تعویق نه؛ اجرای قانون

زهرا جعفرزاده- خبرنگار

هر روز دامنه اعتراضات داوطلبان آزمون دستیاری تخصصی نسبت به تاریخ برگزاری آزمون بزرگ‌تر می‌شود، اما وزارت بهداشت همچنان بر مواضعش اصرار دارد. براساس آیین‌نامه‌های از پیش نوشته‌شده، قرار بر این بود که از زمان اعلام منابع درسی آزمون دستیاری تخصصی تا زمان اجرای آزمون، 9‌ماه فاصله باشد؛ بر همین اساس هم آزمون دستیاری بنا بر دستورالعمل‌های قبلی، باید در 31خرداد 1400برگزار شود؛ چراکه منابع درسی 31شهریور‌ماه امسال اعلام شده است. این در حالی است که وزارت بهداشت در نخستین مرحله تاریخ برگزاری آزمون را 7اسفند اعلام کرد و در مرحله بعدی پس از اعتراضات فراوان و به میان آمدن پای دیوان عدالت اداری به ماجرا، برگزاری آزمون را به 20فروردین سال آینده موکول کرد. داوطلبان معترض آزمون اما می‌گویند 20فروردین یعنی برگزاری آزمون 73روز زودتر از موعد اصلی. آنها می‌گویند پزشکان یک‌سال گذشته، فشار زیادی را تحمل کرده‌اند و در شیفت‌های طولانی به‌دلیل شیوع کرونا در بیمارستان‌ها حضور داشته‌اند. ماجرای اعتراضات آنقدر گسترده شد که کمیسیون اصل 90پیگیر ماجراست و دیده‌بان عدالت و شفافیت هم از مراجع قضایی و دولتی، در حال بررسی تخلف وزارت بهداشت است.

چرا 2‌ماه زودتر؟
 شهرزاد باستانی، پزشک عمومی و یکی از داوطلبان معترض است. او به همشهری می‌گوید که داوطلبان درخواست تعویق آزمون را ندارند، آنها می‌خواهند آزمون در موعد مقرر و قانونی آن برگزار شود: «منابع درسی آزمون بسیار با تأخیر اعلام شد. هر سال در تیر‌ماه اعلام می‌شود و امسال 31شهریور‌ماه منابع درسی آمد. حتی یکی از مدیران معاونت آموزشی وزارت بهداشت، قبلا در نامه‌ای نسبت به کم شدن فاصله زمانی میان تاریخ اعلام منابع و زمان برگزاری آزمون، هشدار داده بود.» به‌گفته باستانی، آیین‌نامه برگزاری آزمون دستیاری در شصت‌وششمین نشست شوراهای آموزشی پزشکی، نوشته شده که در آن زمان 9‌ماه فاصله زمانی از تاریخ اعلام منابع تا برگزاری آزمون مورد تأکید قرار گرفته است؛ بنابراین با حساب داوطلبان، آزمون باید 31خرداد سال آینده برگزار شود: «2‌ماه فاصله برای هر آزمونی زیاد است. چرا می‌خواهند 2ماه زودتر آزمون برگزار کنند؛ آن هم در شرایطی که پزشکان در 13‌ماه گذشته، درگیر درمان بیماران کرونایی بوده‌اند و سرشان به‌شدت شلوغ بوده است.» 
داوطلبان به نخستین تاریخ برگزاری آزمون که 7اسفند بود، اعتراض گسترده‌ای نشان دادند. آنها شکایت‌شان را به دیوان عدالت اداری بردند. قبل از آن هم مؤسسه‌های آموزشی نامه‌های جداگانه‌ای خطاب به وزیر بهداشت نوشتند، اما پاسخی نگرفتند. اما در نهایت پای دیوان عدالت اداری به میان کشیده شد. دیوان هم دستور موقت داد و در جلسه‌ای با وزارت بهداشت و نماینده داوطلبان معترض، رأی به نفع داوطلبان داده شد. در عین حال از وزارت بهداشت خواسته شد تا در یک هفته، نسبت به اجرای قانون اقدام کند. بعد از یک هفته اما در شرایطی که داوطلبان منتظر اعلام تاریخ آزمون در 31خرداد بودند، به‌طور رسمی اعلام شد که تاریخ برگزاری آزمون دستیاری، 20فروردین است. داوطلبان می‌گویند 20فروردین بدترین زمان برای برگزاری آزمون دستیاری است؛ چراکه پزشکان، از کشیک‌های عید بازگشته‌اند، عده‌ای می‌خواهند قبل از آزمون به مرخصی بروند و... . بنابراین زمان کافی برای مطالعه منابع درسی ندارند. باستانی می‌گوید: «در جلسه‌ای که 12بهمن برگزار شد، قاضی دیوان عدالت، وزارت بهداشت و نماینده داوطلبان حضور داشتند، اما رأی رسمی صادر نشد و دیوان خواست تا مسئله بدون پیگیری قضایی حل شود، اما با اعلام تاریخ مجدد از سوی وزارت بهداشت، عملا شکایت قبلی لغو شد و برای پیگیری باید دوباره شکایت شود.» به‌گفته این پزشک، در ادامه اعتراضات، دیده‌بان عدالت و شفافیت هم وارد ماجرا شد و در یک رأی‌گیری تلگرامی، 6هزار و 350امضا برای اجرای قانون، جمع شد. باستانی می‌گوید، دیده‌بان شفافیت هم تمام حق را به داوطلبان داد، اما وزارت بهداشت کار خودش را می‌کند: «منابع آزمون دستیاری تخصصی، هر سال تغییر می‌کند. 30کتاب به‌عنوان منبع اعلام می‌شود که هر دوره، بخش‌هایی از آن حذف یا اضافه می‌شود؛ بنابراین برای مطالعه تمام منابع نیاز به زمان است. ما زودتر از موعد نمی‌توانیم به منابع دسترسی پیدا کنیم؛ به همین دلیل باید تا دقیقه آخر منتظر اعلام وزارت بهداشت بمانیم.»
 داوطلبان نسبت به واکنش وزارت بهداشت هم گلایه دارند. آنها می‌گویند معاون آموزشی این وزارتخانه، به‌سادگی از ماجرای تغییر زمان آزمون گذشته است. باستانی می‌گوید، معاون آموزشی در ویدئویی خطاب به آنها اعلام کرده که نیاز نیست منابع را به‌طور کامل بخوانید و تنها گفته که بیایند و امتحانشان را بدهند. این در حالی است که این آزمون برای داوطلبان بسیار مهم است و قرار است این افراد تخصص بگیرند. امسال حدود 12هزار نفر در این آزمون ثبت‌نام کرده‌اند: «منابع آزمون با تأخیر اعلام شد، وزارت بهداشت همان موقع گفت که دلیل تأخیر شیوع کرونا و درگیری‌های ناشی از آن بوده است.» 

