تعامل گسترده برای حل مشکل آب استان

فریبا قاسمی|‌ اصفهان- خبرنگار:

بی‌آبی اصفهان در 50 سال اخیر بی‌سابقه بوده و زاینده‌رود سه چهارم حجم ذخیره خود را از دست داده است. کشاورزان حقابه خود را می‌خواهند و برای گرفتن حق خود تجمع می کنند. این اخبار را این روزها بارها خوانده‌ایم. البته وضعیت کم آبی تنها مختص اصفهان و یزد نیست. هشدارهای مرتبط با کم آبی و خشکسالی تا استان‌های شمالی نیز پیش رفته است و نشان می دهد که بارندگی در کل ایران کاهش یافته است. در این حالت استان های مرکزی ایران وضعیت وخیم‌تری دارند.  زنگ خطر قطعی آب در اصفهان به صدا در آمده است و با این وضع مردم استان نه فقط در صنعت و کشاورزی بلکه در تأمین آب آشامیدنی خود نیز با مشکل مواجه هستند.

حالا در چنین وضعیتی کشاورزان اصفهانی به خود حق می‌دهند از مسئولان بخواهند جلوی انتقال آب از زاینده‌رود به استان یزد را بگیرند. مسئولان هم البته حرف‌های آن‌ها را شنیده‌اند. چند روز پیش اعلام شد احتمالاً 15 درصد از حجم آب انتقالی به یزد کاهش پیدا خواهد کرد و حالا در آخرین اظهار نظر، رئیس مجمع نمایندگان استان می‌گوید: می‌توان آب انتقالی به یزد را تا ۳۰ درصد نیز کاهش داد. حجت‌الاسلام «سیدناصر موسوی‌لارگانی» ادامه می‌دهد: قرار بوده تا بین ۱۵ تا ۲۰ درصد از آب انتقالی به یزد جلوگیری شود، اما به گفته استاندار این امکان وجود دارد که این میزان به ۳۰ درصد برسد و احتمالاً این میزان تایید شود. به گفته او، قرار بود برداشت یزد از زاینده‌رود فقط برای تأمین آب آشامیدنی و آن هم بعد از راه‌اندازی تونل سوم باشد. اما از روزی که کلنگ احداث سد زده شد، وزارت نیرو آب زاینده‏رود را به استان یزد فروخت. او ادامه می‌دهد: هم‌اکنون نیز نه‌فقط تونل سوم افتتاح نشده بلکه مردم یزد از آب زاینده‌رود برای کشاورزی و صنعت خود استفاده می‏کنند. اقدامی غیرکارشناسی از سوی دولت که حالا به خشک شدن تنها رگه‏ حیاطی استان انجامیده است. 


آبگیری دوباره از زاینده‌رود

در روزهای اخیر بار دیگر کشاورزان نه‌فقط اعتراض، بلکه تأسیسات انتقال آب را تخریب کردند. به طوری که ۹ تیر برق و 6 حوضچه آب تأسیسات آسیب دید و در پی آن جریان انتقال آب قطع شد. در این جریان نیروی انتظامی و مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو وارد عمل شدند و آب انتقالی به یزد را قطع کردند. پس از آن آسیب‌های وارده به خط انتقال آب اصفهان به یزد برطرف و آبگیری خط آغاز شد. 


خطر خشک شدن 100 هزار هکتار زمین کشاورزی

 «مهدی بصیری»، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان، نیز با اشاره به این که اعتراض کشاورزان اصفهان بحق است، می‌گوید: سال 84 بود که برداشت‌های غیرقانونی شدت گرفت و پس از آن در سال 93 وزارت نیرو با تصویب استقلال آب استان‌ها به این برداشت‌ها مجوز قانونی داد. 
 «حالا در ابتدای سال 97 اصفهان از یک‏سو با خطر خشک شدن 100 هزار هکتار زمین کشاورزی روبه‌رو است که این موضوع گرد و غبارهای محلی را افزایش می‏دهند و از سوی دیگر تالاب گاوخونی است که نفس‏های آخر را می‏کشد که آن نیز نه‌فقط برای اصفهان بلکه برای استان‏های همجوار هم فاجعه‌ای انسانی است.» این تصویری است که بصیری از آینده نزدیک اصفهان ترسیم می‌کند. 


مشکل کم آبی برای همه کشوراست

از دیگر سو یزدی‌ها موضوع استفاده آب برای کشاورزی و صنعت را رد می‌کنند و می‌گویند که از این آب فقط برای آشامیدن مردم یزد استفاده می‌شود. معاون استاندار یزد بعد از این که هفته گذشته خط لوله انتقال آب به یزد از سوی عده‌ای از کشاورزان اصفهان شکسته شد، گفت: آب انتقالی با مدیریت صحیحی که بر آن انجام شده فقط برای آشامیدن مردم استفاده می‌شود. به گفته او «حتی اگر خسارت اقتصادی هم به کشاورزان اصفهان وارد شود، شرب مردم یزد در اولویت است.» 
با وجود تاکید مداوم مسئولان یزد بر استفاده از آب انتقالی تنها برای شرب‏، کشاورزان شرق اصفهان این موضوع را قبول ندارند. 

