نهمین دوره جشن اهدای نشان لاکپشت پرنده برگزار شد
پرواز لاکپشتهای دوستداشتنی
نهمین دوره جشن اهدای لاکپشت پرنده که بهصورت مجازی برگزار شد، مانند سالهای گذشته بخشهایی چون کتاب یاد، اهدای نشانهای ویژه و اهدای نشانهای لاکپشت پرنده را شامل میشد. طی این مراسم نشانهای نقرهای لاکپشت پرنده به کتاب چشمانداز جهان، طبیعت جهان در یک کتاب طولانی به نویسندگی و تصویرگری «فانی مارسو» و «جولی ژولیت» با ترجمه محمدناصر مودودی از نشر دیبایه، کتاب «به دیگری فکر کن» نوشته محمود درویش، با ترجمه حسین متقی و تصویرگری علیرضا گلدوزیان از نشر کودکان، کتاب «تاجر برف» نوشته «سام گیتون» با ترجمه مینا قنواتی از انتشارات پریان و کتاب اعترافات یک دوست خیالی نوشته «میشل کیوواس» با ترجمه زهرا چوپانکاره از نشر چشمه (کتاب چ) اهدا شد. نشان طلایی لاکپشت پرنده نیز به مجموعه کتاب گرگ ماسهای نوشته «اسا لیند» با ترجمه نامدار ناصر قصری از انتشارات پریان تعلق گرفت. جایزه لاکپشت پرنده به مولف اصلی اثر اهدا میشود و در این جشن مولفان خارجی و ایرانی با فرستادن پیامهای صوتی و تصویری بهصورت مجازی در جشن اهدای نشانها همراه مخاطبان بودند. در بخش کتاب یاد هم از کتاب «قصه طوقی» نوشته م.آزاد یاد شد. این کتاب شعر امروز ارزش توجه به صنایعدستی را یادآوری میکند و نمونهای از کتابهایی است که در طول تاریخ کاربرد آن تغییر کرده است. در بخش نشانهای ویژه، این نشانها به فیروزه گلمحمدی، تصویرگر و احمدرضا احمدی، نویسنده و شاعر، بهدلیل فعالیتهای مؤثر ایشان در زمینه ادبیات کودک و نوجوان اهدا شد. در ادامه مروری کوتاه داریم بر کتابهای برگزیدهای که خرید آنها برای کودکان و نوجوانان، بهویژه برای نوروز1400 خالی از لطف نیست.
اعترافات یک دوست خیالی
«اعترافات یک دوست خیالی» نوشته «میشل کیوواس» را زهرا چوپانکاره به فارسی برگردانده و از سوی نشر چشمه منتشر شده است. این کتاب 191صفحهای برای کودکان سالهای آخر دبستان مناسب است. همه ما در کودکی، زمانهای زیادی را به تخیل و رویاپردازی گذراندهایم. زمانی که عروسکها یا اشیایی را زنده و واقعی تصور میکردیم و با آنان حرف میزدیم، بازی میکردیم، مهمانی و پارک میرفتیم و... اینها دوستانی خیالی بودند که زندگی را برایمان شیرینتر و دوستداشتنیتر میکردند. آیا تا بهحال از دریچه چشم یک دوست خیالی به کودکان، بزرگسالان، جامعه و زندگی نگاه کردهاید؟ فکر میکنید تصور آنها از روابط انسانها، دوستیها و زندگی چگونه است؟ شخصیت اصلی کتاب اعترافات یک دوست خیالی پسری 8ساله به نام ژاک پاپیه است که تصور میکند هیچکس دوستش ندارد؛ نه معلمها، نه بچهها، نه پدرومادرش. همه او را نادیده میگیرند جز خواهر دوقلویش فلور. اعترافات یک دوست خیالی 60فصل کوتاه دارد، انگار هر فصل بخشی از دفترچهخاطرات ژاک است. خاطراتی که پر از کشف است و خواننده را به تفکر، تخیل و تصورهای عجیبوغریب و جذاب وامیدارد. این داستان پر از حوادث سرگرمکننده، غافلگیری، تخیل، کشف حقیقت و هویت است.
