دست روی دست تا کرونا برود

نگار حسینخانی_خدیجه نوروزی
روزنامه نگار

کرونا در طول دوره یکساله، بیشترین آسیب را به اصناف زده است اما در مقابل، فضایی را ایجاد کرده که صاحبان مشاغل به‌دنبال ایجاد خلاقیت برای کسب‌وکار خود باشند و بیش از گذشته در فضای مجازی سیر کنند تا بتوانند به نوعی با ایجاد فروشگاه‌های اینترنتی و تنوع بیشتر محصولات، مردم را به خرید راحت‌تر ترغیب کنند. در این بین اما برخی مشاغل خدماتی مانند باشگاه‌های ورزشی، آرایشگاه‌ها، سالن‌های نمایش، گالری‌ها، شهربازی‌ها، رستوران‌ها، آبمیوه‌فروشی‌ها، کافه‌ها و... که سرویس‌های حضوری به مشتریان ارائه می‌دادند با مشکلات عدیده‌ای مواجه شدند؛ اصنافی که حضورشان در فضای مجازی نیز خیلی نمی‌توانست درآمدزایی زیادی به‌دنبال داشته باشد و جبران خسارت کند. در ادامه به سراغ برخی از صاحبان کسب‌وکارها و انجمن‌های صنفی رفته‌ایم تا ببینیم با ادامه‌یافتن شرایط کرونا و تعطیلی‌های احتمالی چه برنامه‌هایی برای سال‌1400 در حوزه کاری خود دارند تا بتوانند مشتری جذب کنند و همچنان خدمات ارائه دهند.

گالری ها
قوت‌گرفتن فروش آنلاین گالری‌ها 

کرونا که آمد هنر و هنرمند را نیز بی‌نصیب نگذاشت و بسیاری از مراکز هنری را به تعطیلی کامل کشاند و فعالیت‌های هنری را متوقف کرد. در این مدت، اقتصاد هنر بسیار آسیب دید و هنرمندان زیادی نتوانستند آثار هنری‌شان را برای فروش در گالری‌ها عرضه و کسب درآمد کنند. لیلی گلستان، مدیر گالری گلستان در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «از آنجا که چرخ زندگی هنرمندان نیز باید بچرخد در دوران کرونا بسیاری از گالری‌ها به سمت برگزاری نمایشگاه مجازی روی آوردند. با اینکه ورود به فضای مجازی در ابتدا برایم بسیار سخت بود و متصور نبودم بازخورد لازم را بگیرم اما به ناچار همسو با دیگر صنوف تمام اقدامات لازم را برگزاری نمایشگاه در بستر فضای مجازی به‌ویژه اینستاگرام فراهم کردم».
گالری گلستان به‌عنوان یکی از مطرح‌ترین و تأثیرگذارترین گالری‌های تهران همگام با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و محدودیت‌های ناشی از کرونا از سال گذشته تعطیل شد و تا پایان شهریور 1400هم نمایشگاه حضوری نخواهد داشت.
وی در ادامه می‌افزاید: «اصلا فکرش را نمی‌کردم کار در فضای مجازی تا این اندازه بازخورد داشته باشد و بتوانیم حتی آثار بیشتری را به فروش برسانیم و از سراسر دنیا مانند فرانکفورت آلمان، پاریس فرانسه، لندن انگلستان، ایرلند و حتی ژاپن خریدار داشته باشیم. اگر هنرمندی در نمایشگاه حضوری در سال‌های گذشته 8کار فروخته بود در آنلاین توانسته بود 25 اثر بفروشد. فروش مجازی ما سه‌برابر فروش نمایشگاه‌های برگزار‌شده در گالری شده است. بنابراین برای سال آینده هم همین شیوه را ادامه می‌دهیم و آثار هنرمندانی که تمایل داشته باشند به‌صورت مجازی با ما کار کنند را به نمایش خواهیم گذاشت؛ چرا که تا شهریور سال آینده گالری تعطیل خواهد بود».
البته در این بین هنرمندانی هم هستند که هنوز منتظرند تا کرونا به اتمام برسد تا آثارشان را در نمایشگاه به نمایش بگذارند. گلستان در این خصوص می‌گوید: «گرچه دیدن آثار هنری از نزدیک لذت دیگری دارد اما یکی از خوبی‌های فضای مجازی این است که امکان بیشتر دیده‌شدن را فراهم می‌کند و تمام دنیا می‌توانند این آثار را نظاره‌گر باشند. مردم هم به مرور به این بازدیدها عادت می‌کنند؛ گرچه اگر شرایط تا سال آینده مطلوب شود ما گالری‌ها را هم به شکل مجازی و هم حضوری برگزار خواهیم کرد. امیدوارم کرونا زودتر راهش را بکشد برود و پشت‌سرش را هم نگاه نکند! و ما هم برگردیم سر گالری کوچک خوشگل‌مان!»