کمیسیون اصل 90و دیده‌بان شفافیت پیگیر تخلف وزارت بهداشت
همزمان با مطرح شدن این ماجرا، داوطلبان فهرستی از خواسته‌های خود از  وزارت بهداشت را در برگزاری این آزمون منتشر کردند. آنها در 4بند اعلام کردند، این وزارتخانه در کنار رعایت نکردن 9‌ماه فاصله زمانی میان اعلام و ابلاغ رسمی منابع آزمون تا تاریخ برگزاری، فاصله قانونی حدود یک سال میان برگزاری آزمون دوره 47(در مرداد 99) با تاریخ اعلامی آزمون دوره 48که 8‌ماه است را رعایت نکرده است. همچنین رعایت نکردن حداقل 2سال (2آزمون) اعتبار منابع درس جراحی و تغییر آن به فاصله کمتر از یک‌سال از لارنس 2013به لارنس 2019برخلاف رأی صادره در نشست 90شورا، هم یکی دیگر از تخلفات است. باید به این موارد، تغییر ندادن منابع درس‌های پاتولوژی، فارماکولوژی، رادیولوژی و گوش وحلق وبینی با وجود گذشت بیش از 5سال از اعلام قبلی برخلاف بند 6- 2و 1-1-3از آیین‌نامه اجرایی موضوع 3نشست 66شورا را هم اضافه کرد.
همین هم شد تا داوطلبان معترض قبلا نامه‌ای خطاب به رئیس قوه قضاییه نوشتند و ماجرای آزمون  را مطرح کردند. نامه‌های متعددی هم برای وزیر بهداشت نوشتند، نمایندگان مجلس هم وارد میدان شدند و موضوع در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم مطرح شد. در همین زمینه، تعدادی از نمایندگان هم در توییت‌هایی نسبت به این اقدام وزارت بهداشت واکنش نشان داده و به وزیر بهداشت تذکر دادند. آنها نوشتند که پزشکان عمومی یک سال در خط مقدم مبارزه با کرونا بودند و باید از زمان قانونی‌شان استفاده کنند. پیش از این در 21اسفند، سخنگوی اصل 90مجلس شورای اسلامی، اعلام کرده بود که مسئولان هر چه زودتر تکلیف داوطلبان آزمون دستیاری را مشخص کنند. او این را هم گفته بود که در شرایط شیوع کرونا، پزشکان نباید مجبور باشند برای مطالعه، بیمارستان‌ها را خالی کنند: «معاونت آموزشی وزارت بهداشت طی یک سال اخیر چالش‌های عدیده‌ای داشته که بررسی آن چالش‌ها و معضلات نیز به‌زودی در دستور کار مجلس به‌عنوان دستگاه تقنینی و نظارتی قرار خواهد گرفت.» به‌گفته او، ماجرای شکایت داوطلبان آزمون دستیاری پزشکی در کمیسیون اصل 90در حال پیگیری است. از آن طرف، محسن جلواتی، قائم‌مقام دیده‌بان شفافیت و عدالت، در این زمینه گفته بود که پیگیر این تخلف از نهادهای دولتی و قضایی هستند: «بررسی‌ها نشان می‌دهد، رعایت نشدن 9‌ماه فاصله زمانی بین ابلاغ رسمی منابع آزمون و تاریخ برگزاری آن، رعایت نکردن فاصله قانونی حدود یک سال بین تاریخ برگزاری آزمون دوره 47و دوره 48تخلفاتی دیگر در مورد منابع درسی فشار مضاعفی را بر پزشکان جوان وارد کرده است.» به‌گفته او، بهانه‌هایی مانند شیوع کرونا،‌ ماه رمضان و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری منطقی نیست و با زمان قانونی برگزاری این آزمون که باید اوایل تیر ۱۴۰۰ باشد، تداخل ندارد.