به دیگری فکرکن
«به دیگری فکر کن» سروده «محمود درویش» را حسین متقی ترجمه کرده و تصویرگر کتاب علیرضا گلدوزیان است. این کتاب 28صفحهای را که برای کودکان دبستانی و نوجوانان است انتشارات کودکان منتشر کرده و کتاب شعری از شاعر نامدار فلسطینی محمود درویش است، با ایده توجه دادن به دیگری. شعر فقط برای کودکان سروده نشده است، اما کتاب به دیگری فکر کن نمونه خوبی از خوانش کودکانه یک شعر بزرگسالانه به کمک تصویر است.
این شعر ساده که میتوانست با زبانی قابل فهم و مفاهیمی نسبتا روشن مخاطبانش را از بزرگسالان تا کودکان گسترش بدهد، با تصویرهای علیرضا گلدوزیان به شعری تازه تبدیل شده است، شعری که بدون آنکه کلماتش تغییر کند، دنیایی تغییر کرده است و بدون اینکه معنا و مضمونش متفاوت شود، جزئیاتش تغییر و زاویه نگاهش فرق کرده است.
در این کتاب علیرضا گلدوزیان تصویرگر ایرانی خوانشی منحصر به فرد از این شعر ارائه کرده است. تصویرهای او تزئین شعری از محمود درویش نیست، شریک شدن با اوست در ساختن شعری جدید که از کلمات و تصویر شکل گرفته است. در این کتاب تصویرها هم بخشی از شعرند، تصویر در مقام شعر نشسته و دنیای نسخه اولیه شعر را که در قالب کلمات ارائه شده، گسترش داده است.
تاجر برف
«تاجر برف» نوشته «سام گیتون» با تصویرگری «کریس ریدل» را مینا قنواتی به فارسی برگردانده و انتشارات پریان این کتاب 272صفحهای را برای نوجوانان منتشر کرده است.
تریسا هر سهشنبه، پنجشنبه و شنبه عاشق میشد؛ همیشه هم عاشق یک نفر. عاشق پسری که تورهای ماهیگیری را تعمیر میکرد و لکنت زبان داشت.
فصل هفتم کتاب تاجر برف اینطور شروع میشود: تریسا دستیار یک کیمیاگر است. در هر ملاقات، پسر با صدای آرام از تریسا میپرسد با من ازدواج میکنی؟ تریسا آرام میگوید بله، هرچه زودتر بهتر. و بعد همهچیز میرفت تا ملاقات بعدی.
پسر جوان متوجه شده بود کیمیاگرها همهچیز را تغییر میدهند حتی تصمیمهایشان. برای همین مسابقه شطرنجی ترتیب میدهد و قرار میگذارند اگر پسر برنده شد تریسا دیگر تصمیمش را عوض نکند و با او ازدواج کند. قصه تاجر برف در زمانی اتفاق میافتد که کسی نمیداند برف چیست. لتی، دختر نوجوان در غیاب پدر و مادرش مسئولیت یک مهمانخانه را بهعهده دارد. پیرمرد کیمیاگری اتاقی اجاره میکند و با فنون کیمیاگری و سردکردن آدمها و اتاقها برف درست میکند. مهمانها فکر میکنند اینها دانههای الماس است و...
تاجر برف رمانی است پر از ارزشهای ادبی با روایتی پرکشش و پر از اتفاقات هیجانانگیز و عجیبوغریب که با همراهی نوجوانانی کنشگر رقم میخورد و تصاویری که به این آسانی از ذهن پاک نمیشوند. شخصیتها آنقدر خوب پرداخته شدهاند که مخاطب باورشان میکند. مثل پسری که روی شانههایش درخت روییده بود، مادری که تبدیل به باد شده بود و دختری که از دیگ کیمیاگری به دنیا آمده بود.
گرگ ماسهای
«گرگ ماسهای» کتابی است 3جلدی نوشته «اسا لیند» با تصویرگری «کریستینا دیگمن» که نامدار ناصر قصری آن را به فارسی برگردانده و انتشارات پریان این کتاب 104صفحهای را برای کودکان سالهای آخر دبستان منتشر کرده است. مجموعه گرگ ماسهای یک فانتزی آرام و کودکانه است. با قهرمانی به نام ساکارینا، کودکی پرسشگر که به تماشای جهان پیرامون ایستاده، جهانی پر از سؤال و چیستی. کودکی که خوب میبیند، درنگ میکند و میپرسد. کودکی در پی کشف واقعیتهای پیرامون، با تخیل خلاق و بلندپرواز. مجموعهای بدون هیولاهای مرسوم و هیجانی که در فانتزیهای بازار کتاب به چشم میخورد. یک فانتزی که توانایی تجسم و خیالبافی کودک در دنیای کودکانهاش را تصویر میکند و فرصتی است برای رشد شناختی و اجتماعی او.