سینما
امسال اکران آنلاین نداریم

سینماها نیز در سال گذشته وضعیت خوبی را از سر نگذراندند. این گروه با توجه به اینکه پروتکل‌های موجود را رعایت کردند، مانند دیگر مشاغل با تعطیلی‌های پی در پی در کسب‌وکار خود دچار مشکل شدند. سجاد نوروزی، مدیر سینما آزادی درباره وضعیت سینماها در سال آتی اما نظر دیگری دارد. او معتقد است: «وضعیت در سال آتی به بدی روزهای 99برای سینما نخواهد بود؛ هرچند وضعیت عادی و بی‌دغدغه نیز نخواهد بود. درصورتی که پس از گذشت یک سال با روند واکسیناسیون و فروکش‌کردن این اپیدمی با رعایت‌های مردم و دستورالعمل‌های ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا، سینماها نیز وضعیت بهتری خواهند داشت و شرایط کسب‌وکارها بهبود پیدا می‌کند». هرچند نوروزی معتقد است  که به این زودی به روزهای گذشته بر نمی‌گردیم. او می‌گوید: «برنامه‌هایی برای روزهای آتی و سال آینده و کار سینماها درنظر گرفته شده اما سینماها پیرو دستورات ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا باید منتظر وضعیت اعلامی از این گروه باشند. چنانچه این شرایط کنترل‌شده تا تعطیلات مستمر باشد، طبعا مردم نیز از برنامه سینماها استقبال خواهند کرد». با توجه به اینکه در سال 99سینماها در مجموع ۴‌ماه فعالیت کردند، برنامه‌هایی برای نوروز سینماها درنظر گرفته شده است. در جلسات این گروه از سینماداران، شرایطی برای صاحبان فیلم‌ها و ترغیب آنها در اکران نوروز، درنظر گرفته شده است و حالا باید منتظر بود تا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نظر خود را در این‌باره اعلام کند. نوروزی درباره اکران‌های آنلاین در نوروز می‌گوید: «غیرممکن است سال جدید ما چنین اکران‌هایی داشته باشیم. این تجربه به‌علت اینکه تمهیدات فنی و لازمی برای آن وجود نداشت، شکست‌خورده است. از سویی با اکران ضعیف در بخش آنلاین، برندینگ این نوع پخش هم لطمه دیده و در هیچ جای دنیا نیز مانند ایران از اکران آنلاین استقبال نشده است. هیچ امر تازه‌ای جای سینماها را نمی‌گیرد. شاید این نوع اکران در کنار اکران سینماها بتواند به‌عنوان اکران مکمل درنظر گرفته شود اما به تنهایی نمی‌تواند جایگزین سینماها باشد». مدیر سینما آزادی درباره رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در اکران‌های سال1400 می‌گوید: «پروتکل‌ها به شکلی که در جشنواره فیلم فجر امسال اجرا شد و تقریبا موفقیت‌آمیز بود، در نوروز هم ادامه پیدا خواهد کرد». او پیشنهاد می‌کند که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، پس از گذران این یک سال و فشار و خسارتی که به سینماها و... وارد شده، از انفعال فعلی خارج شده و در قامت یک سیاستگذار عمل کرده و مسیر را برای بهبود شرایط هموار کند.