تناقض‌گویی درباره آزمون
محمدمهدی نوریه، پزشک عمومی و دیگر داوطلب آزمون دستیاری در توضیح بیشتر به همشهری می‌گوید، وزارت بهداشت به‌طور ضمنی اعلام کرده که دلیل برگزاری آزمون زودتر از موعد، برگزاری انتخابات در خرداد و ‌ماه رمضان در اردیبهشت است؛ درحالی‌که قبل از این هم آزمون دستیاری با زمان برگزاری انتخاب همزمان شده بود: «وزارت بهداشت به هیچ‌وجه پاسخی به اعتراضات نمی‌دهد، تنها خواسته ما اجرای قانون است، نه به تعویق افتادن برگزاری آزمون. زمانی که وزارت بهداشت تاریخ برگزاری آزمون را از 7اسفند به 20فروردین موکول کرد، گفت که به‌دلیل کرونا، این اقدام را انجام داده؛ درحالی‌که سایر آزمون‌ها برگزار شده است.» به‌گفته نوریه، وزارت بهداشت اعلام می‌کند که وضعیت شیوع کرونا در سال آینده مشخص نیست؛ این در حالی است که مسئولان این وزارتخانه به‌طور مکرر درباره شروع واکسیناسیون خبر می‌دهند؛ بنابراین این اظهارنظرها متناقض است.
وزارت بهداشت 23اسفند در اطلاعیه‌ای پاسخ داوطلبان معترض را داد. براساس این اطلاعیه، تأکید شد که تاریخ آزمون در همان زمان اعلام شده یعنی 20فروردین برگزار می‌شود. در همین اطلاعیه نوشته شده بود که «نامشخص بودن وضعیت اپیدمی کرونا، پیچیدگی‌های امتحان و زمان‌بر بودن اعلام نتایج نهایی به‌خصوص در رشته‌های دارای مصاحبه و ضرورت مشخص نبودن رشته‌محل قبولی داوطلبان موفق در امتحان قبل از شهریورماه ۱۴۰۰، تأخیر بیشتر امتحان را ناممکن می‌کند و قطعا عقب افتادن مجدد باعث آسیب به کیفیت و برگزاری روال قانونی امتحان خواهد زد. همچنین تقاضای تأخیر مجدد بر پایه چند ایراد حقوقی مطرح می‌شود که از نظر وزارت این ایرادات وارد نیست و پاسخ ایرادات به‌صورت متواتر و مبسوط به سازمان‌های نظارتی ارائه شده است و روال رسیدگی قانونی خود را طی می‌کند.»