گزارش
اینچه‌برون؛ بارانداز جدید ایران
واگن‌های باری ایرانی برای اولین بار به ترکمنستان رفت تا ظرفیت جدیدی در جذب سرمایه‌گذار و تبدیل اینچه‌برون به بارانداز بزرگ ورود و خروج کالا ایجاد شود
ستاره حجتی- خبر‌نگار
ایجاد کریدور ریلی و ساخت بندر خشک در اینچه‌برون گلستان، طرحی از مجموعه مصوبه‌های سفر رئیس‌جمهوری دولت یازدهم به این استان بود؛ مصوبه‌ای که گرچه بلافاصله کلنگ اجرایی آن به زمین خورد و فعالیت برای راه‌اندازی بارانداز بزرگ تبادل کالا آغاز شد، اما پیچ و تاب‌های دریافت مجوز و تامین اعتبار طی ۶سال، اهداف پروژه را به ابعاد کوچک‌تری تقلیل داده بود؛ اهدافی که به‌نظر پس از نوروز۱۴۰۰ دوباره به چشم‌انداز نهایی خود نزدیک‌تر شده اند.
رکورد بارگیری شکست
۱۴فروردین امسال در نخستین روز کاری هفته، مدیرکل راه‌آهن شمال‌شرق۲ گلستان از شکسته شدن رکورد بارگیری کالا در ایستگاه ریلی اینچه‌برون به همشهری خبر داد. تا پیش از این صادرات کالا با واگن‌های خارجی و وارداتی انجام می‌شد اما با استفاده از واگن‌های داخلی گامی برای توسعه صنعت واگنسازی و تعمیر واگن
هم برداشته شد. محسن اعتماد با اعلام این خبر بارگیری انجام شده در ۱۴فروردین در این ایستگاه را 4160تن و ۲۶۰تن بیشتر از بیشینه بارگیری روزانه این ایستگاه اعلام می‌کند و می‌گوید:«این اتفاق با افزایش محوطه بارگیری از 1به 3محوطه و حل مشکلات توناژ پذیرش کالا در ترکمنستان افتاد». او همچنین از خروج واگن‌های ایرانی حمل بار برای نخستین بار از کشور خبر می‌دهد و می‌افزاید: «برای نخستین بار در حمل‌ونقل ریلی کشور برای مقصد خارجی و صادرات از واگن‌های ایرانی استفاده می کنیم و آنها تا ایستگاه اترک ترکمنستان محموله‌های صادراتی را منتقل می‌کنند که طبیعتا برای ما صرفه اقتصادی دوچندان خواهد داشت». اعتماد همچنین با بیان اینکه برای نخستین بار در روزهای نوروز ۱۶هزار تن بار صادر و ۸هزار تن بارگیری داخلی انجام شد، ادامه می‌دهد:«مجموع بارگیری ما در روزهای نوروز به ۲۵هزار تن رسید که در مدت مشابه سال گذشته ۱۱۲تن بود. با اتصال خط عریض ریلی که در چند روز آینده فعال می‌شود، از تغییر بوژی (محور حرکت واگن) نیز بی‌نیاز خواهیم بود. همچنین واگن‌های یخچال‌دار براساس آخرین مذاکره‌ها با سرمایه‌گذار به این محور اضافه می‌شود».
از بندر خشک به مرکز لجستیک
اما خبرها از اینچه‌برون به همین خلاصه نمی‌شود. معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار گلستان از تغییر طرح از عنوان بندرخشک اینچه‌برون به مرکز لجستیک اینچه‌برون خبر می‌دهد و به همشهری می‌گوید:«در حقیقت اینچه‌برون به بارانداز بزرگی برای ورود و خروج کالای کشور تبدیل می‌شود».
ابراهیم کریمی ادامه می‌دهد: «یکی از مهم‌ترین بحث‌هایی که درباره اینچه‌برون وجود داشت، واگذاری زمین به راه‌آهن بود. خوشبختانه ۵۳۰ هکتار از محل اراضی ملی و حدود ۳۰ هکتار مستثنیات با خرید زمین به راه‌آهن واگذار شد. یعنی کمیسیون ماده ۶۹استان با واگذاری موافقت کرد و هم‌اکنون در انتظار رأی نهایی کمیسیون ماده۶۹ کشوری هستیم تا اراضی به شکل قطعی به راه‌آهن متصل شود».
او می‌گوید:«توسعه این محور به‌دلیل تفاهم بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت قزاقستان و تعهد به سرمایه‌گذاری قزاقستان در بخش راه‌ها برای ایجاد امکان واردات غلات تولیدی این کشور به ایران اهمیت زیادی دارد».