شهربازی
قیمت بلیت شهربازی‌ها تغییر نکرده است

رضا مردانی، رئیس هیأت مدیره انجمن شهربازی‌داران ایران می‌گوید که حدودا 4هزار و 200شهربازی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در ایران وجود دارد. این مکان‌های تفریحی که یک سال در گروه ۴ مشاغل قرار گرفته و همه سال تعطیل بوده‌اند، حالا نیاز به تغییراتی در تصمیمات مسئولان در گروه‌بندی‌های موجود دارند. مردانی که خود صاحب 12شهربازی در سطح کشور است می‌گوید: «به‌نظرم زمان آن است که شهربازی‌ها نیز به ۲گروه سالنی و رو باز تقسیم‌بندی شوند و حداقل آن دسته که روباز است، در چرخه فعالیت قرار بگیرند. با توجه به اینکه در شهربازی‌های سرپوشیده نیز نکات بهداشتی رعایت خواهد شد اما نگرانی‌ها مانع از استفاده از این مکان‌ها شده ولی این نگرانی نباید درباره مکان‌های رو باز وجود داشته باشد».
در طول سال گذشته این مکان‌های تفریحی فقط 20روز فعال بوده‌اند؛ از اسفند 98تا ابتدای خردادماه 1399با تعطیلی این صنف، بالاخره برای 20روز شهربازی‌ها کار خود را از سرگرفتند اما هنوز چرخ این کار نچرخیده بود که مجددا ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا که این حرفه را در رده 4دسته‌بندی کرده بود، آن را تعطیل کرد. مردانی می‌گوید: «50درصد همکاران ما در این حرفه دستگاه‌های خود را برای فروش آگهی کرده‌اند و ورشکستگان در این شغل زیادند. با وجود اینکه جلساتی با معاونان وزیر کار برگزار شده و مشکلات این گروه با این مسئولان در میان گذاشته‌ایم، هنوز تسهیلاتی برای ما درنظر گرفته نشده است». با اینکه شهربازی‌های رو‌باز که در بوستان‌ها و پارک‌ها قرار دارند و فاصله دستگاه‌ها و کابین‌ها از یکدیگر رعایت شده، هنوز نتوانسته‌اند کار خود را آغاز کنند. مردانی از نوع تقسیم‌بندی گروه‌های شغلی گلایه‌مند است و می‌گوید: «به‌نظر با توجه به شروع کار رستوران‌ها که مردم مجبورند در آن ماسک‌هایشان را از روی صورت بردارند، در این فضاهای رو باز تفریحی لازم نیست نگرانی برای انتقال ویروس وجود داشته باشد و زمان آن رسیده تا تجدید‌نظری درباره این گروه‌بندی‌ها صورت بگیرد. نامه‌نگاری‌ها به وزارت‌کشور انجام شده است اما تسهیلاتی به این گروه تعلق نگرفته». به زعم این گروه شغلی، چنانچه ستاد ملی کرونا با همین برنامه کار را ادامه دهد و تعطیلی تازه‌ای اعلام و اعمال نکند، تصور بر این است که روزهای بهتری برای تفریحات پیش‌رویمان خواهد بود. رئیس هیأت مدیره انجمن شهربازی‌داران ایران می‌گوید: «از آنجا که در یک‌سال گذشته، خانه‌نشینی، مردم را خسته کرده است، امسال می‌توانند با سرزدن به این نقاط تفریحی، روزهای بهتری را سپری کنند. برنامه‌هایی برای تعطیلات نوروز برای شهربازی‌ها درنظر گرفته شده اما همچنان این حرفه در بلاتکلیفی قرار دارد و از برنامه‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا مطلع نیست. در این فصل معمولا دستگاه‌های شهربازی‌ها از سوی سازمان ملی استاندارد، بازدید سالانه می‌شوند. در این بازدیدها معمولا شرکت‌های بازرسی مبالغ زیادی دریافت می‌کنند، درحالی‌که شهربازی‌داران در طول سال بیکار بوده‌اند. در سال گذشته با توجه به بازدیدهای دوره‌ای و بیمه مسئولیت بدنی و یک‌سال در بلاتکلیفی نه سودی برده و نه کار کرده‌ایم. در این مدت نیز هزینه‌های جاری، شرایط را برای این گروه شغلی سخت‌تر کرده است. برق این شهربازی‌ها با تعرفه تجاری هنگفتی، محاسبه می‌شود. حالا این صنف شادی‌آفرین خود از غمگین‌ترین اصناف هستند». پیش‌بینی او این است که با تغییر گروه شغلی، اتفاقات خوبی برای شهربازی‌داران رخ دهد؛ «با توجه به محدودیت تردد و سفر، بچه‌ها که در این یک‌سا‌ل تفریح نکرده‌اند، از این مکان‌ها استقبال خواهند کرد. نوید اینکه قیمت‌ها با وجود تورم این یک‌سال در بلیت شهربازی‌ها تغییر نکرده و ثابت مانده است.»

