کمربند سبز؛ محافظ حریم تهران

محمد سرابی ـ‌ خبرنگار

نهال‌ها روی بلند‌ترین ارتفاعات بوستان جنگلی «تلو» در شیب تند تپه‌ها کاشته شده‌‌اند. آن‌طرف‌تر ویلا‌های لواسان در حال رشد و بالارفتن از دامنه کوه هستند. به‌گفته مسئولانی که در مراسم درختکاری پارک تلو حضور داشتند، کمربند سبز تهران به جز تامین فضای سبز می‌تواند مانع توسعه بی‌رویه ساخت‌وساز در حریم شهر شود و محافظ حریم شهر باشد.
مراسم بهره‌برداری از هزار هکتار جنگل‌کاری در دامنه جنوبی البرز در نخستین ساعات روز یکشنبه با حضور معاون اول رئیس‌جمهور، شهردار تهران ، رئیس شورای شهر و جمعی از مدیران شهری برگزار شد. جاده‌ای که قبلا خاکی بود، حالا آسفالت تازه دارد و تا قله بالا می‌رود. از نوک تپه می‌شود ویلا‌های مجلل شهر لواسان را دید. ساعت 8صبح، غبار صبحگاهی از کوه‌های برف‌گرفته پایین می‌آید.
معاون اول رئیس‌جمهور در این مراسم گفت: انسان در طبیعت دخالت‌های بسیاری دارد که بعضاً مضر به حال طبیعت است، اما درختکاری سنتی نیکو و برای طبیعت مفید است. انسان‌ها همواره برای اینکه آشتی خود با طبیعت را نشان بدهند به درختکاری روی می‌آورند. از طرفی درخت نشانه زندگی و زیبایی است و در فرهنگ ما همواره توصیه‌هایی به درختکاری شده است که زایندگی جهان را نشان می‌دهد.
اسحاق جهانگیری با تأکید بر ضرورت سازگاری با طبیعت، گفت: حفاظت از محیط‌زیست وابسته به احیای فضای سبز است؛ هم فضای سبز طبیعی و هم فضای سبزی که در اطراف شهر‌ها به‌عنوان پارک و بوستان وجود دارد. هم دولت و هم شهرداری وظیفه دارد که برای حفاظت از محیط‌زیست هم اقدامات پیش‌برنده و توسعه‌ای انجام دهد و هم اقدامات بازدارنده و حفاظتی. اقدامات پیش‌برنده نیازمند برنامه‌ها و سیاست‌هایی است که منجر به توسعه فضای سبز می‌شود. باید در مردم این فرهنگ ایجاد شود تا مشارکت همه در توسعه فضای سبز به‌صورت جدی به‌وجود بیاید. 
جهانگیری افزود: فضای سبزی که برای شرایط اقلیمی خاص کشور بزرگ ایران و جمعیت 80میلیونی لازم است زمانی محقق می‌شود که مردم در ایجاد و حفاظت از آن نقش مؤثری داشته باشند. در راستای سیاست‌های حفاظتی و بازدارنده باید قوانین و مقررات جدی داشته باشیم. معاون اول رئیس‌جمهور گفت: متأسفانه جنگل‌های زاگرس و جنگل‌های شمال بر اثر عوامل مختلف دچار آسیب جدی شده‌اند. در فضای شهری هم جلوگیری از ساخت و ساز وکار‌هایی که موجب تبدیل فضای سبز می‌شود ضرورت دارد. خوشبختانه کار بزرگی برای کمربند سبز تهران انجام گرفته است. 45هکتار کمربند سبز، 24متر سرانه فضای سبز برون‌شهری و 17متر سرانه فضای سبز درون‌شهری دستاورد بزرگی است.     
او با اشاره به دستور مقام معظم رهبری برای واگذاری بخشی از اراضی به شهرداری گفت: امیدواریم حریم تهران با فضای سبز اطراف شهر حفاظت شود.

