علیرضا احمدی ـ خبرنگار
قریب به 77روز به برگزاری انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری باقی مانده است. بررسی سپهر سیاسی کشور دراین روزهای پایانی سال گویای این نکته است که فضا آرام‌آرام درحال انتخاباتی‌شدن است و به‌نظر می‌رسد با آب شدن یخ‌ها در میان فعالان و جریان‌های سیاسی، اکنون دیگر انتخابات1400 به مهم‌ترین محور رایزنی‌ها و مباحث در محافل سیاسی و البته تا حدودی در سطح جامعه تبدیل شده است. در روزهای اخیر رقابت‌های انتخاباتی شکل جدی‌تری به‌خود گرفته و داد و ستدهای سیاسی با محوریت انتخابات به شکل عیان‌تری رخ نموده است.
فعالان و چهره‌های سیاسی هر دو جریان اصلی سیاست در ایران این روزها از یک سو با جدیت بیشتری درحال لابی و رایزنی برای وحدت حداکثری در انتخابات کاندیدای واحد هستند و از سوی دیگر می‌کوشند با اقدامات پیدا و پنهان فضای فکری جامعه را به سمت و سوی دلخواه خود هدایت کنند، اما اصلاح‌طلبان و اصولگرایان بیش از اینها به‌دنبال ایجاد وحدت طیف فکری خود با هدف تقویت انسجام انتخاباتی هستند.
اصلاح‌طلبان با شتاب دادن به فعالیت نهاد اجماع‌ساز می‌کوشند از تکثر کاندیداها و طرح نام‌های مختلف جلوگیری کنند و اصولگرایان هم در تلاشند ضمن پنهان کردن اختلاف موجود درمیان خود، ائتلاف مؤثری میان دو شورای وحدت و ائتلاف به‌وجود آورند.
آنان که اکنون شانس زیادی برای پیروزی خود به‌ویژه در انتخابات ریاست‌جمهوری قائل هستند، با وجود فعالیت‌های عیان صورت گرفته، به‌نظر می‌رسد با چراغ خاموش درحال هموار کردن مسیر کاندیداتوری ابراهیم رئیسی هستند.
اصلاح‌طلبان و تنگناهای رقابتی
در چنین شرایطی اصلاح‌طلبان با به میدان آوردن بهزاد نبوی، مرد باتجربه سیاست در ایران به عرصه تصمیم‌سازی می‌کوشند بر دوپارگی جریان فکری حاکم بر این طیف فائق آیند؛ یک طیف که معتقد به معرفی کاندیدای اصیل اصلاح‌طلب است و اعتقادی به اجماع مصلحتی روی کاندیدای اجاره‌ای ندارد و طیف دیگری که با درنظر گرفتن تنگناهای رقابتی و حاکمیتی به طرح چهره‌های میانه‌رو مانند لاریجانی و حتی ناطق نوری می‌اندیشد. طیف دوم معتقد است که سیاستمداران اصلاح‌طلب «نباید هیچ‌گاه خودشان را اسیر آرمان‌های روشنفکرانشان کنند».
تصمیم‌سازان حزب کارگزاران، که اصلی‌ترین جریان معتقد به رفتار رئالیستی و درنظر گرفتن مقتضیات در عرصه سیاست ایران درمیان اصلاح‌طلبان است، می‌کوشند با هدایت جبهه اصلاحات به مسیر واقع‌گرایانه و با پل زدن روی معضلی به نام ردصلاحیت‌ها، فعالان این طیف را به ماندن در قدرت اجرایی کشور مجاب کنند.
برهمین اساس هم هست که حسین مرعشی، سخنگوی این حزب، معتقد است: «سیاستمدار حرفه‌ای، در هیچ مقطعی نباید سیاست را تعطیل کند. حتی اگر برسیم به این فرایند که تحریم کنیم (کسی در جبهه اصلاحات طرفدار این کار نیست)، کنش سیاسی نباید تعطیل شود. حتی اگر قرار است تحریم اتفاق بیفتد، باید به‌عنوان کنش سیاسی و موضوع درازمدت باشد و مثلا در مقطعی باید روی یک موضوع تصمیم بگیریم که در انتخابات شرکت نکنیم که این هم باید یک کنش سیاسی باشد.»
تاکنون در میان اصلاح‌طلبان نام‌هایی مانند محسن هاشمی، اسحاق جهانگیری، محمدجواد ظریف و سیدحسن خمینی مطرح شده‌اند که البته چهره‌هایی مانند محسن رهامی و علی مطهری که پیش‌تر اعلام کاندیداتوری کرده‌اند و در جریان فکری اصلاحات گنجانده می‌شوند را هم باید به این فهرست اضافه کرد.
اینها در شرایطی است که فضای سیاسی کشور عرصه را برای دستیابی به اجماع در این جریان تنگ کرده است. اصلاح‌طلبان کار سختی تا رسیدن به اجماع نهایی برای معرفی کاندیدای حداکثری جبهه اصلاحات دارند و باید منتظر اعلام نظر شورای نگهبان درباره چهره‌های ثبت‌نام کرده بمانند.
چشم امید اصولگرایان به کاندیدای واحد
درسوی دیگر انتخابات1400، صف آرایی اصولگرایان درحال شفاف‌تر شدن است و اگرچه اختلافات شورای وحدت و شورای ائتلاف که وظیفه اجماع‌سازی در میان این طیف را برعهده گرفته‌اند، بیش از گذشته درحال رسانه‌ای شدن است، اما به‌نظر می‌رسد تصمیم‌سازان اصولگرا درحال هموار کردن مسیر اعلام کاندیداتوری یک فرد از میان 2 گزینه اصلی قالیباف و رئیسی هستند.
در همین فضا هم بود که علیرضا زاکانی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، در صفحه اینستاگرام خود نوشت «طبق اطلاعی که من دارم آقایان رئیسی و قالیباف به هیچ وجه با یکدیگر رقابت نخواهند کرد و هر کس امکان پیروزی داشته باشد، وارد رقابت خواهد شد و این همان نهضت انتخاباتی است که باید به شکل کار جمعی انجام شود.»
غلامرضا مصباحی‌مقدم، سخنگوی جامعه روحانیت مبارز که از قدیمی‌ترین تشکل‌های جریان راست سنتی محسوب می‌شود نیز ضمن تکذیب تمایل جامعه روحانیت مبارز به حمایت از لاریجانی، از گرایش و همدلی این جریان با کاندیدای واحد شورای وحدت خبر داد.
ترس اصولگرایان از تعدد کاندیداها در انتخابات1400، آنان را وادار به پافشاری برای حصول اجماع حداکثری کرده است. اگرچه اصولگرایان می‌کوشند با در پیش گرفتن استراتژی «انکار اختلاف»، تشتت‌های موجود دراین جریان سیاسی را بزرگ نمایی رسانه‌ای جلوه دهند و اعلام کنند 2 شورای وحدت و ائتلاف درحال دستیابی به راه‌هایی برای شکل‌دهی به وحدت فکری- جریانی هستند، اما نمی‌توان به سادگی از کنار اختلافات پیدا و پنهان آنان گذشت که دوئل انتخاباتی اخیر احمدی‌نژاد- حدادعادل نمود بارزی از آن بود.
بیم و امیدهای خرداد1400
همشهری آخرین گمانه‌زنی‌های درون جناحی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان 2 ماه و نیم مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری را بررسی کرد
در همینه زمینه :