باشگاه های ورزشی
تعطیلی در انتظار باشگاه‌های ورزشی 

در یک سال گذشته باشگاه‌های ورزشی خصوصی ازجمله مشاغل پرخطری بودند که از همان روزهای اولیه شیوع کرونا به تعطیلی کشانده شدند و صاحبان این مشاغل بیش از همه متضرر شدند. این صنف حتی با بازگشایی و مجوز فعالیت مجدد هم هنوز نتوانسته‌اند مانند گذشته جان بگیرند؛ چرا که مردم همچنان به‌دلیل وضعیت کرونا تمایلی به حضور در مراکز ورزشی ندارند و ترجیح می‌دهند در منزل به انجام برخی از حرکات ورزشی بپردازند و ورزش حرفه‌ای را فعلا کنار گذاشته‌اند. سعید اخلاقی، یکی از باشگاه‌داران منطقه قیطریه درخصوص وضعیت کسب‌وکار در سال آینده می‌گوید: « اگر همچنان جامعه درگیر کرونا باشد، بسیاری از کسانی که در این صنف فعال هستند باشگاه‌هایشان را جمع می‌کنند و سراغ شغل دیگری می‌روند؛ چرا که فعالیت ما منوط به حضور ورزشکاران در سالن‌های ورزشی است. در سال گذشته حدود 50درصد مشتریان دائمی خود را از دست دادیم و همین مسئله موجب شده تا در تامین هزینه‌های جانبی و اجاره‌بها ناتوان باشیم. برخلاف کسب‌وکارهای دیگر، ما نمی‌توانیم از طریق آنلاین به کسی خدمات دهیم؛ چرا که افراد در سالن ورزشی با دستگاه‌های بدنسازی تمرین می‌کنند و کسی در منزل چنین امکاناتی ندارد که بتوان از طریق آنلاین به او برنامه تمرینی داد».
مدیر یکی از مجموعه‌های ورزشی در شهرک غرب با امکانات استخر، بدنسازی، جکوزی و حمام سنتی هم در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «با اینکه مجموعه‌های ورزشی خدمات مختلفی ارائه می‌دهند اما به‌دلیل کرونا استقبالی از سوی مردم نمی‌شود. دولت هم حمایتی از صنف ما انجام نمی‌دهد که ما بخواهیم برای سال آینده برنامه‌ریزی خاصی درخصوص کسب‌وکارمان انجام دهیم. البته ما در مجموعه مهستان قصد داریم چند دستگاه به سالن بدنسازی اضافه کنیم و برخی دستگاه‌هایی که دیگر کارایی لازم را ندارند از سالن برداریم. از طرفی تبلیغات آنلاین را بیشتر خواهیم کرد و برای ترغیب مردم از مربیان خواسته‌ایم برخی برنامه‌های ورزشی قابل انجام در منزل را در شبکه‌های اجتماعی مجموعه قرار دهند تا پویایی و نشاط را به فضای داخل منزل ببریم تا انگیزه‌ها برای ورزش از دست نرود. باید امیدوار باشیم کرونا هرچه زودتر فروکش کند تا مجموعه‌های ورزشی در فروردین مجددا به تعطیلی کشانده نشوند؛ چراکه در این مدت مربیان زیادی که با مجموعه‌های ورزشی کار می‌کردند، خانه‌نشین شدند و اندک درآمدی که داشتند به‌طور کامل قطع شده است. اگر وضعیت در 1400به خوبی پیش رود، مجددا از مربیان دعوت به همکاری خواهیم کرد».

