مکتوبات یک کتابفروش/ کتاب، چیزی شبیه سازدهنی است

محمد مهدی بیگلری

امروز چند قدمی یک کتابفروشی، جوانی ایستاده بود و سازدهنی می‎زد.
برای من که عاشق سازدهنی هستم یک‎آن همه سروصدا و شلوغی خیابان شریعتی قطع شد و بقیه راه را سرخوش به صدای این‌ساز تا کتابفروشی قدم زدم. ساز خوش‎سازی است؛ ساز دم‎سازی است، اما نمی‎دانم چرا جدی گرفته نمی‎شود. معمولا کسی یادش نیست. حضورش در موسیقی‎ها هم شنیده نمی‎شود مگر‌ساز اصلی یا تک‎ساز باشد. اما تا اسمش می‎آید، سر اینکه چه‌کسی بیشتر از سازدهنی خوشش می‎آید رقابتی راه می‎افتد. هرکس بیشتر خوشش بیاید و بیشتر خودش را مسحور آن نشان دهد، آدم خاص‎تری می‎شود و تافته جدابافته‎تری. اما عمر این رقابت کوتاه است. به محض اینکه پای گیتاربه‎دستی به این معرکه باز شود دیگر همه احساس و ظرافت نوای سازدهنی و هرچه در وصفش می‎گفتی را از یاد می‎بری. یک‌ساز کوچکی که بین دستانت گم شده و لبانت را هم پوشانده کجا می‌تواند با گیتاری خوش‎فرم و جذاب با آن صدای با ابهتش رقابت کند؟ با کدام فیگور بیشتر می‎شود ژست گرفت؟وقتی پشت پیانو نشسته باشی دیگر می‎شود فخر نفروشی؟ این خاصیت کتاب هم هست. به اندازه خیلی چیزهای دیگر نمی‎شود با آن پُز داد و این چیز بدی نیست، خاصیت کتاب و سازدهنی این است.
وقتی اسمش می‎آید همه مشتاق و شیدایش هستند. همه هم دوست دارند کتاب بخوانند ولی کم کم جذابیت‎های دیگری جایش را می‎گیرد.
البته به‌عنوان یک کتابفروش که روزمره‎اش با مردمی است که کتاب می‎خرند و کتاب می‎خوانند باید بگویم کتاب، خیلی بیشتر از سازدهنی خواهانِ پروپاقرص دارد و اصلا آنطور که خیلی‎ها می‎گویند ما مردمی نیستیم که کم کتاب می‎خوانیم. می‎شود بیشتر خواند اما مشتاق کتاب زیاد است و من هر روز می‌بینم‎شان. اگر باور نمی‎کنید بیایید از نزدیک ببینید. با این حال کتاب را با خیلی چیزهای دیگر و کتاب خواندن را با خیلی کارهای دیگر که اندازه بگیریم می‌شود همان بی‌جانی سازدهنی در مقابل گیتار و پیانو و الان هم که کاخن و هنگ درام و....
گاهی وقت‎ها هم کتاب مثل سازدهنی،‌ساز اصلی می‌شود و چه خوش‎رقصی‎ها که نمی‌کند. خواننده مثل نوازنده، کتاب در دست، با دم و بازدمی که بین لبانش در رفت‎وآمد است، سطر به سطر، نت‎ها را، کلمه‌ها را، دنیاها را می‎نوازد.
کتاب هم، خوش‎ساز و دم‎ساز است. مثل هر‌سازی‌ که کوک باشد و کوک نواخته شود. البته بیشتر از هر چیزی شبیه سازدهنی است.