مواجهه کودک با گرگ ماسهای در ساحل اتفاق میافتد، گرگی خردورز که روی عاقلانه و متفکر دختر است، خیالی آگاه و پاسخگو در کنار روی سرخوش و کودکانه دختری که به لحظه اهمیت میدهد. در گرگ ماسهای ما با کودکی فیلسوف مواجه هستیم. نه فیلسوفی تصنعی و آموزشدیده، بلکه فیلسوفی از جنس ذات کودک: پرسشگر و درپی رازها.
در این مجموعه مخاطب با جهانی صلحآمیز روبهرو میشود. جهانی با والدینی آگاه که به کودک فرصت تفکر، تجربه و اظهارنظر میدهند. والدینی که از نقشهای کلیشهای عبور کردهاند و به ساکارینا اجازه میدهند خودش باشد، جستوجو کند و او را به کشفی خودخواسته ترغیب میکنند. این 3کتاب از زبان سوئدی و با خرید حق انتشار به فارسی منتشر شدهاند.
چشماندازجهان
«چشمانداز جهان» با زیر عنوان طبیعت جهان در یک کتاب طولانی به نویسندگی و تصویرگری «فانی مارسو» و «جولی ژولیت» را محمدناصر مودودی به فارسی برگردانده و انتشارات دیبایه آن را در 34صفحه برای کودکان دبستانی منتشر کرده است. این کتاب اثری است که آن را مثل همه کتابها ورق میزنیم، صفحه به صفحه میخوانیم، با آن به سفرِ دور دنیا میرویم و با زیستگاهها، چشماندازها و جانوران گوناگون آشنا میشویم. اما نه، همینجا هم اتفاق متفاوتی میافتد که سبب میشود این کتاب با کتابهایی که جغرافیای جهان را معرفی میکنند تفاوت داشته باشد. نثر شاعرانه کتاب، این سفر و تماشای جهان را به تجربهای خیالانگیز تبدیل میکند. در هر صفحه از این کتاب با فضا و مکانی ویژه در جهان آشنا میشویم. نام این فضا و مکان در پاورقی نوشته شده است، اما تصویری که از آن فضا و مکانها که بیشتر جزو میراث طبیعی جهان هستند در صفحات کتاب نقش بسته، عکس آن فضاها و مکانها نیستند، بلکه برداشت یک تصویرگر از آنجاست، برداشتی که بهطور ویژهای با شاعرانگی در هم آمیخته است. تلفیق شاعرانگی و دانش از ویژگیهای اصلی کتاب است.
این کتاب را به نوعی سادهتر هم میتوان خواند. در خوانش ساده، این کتاب آکاردئونی است، وقتی صفحهها را باز کنیم با چشماندازی مواجه میشویم که همزمان هم کوه دارد، هم اقیانوس و دریا و رودخانه، هم کویر و صحرا دارد، هم دشت و جنگل، و جانورانش در یک تصویر، مثل کلیتی یکپارچه، دیده میشوند. کتاب در ظاهر داستانی ندارد، اما کنار هم نشستن اقلیمها و جانورانش خود داستان است، داستانی که آن را جهان مینامیم، داستانی پیچیده و زیبا که هر یک از ما آن را میتوانیم بهگونهای ویژه بخوانیم. این پیچیدگی و زیبایی حاصل شگردی است که در این کتاب بهکار رفته است، شگردی نو و جذاب. به صفحه آخر کتاب میرسیم. اما این پایانِ سفر پرماجرای ما نیست. روز به آخر رسیده و سفر دیگری آغاز شده است، سفری شبانه. حالا ما راهی را که آمدهایم قدم به قدم در شب برمیگردیم و جهان را اینبار در شب با همه رازهایش تماشا میکنیم.