تئاتر
روزهای بهتر اما مشروط

شاهین چگینی، مدیر تماشاخانه‌ مشایخی و رئیس انجمن صنفی تماشاخانه‌های خصوصی ایران در مورد تصورش درباره وضعیت تماشاخانه‌ها در سال آینده می‌گوید: «با توجه به اینکه با شرایط موجود نمی‌توان برنامه‌ریزی مدونی در سال آینده انجام داد، باید کمی منتظر باشیم که ستاد ملی کرونا گزارشی درباره وضعیت موجود در روزهای آتی ارائه کند. از سویی این وضعیت برای تماشاخانه‌ها در یک سال اخیر بسیار آسیب‌زننده و ناراحت‌کننده بوده است. امیدواریم در سال آینده تئاتر با یک گروه کاهش در طبقه‌بندی مشاغل در دسته‌ شماره دو قرار بگیرد و شامل تعطیلی‌های زیاد نشود». او معتقد است که با وجود پیش‌بینی‌های این گروه، در سال گذشته غلط از آب درآمد، می‌گوید: «انتظار ما در سال گذشته این ‌بود که سالن‌ها، کمترین روزهای تعطیل را از سر بگذرانند، درحالی‌که بیشترین روزهای تعطیل را سپری کردند. درصورت ادامه‌دار‌شدن این شرایط سالن‌ها بیشترین آسیب را خواهند دید و این، شرایط کاری را سخت‌تر خواهد کرد. امید داریم که امسال شرایط بهتر شود».
هم‌اکنون طبق پروتکل‌ها سالن‌ها با همه ظرفیت کار نمی‌کنند. به‌گفته چگینی فقط بلیت تعداد مشخصی از صندلی‌ها به‌فروش می‌رسد. از سویی تعداد اجراهای روزانه که قراردادهایی با سالن‌ها داشتند، کمتر شده است. او می‌گوید: «گروه‌های حرفه‌ای در تلاش هستند که بیشترین بازگشت سرمایه را داشته باشند ولی تعداد اجرا و فروش صندلی‌ها به آن اندازه نیست. به همین دلیل این گروه‌ها از اجرا امتناع می‌کنند. تماشاگران نیز با توجه به پیگیری اخبار و شرایط حضور در مکان‌های سربسته و گروهی، تمایلی به حضور در سالن‌های نمایش ندارند. از این‌رو استقبال چندانی از اجراها نمی‌شود. اجراهای معدودی براساس تبلیغاتی که صورت گرفته، و علاقه‌مندانی که مدتی از محیط تئاتر دور بوده‌اند، روی صحنه می‌رود. اما به‌طور کلی اکثر اجراها با استقبال چندانی روبه‌رو نیستند و همین امر موجب شده تا گروه‌ها، راغب به روی‌صحنه‌بردن کار خود در این روزها نباشند».
پروتکل‌ها به شکل جدی در سالن‌های نمایش رعایت می‌شود. فاصله‌گذاری اجتماعی در همه سالن‌ها به شکل صد در صد و کامل اجرا شده است. استفاده از ماسک اجباری است و وسایل بهداشتی مانند الکل و مواد ضد‌عفونی در دسترس قرار گرفته است. همه این اصول به شکل کامل اجرا می‌شود، با این حال مدیر تماشاخانه‌ مشایخی معتقد است که این دلگرمی باید از سوی مردم باشد که در محیطی بی‌خطر و امن قرار گرفته‌اند. این امر نیز نیاز به اطلاع‌رسانی گسترده‌ای دارد. مردم باید به این امر واقف باشند که در این سالن‌ها، خطری تهدیدشان نمی‌کند و این مکان‌ها بسیار بی‌خطرتر از مترو، اتوبوس و... هستند که فاصله‌گذاری در آن چندان رعایت نمی‌شود. چگینی می‌گوید: «هرچند تلاش‌هایی برای تغییر گروه‌بندی این حرفه در جدول گروه‌بندی مشاغل شده است اما هنوز اقدام جدی از سوی مسئولان در این‌باره صورت نگرفته است». او پیش‌بینی می‌کند با این تغییر گروه شغلی تئاتر در سال آینده روزهای بهتری را سپری کند.