تثبیت فضای سبز
شهردار تهران نیز در این مراسم گفت: شهرداری علاوه بر برنامه‌ریزی برای فضای سبز داخل شهر، برای توسعه کمربند سبز اطراف تهران هم اقدام کرده است. کمربند سبز تهران باعث می‌شود که هم مناطقی به‌عنوان فضای سبز تثبیت شوند و هم مانعی برای توسعه بی‌رویه شهر ایجاد شود. پیروز حناچی با اشاره به درختکاری در شمال شرق تهران تأکید کرد: این کمربند سبز کار حفاظت از محدوده شمالی و جنوبی شهر را هم انجام می‌دهد. او درباره تدابیر شهرداری برای آبیاری این جنگل‌ها گفت: آبی که معمولا برای آبیاری این جنگل‎ها از آن استفاده می‌کنند، پسآب است. به‌طور مثال جنگل‌های این منطقه از پسآب شهرک شهیدمحلاتی استفاده می‌کند. حناچی گفت: یکی از اقدامات خوبی که شهرداری اخیرا آن را توسعه داده است استفاده از تصفیه‌خانه محلی و پساب برای توسعه فضای سبز است که در توافق با وزارت نیرو انجام می‌شود تا از منابع زیرزمینی کمتر استفاده کنیم.
رئیس شورای شهر تهران هم با اشاره به هفته درختکاری گفت: توسعه کمربند سبز چند حسن دارد؛ یکی از حسن‌های آن، حفظ حریم شهر تهران و جلوگیری از توسعه بی‌رویه شهر است و از آن سو هم به ارتقای کیفیت محیط‌زیست و هوای خوب کمک می‌کند. 
محسن هاشمی رفسنجانی افزود: خوشبختانه از نظر سرانه فضای سبز در وضعیت مناسبی قرار داریم. در این سال‌ها نزدیک به ۴۵ هزار هکتار در اطراف تهران جنگل‌کاری شده است و سرانه فضای سبز داخل محدوده شهر هم به ۱۷متر می‌رسد. او با اشاره به مصوبات شورای شهر افزود: در شورای شهر یکی از مسائل اولویت‌دار و مهم، حفظ باغ‌های تهران بوده و هست. حذف مصوبه برج‌باغ‌ها باعث شد که جلوی تخریب تعداد زیادی از باغ‌هایی که در مسیر تخریب بودند، گرفته شود.
در مراسم بهره‌برداری از ‌هزارهکتار جنگل‌کاری در دامنه جنوبی البرز، 3نهال از سوی معاون اول رئیس‌جمهور، شهردار تهران و رئیس شورای شهرکاشته شد.

درختکاری در ارتفاعات تلو
تابلو‌های انتهای شرقی بزرگراه شهیدبابایی به سمت شمال، راه تلو را نشان می‌دهد. بیشتر اراضی این منطقه نظامی است و روی لباس سربازان ارتش که در مراسم درختکاری حضور دارند، نام یک مرکز آموزشی نوشته شده است. در دوطرف جاده نخاله‌های ساختمانی تخلیه شده است. توده‌های کوچک نخاله‌ها هم تازه و هم قدیمی هستند که نشان می‌دهد کامیون‌های حمل خاک و مصالح ساختمانی این مسیر‌ را می‌شناسند.  در کنار مسیر می‌شود جنگل‌های دست‌کاشت قبلی را دید که حالا سرسبز هستند و شاخ و برگ آنها که درختان چندساله دارند، دامنه تپه‌ها را سبزرنگ کرده‌اند. اینجا هم از کاج و دیگر درختان سوزنی‌برگ برای ایجاد جنگل مصنوعی استفاده شده اما در درختکاری‌های جدید سهم بیشتری به‌گونه‌های گیاهی بومی رسیده و تعداد کاج‌ها کمتر شده است. در دامنه تپه، نهر‌های افقی خاک را شیار داده‌اند تا آبیاری نهال‌ها ممکن باشد. آب با لوله‌کشی و ایجاد مخزن و به‌صورت تحت فشار تا پای درختان منتقل می‌شود.