو، اسکایپ، ای.او.ال، اپل، یوتیوب، پل‌تاک و مایکروسافت.
پس از انتشار این مدارک، فیسبوک، یاهو، لینکدین، گوگل، اپل، مایکروسافت، توئیتر و ای.او.ال به اتفاق گروهی تشکیل دادند که ماموریت آن «اصلاحات در نظارت دولتی» تعریف شده است.
این گروه خواستار تغییرات گسترده و ساختاری در برنامه‌های نظارتی و اطلاعاتی دولت آمریکا شده است.
هند به‌دنبال اطلاعات کاربران
دولت هند با ارائه تقاضا برای دسترسی به «همه اطلاعات» شبکههای مخابراتی، نظارت خود بر شرکتهای مخابراتی را افزایش داده‌است. یک مقام وزارت کشور هند به بی‌بی‌سی گفت: «دولت باید به اطلاعات شرکت‌هایی که دارای شبکههای مخابراتی هستند دسترسی داشته باشد.»
این مقام دولتی می‌گوید: «گوگل یا اسکایپ هم شامل این قانون می‌شوند. هر شرکتی که در هند فعالیت می‌کند باید اطلاعاتش را در اختیار دولت قرار دهد».
این تقاضای دولت بعد از مذاکره مقامات هندی با مدیران شرکت «ریسرچ این موشن» سازنده تلفن‌های «بلک‌بری» مطرح می‌شود. دولت هند از این شرکت خواسته است به نیروهای امنیتی هند اجازه دسترسی به اطلاعات ردوبدل شده در شبکه این شرکت داده شود.
به‌نظر می‌رسد دولت می‌خواهد اطلاعات شبکههای خصوصی را هم در اختیار داشته باشد. این شبکه‌‌ها به کارمندان شرکت‌ها اجازه می‌دهند خارج از محل کار به شبکههای اطلاعاتی شرکتشان دسترسی امن داشته باشند.
برخی تحلیلگران می‌گویند که تلاش تازه دولت هند برای دسترسی بیشتر به اطلاعات، به‌دلیل وحشت رو به افزایش از حملات تروریستی است.
کارستن کاسپر -یک محقق در شرکت تحقیقاتی گارتنر- معتقد است دولت در حال تهیه یک دستورالعمل در این‌باره است.
او می‌گوید: «این دستورالعمل براساس قانون فناوری اطلاعات مصوب سال 2000میلادی تهیه می‌شود. این قانون در سال2008 بازبینی شده و با اینکه این قانون وجود دارد، شرکت‌ها نمی‌دانند سیستم‌های خود را چطور با آن منطبق کنند. حالا دولت برای این کار دستورالعمل‌های دقیق‌تری ارائه می‌کند».
به‌نظر می‌رسد سخت شدن قوانین، علاوه بر بلک‌بری، فعالیت شرکتهای گوگل و اسکایپ را هم در هند تحت‌تأثیر قرار دهد. این شرکت‌ها از سیستم کدگذاری بسیار پیچیده‌ای برای اطلاعات خود در ای‌میل‌ها و مکالمات استفاده می‌کنند.
کاسپر می‌گوید: «شرکت اسکایپ روش کدگذاری مشابهی با بلک‌بری دارد و از پروتکل‌های اختصاصی استفاده می‌کنند که هیچ‌کس دیگر قادر به رمزگشایی آنها نیست».
یک سخنگوی شرکت گوگل به بی‌بی‌سی گفت که هنوز در این مورد با این شرکت مکاتبه‌ای صورت نگرفته است.
به شرکت ریسرچ این موشن 60روز فرصت داده شده تا راهی برای دسترسی مقامات قضایی هند به اطلاعات این شرکت بیابد.
براساس گزارش‌ها به این شرکت پیشنهاد شده به‌عنوان یک راه‌حل برای این مشکل در هند یک سرور تاسیس کند؛ کاری که به‌نظر مقامات بلک‌بری انجام آن فایده‌ای نخواهد داشت.
گفته می‌شود ممنوعیت فعالیت بلک‌بری در هند تنها به‌خاطر برگزاری بازی‌های کشورهای مشترک‌المنافع در این کشور به تاخیر افتاده است.
بسیاری در هند از تلفن‌های بلک‌بری استفاده می‌کنند و این شرکت یک میلیون و 100هزار مشتری در این کشور دارد.
به همین‌خاطر ممنوع‌کردن فعالیت این شرکت در طول بازی‌ها ممکن است مشکلات ارتباطی جدی به‌وجود آورد.
در همینه زمینه :
