نبرد بیومتریک با سیم‌کارت‌های ناشناس

عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار

 کرونا با همه دردسرهایش در کشور باعث شد تا نهادها و ارگان‌ها متوجه شوند خیلی از کارها را می‌شود آنلاین انجام داد. پس از سجام که احراز هویت آنلاین را عملیاتی کرد، امیدواری‌ها زیادشده است. بانک‌ها هم از فناوری برای کاهش حضور مردم در شعب استفاده می‌کنند. حالا خبرها نشان می‌دهد برای مبارزه با سیم‌کارت‌های بی‌نام و نشان که می‌توانند عامل تخلفات و مزاحمت باشند قرار است سرانجام از احراز هویت بیومتریک استفاده شود تا شاید سوءاستفاده از مدارک هویتی افراد به پایان برسد.ویژگی‌های بیومتریک یکی از ابزارهایی است که اکنون در دنیا و البته در کشور ما برای تشخیص هویت افراد استفاده می‌شود. ویژگی‌های بیومتریک شامل ویژگی‌های اختصاصی بدن هر فرد ازجمله مردمک چشم، اثر انگشت و چهره است؛ بنابراین برای جلوگیری از سوءاستفاده از سیم‌کارت‌ها هم می‌توان از همین روش استفاده کرد؛ چراکه سیم‌کارت‌های بی‌نام و نشان اکنون به وسیله‌ای برای ارتکاب جرایم مختلف تبدیل شده است؛ به‌طوری که مدیرکل دفتر حفاظت از حقوق مصرف‌کننده سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی طی مصاحبه‌ای گفته است: «متأسفانه مشکلات و شکایات زیادی در سوءاستفاده از مدارک هویتی اشخاص داشتیم. برای نمونه کارت ملی یا شناسنامه را جعل می‌کردند یا دفاتر ما تخلف‌هایی در این زمینه انجام می‌دادند.» 

فراوانی بی‌نام و نشان‌ها
پراکندگی بسیاری از سیم‌کارت‌های بدون هویت در سطح جامعه به زمانی برمی‌گردد که شما برای خریدن سیم‌کارت نیازی به ارائه سند هویتی نداشتید. فقط کافی بود که به یک دکه روزنامه‌فروشی که سیم‌کارت هم می‌فروخت مراجعه می‌کردید و به ازای پرداخت مبلغی، صاحب یک سیم‌کارت می‌شدید. با شیوع جرایم مختلفی ازجمله کلاهبرداری، اخاذی و هتک حیثیت افراد، اپراتورها موظف شدند که هنگام تحویل و فعال کردن سیم‌کارت کاربران، آنها را از طریق مدارک هویتی معتبر احراز هویت کنند. به این ترتیب کد ملی شما همراه شماره سریال سیم‌کارت در سیستم اپراتور ثبت و سپس سیم‌کارت برای شما فعال می‌شد. این کار عموما در دفاتر پیشخوان یا نمایندگی اپراتورها صورت می‌گرفت. حتی اگر سیم‌کارت از طریق پست به شما تحویل می‌شد، مأمور پست موظف به رویت مدارک هویتی مالک سیم‌کارت بود.

بیومتریک، قهرمان شناسایی 
با این حال، روش رویت مدارک با 2مشکل عمده مواجه است که درنهایت می‌تواند به همان جرائم گفته‌شده، منجر شود. مشکل اول این است که می‌توان مدارک هویتی را جعل کرد و به نام فرد دیگری سیم‌کارت گرفت و دوم اینکه احتمال بروز تخلف در بعضی از دفاتر خدمات ارتباطی امکان‌پذیر است.
این شرایط باعث شده است که مدیرکل دفتر حفاظت از حقوق مصرف‌کننده سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی سال گذشته اعلام کند که روش احراز هویت بیومتریک در دستور کار قرار گرفته تا از بروز چنین تخلفاتی جلوگیری شود.
اگرچه پیمان قره‌داغی وعده داده بود که بهره‌گیری از شیوه بیومتریک برای احراز هویت کاربران تا خرداد 99اجرایی می‌شود، اما تاکنون شاهد استفاده از همان روش‌های پیشین هستیم. این در حالی است که او اخیرا طی مصاحبه‌ای از اجرای پایلوت این طرح از سوی همراه اول، ایرانسل و رایتل خبر داده و می‌گوید اجرای سراسری طرح به‌زودی عملیاتی می‌شود.
این مقام مسئول اعلام کرده است که ظرف چند‌ماه آینده روش احراز هویت بیومتریک در کنار کارت ملی هوشمند انجام می‌شود و سایر روش‌های احراز هویت برای ثبت سیم‌کارت اول و دوم برچیده می‌شود.
قره‌داغی می‌گوید: «احراز هویت بیومتریک به وسیله اثر انگشت انجام می‌شود و با اتصال به سامانه‌های مربوط، دیگر افراد برای دریافت سیم‌کارت نیاز به معرف یا اعلام شماره تلفن سیم‌کارت دوم برای دریافت کد یک‌بار مصرف ندارند.»

احراز هویت بیومتریک برای زندگی راحت
هنوز صف‌های پرازدحام برای احراز هویت در دفاتر پیشخوان به‌منظور دریافت کد بورسی سجام را در ماه‌های اخیر به‌ویژه با رونق گرفتن بورس فراموش نکرده‌ایم. با این حال، شیوع کرونا مسئولان را بر آن داشت تا با استفاده از روش‌های جدید و بهره گرفتن از هوش مصنوعی و روش بیومتریک اقدام به احراز هویت افراد کنند. همچنین هفته گذشته هیأت دولت مصوبه‌ای را ابلاغ کرد که براساس آن مشتریان بانک‌ها دیگر لازم نیست برای احراز هویت به شعب بانک‌ها مراجعه کنند. به این ترتیب، مشتریان می‌توانند با بهره‌بردن از همین روش بیومتریک بسیاری از خدمات بانکی ازجمله افتتاح حساب، انتقال وجه و... را از راه دور انجام دهند.