بازوی تجارت ایران در اوراسیا
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار گلستان با بیان اینکه بعد از امضای موافقتنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه تجاری اوراسیا توسعه این محور ریلی برای ما دارای اهمیت بیشتری می‌شود، می‌گوید:«مطابق این موافقتنامه ۸۶۴ قلم کالا مشمول تعرفه ترجیحی هستند. ایران می‌تواند از این مجموع ۳۶۰قلم کالا را با تعرفه صفر یا ترجیحی به این کشورها صادر کند. خود کشور قزاقستان هم عضو اتحادیه اوراسیاست. از طرف دیگر عمده نیاز این کشورها، ورود محصولات صنایع تبدیلی و کشاورزی است که ما هم می‌توانیم تامین‌کننده آن باشیم. به‌ویژه اینکه در مورد کالاهای فسادپذیر مانند سیب‌زمینی که سال گذشته صادرات آن طی 7روز با کشتی انجام شد و هدررفت بسیار بالایی داشت،ما امکان استفاده از یخچال داریم. در حقیقت هدررفت صادرات در بخش مواد غذایی هم به‌شدت پایین می‌آید». کریمی همچنین درباره جذب سرمایه‌گذار برای توسعه فضاهای انبارها و ساختارهای گمرکی می‌افزاید:«طبیعتا واگذاری زمین به سرمایه‌گذار مانند قوانین یک بندر آبی است. مالکیت اراضی امکان واگذاری ندارد، اما راه‌آهن در قالب قراردادهای بی.او.تی این واگذاری را انجام می‌دهد. یعنی سرمایه‌گذار با در اختیار گرفتن اراضی سازه و ساختار را مستقر کرده، بسته به‌مدت قرارداد که البته قابل تمدید است، بهره‌برداری کرده و پس از آن مالکیت به دولت برمی‌گردد».
ورود محموله‌های چینی
اما این خوش‌بینی فقط به مدیران دولتی اختصاص ندارد. کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند توسعه این محور ریلی نه فقط بر اقتصاد گلستان که بر اقتصاد ایران اثر مثبت خواهد گذاشت. یک کارشناس اقتصاد توجه را به تبادلات با چین جلب می‌کند. عباس اغنامی می‌گوید:«ما توافقی ۲۵ ساله با چین امضا کرده‌ایم. از مسیر ریلی با دروازه اینچه‌برون طی ۱۴روز کالاها می‌توانند میان ایران و چین تبادل شوند. محموله‌های چین ناچار به تغییر مسیر برای ورود به ایران بودند، اما با تکمیل ریل عریض، نیازی به این تغییر نیست». او صرفه‌جویی اقتصادی به‌دلیل تکمیل ریل عریض و بی‌نیازی از پرداخت حق تغییر بوژی معادل ۱۸۰ فرانک و ۱۰ فرانک برای ماندن واگن، صرفه‌جویی در زمان به‌دلیل بی‌نیاز شدن از تخلیه و بارگیری دوباره واگن به قصد تغییر واگن، همچنین کوتاه‌تر شدن مسیر، امکان صادرات و واردات کالاهایی که با کشتی ممکن نیست یا هدررفت بالا و ریسک بالایی دارد را از مزایای دیگر این محور می‌داند. اغنامی ادامه می‌دهد:«فرایند اخذ مجوزها کمی طرح را معطل کرد، اما خوشبختانه با رفع این موانع می‌توان انتظار داشت که اینچه‌برون به‌زودی با حداکثر توان فعالیت کند و سرمایه‌گذاران نیز به سمت سرمایه‌گذاری در این مسیر حرکت کنند». او یکی از اقلامی که تأثیر مثبت ورودش از مرز اینچه‌برون به‌شدت در استان‌های شمالی قابل درک خواهد بود را ورود انواع نهاده‌های کشاورزی و دام و طیور می‌داند و می‌گوید:«این را هم فراموش نکنیم که صادرات و واردات در این مسیر و به کشورهای آسیای میانه کمترین تأثیرپذیری از تحریم‌ها را خواهد داشت. این کشورها، نه فقط کشورهای دوست به‌حساب می‌آیند بلکه پایین‌تر بودن سطوح تکنولوژی در آنها به نسبت ایران به ما تراز مثبت می‌دهد. قرابت فرهنگی زیاد میان ایران و این مقاصد با گسترش تبادل کالا، زمینه صادرات کالاهای فرهنگی و حتی خدمات فنی و مهندسی ما را هم فراهم می‌کند».
***
تکمیل کریدور ریلی اینچه‌برون یکی از مصوبه‌های دولت یازدهم و مطالبه‌های مردمی‌ای بود که روزنامه همشهری هم در سفر رئیس‌جمهوری به گلستان آن را پیگیری کرده بود.