کشاورزان از اینکه آب برای شرب به یزد برود‏ ناراحت نیستند اما فکر می کنند که این لوله های قطور انتقال آب نمی تواند تنها برای انتقال آب شرب مورد استفاده قرار گیرد و از همین روست که معترضند. آنها کشاورزی خود را برباد رفته می بینند. بنابراین اگر سوءتفاهمی در کار است باید به گونه ای برای کشاورزان برطرف شود در غیر این صورت فکر می کنند از سهم حقابه آنها‏ زمینی دیگر آباد شده است.
کشاورزان اصفهانی معترض فقط حقابه خود را می خواهند تا بتوانند کشاورزی کنند.

کشاورزان همچنین از وضعیت بحرانی معیشت خود گلایه دارند. یکی از آن‌ها می‌گوید: در روزهای سخت  به تامین مواد غذایی کشور کمک کردیم، چطور مسئولان در مقابل ما واکنشی نشان نمی‏دهند و برای رفع این معضل قدمی بر نمی‏دارند؟ 
یکی دیگر از کشاورزان شرق استان در این باره می‌گوید: ما ضد انقلاب نیستیم فقط به وضعیت بی آبی اعتراض داریم. کشاورزان حقابه‌دار اصفهانی سند هم دارند اما  به دلیل این که حقابه آن‌ها برای یزد می رود از بی‌آبی بیکار مانده اند و هیچ درآمدی ندارند و در این شرایط خجالت زن و فرزند خود را می کشند.

این در حالی است که گلخانه‌داران، صنعت فولاد، کاشی و سرامیک و آشامیدنی یزد از حقابه‌های کشاورزان اصفهان برای خود کسب درآمد 
می‌کنند. یک کشاورز دیگر هم با اعتراض به این که چرا فقط آب برای کشاورزان اصفهانی نیست، می‌گوید: اگر آبی هست باید برای همه باشد و اگر آب موجود نیست برای همه نیست. اگر آب فقط برای کشاورزان اصفهانی نباشد و دیگر مصرف‌کنندگان از حقابه کشاورزان استفاده و کسب درآمد کنند در این صورت با اعتراض کشاورزان حقابه‌دار زاینده‌رود روبه‌رو خواهند شد. 
 «مهدی بصیری»، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان، نیز با کشاورزان هم‌عقیده است و در این باره می‏گوید اگرچه بی‌آبی اول از همه گریبان اصفهان را گرفته، در آینده‌ای نزدیک گریبان استان‏های دیگر را هم خواهد گرفت. متاسفانه تا زمانی که موضوعی در کشور به مرز بحران و لبه پرتگاه نرسد مسئولان قدمی برنمی‏دارند. 


مطالبه 19 ساله کشاورزان

به گفته دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی استان، کشاورزان 19 سال است حق خود را پیگیری می‌کنند، با نمایندگان و دستگاه قضایی جلسه برگزار می‌کنند و طومار می‌نویسند. اما هیچ‌کس بها نمی‌دهد. 
 «اسفندیار امینی» ادامه می‌دهد: هرچند در سال 92 شورای عالی آب ادعای کشاورزان برای حقابه را پذیرفت و مصوب کرد که نباید از حقابه آن‌ها برای صنعت و کشاورزی برداشت شود، اما تاکنون که 5 سال از تصویب آن می‌گذرد، کشاورزان همچنان برای احقاق حق خود تجمع و تحصن می‌کنند تا کمی از حقابه‌شان را بگیرند.  این روزها هوای استان بارانی است، اما این بارش‌های اندک، درد مشکل کمبود آب در استان را دوا نمی‌کند. کمبود آب موضوع امروز و دیروز نیست؛ حتی این مشکل فقط برای اصفهان نیست و به زودی تمام کشور را فرا می‏گیرد. از این رو حل آن نیازمند برنامه‌ریزی‌های جدی‌تری است.


شورای عالی امنیت ملی، پیگیر مشکل آب 3 استان

رئیس مجمع نمایندگان استان می‌گوید: روز دوشنبه، نشستی 3 ساعته با حضور اعضای شورای عالی امنیت ملی، وزاری نیرو و جهاد کشاورزی و اعضای شورای تأمین 3 استان اصفهان، چهارمحال‌وبختیاری و یزد در وزارت کشور برگزار شد. حجت‌الاسلام «سیدناصر موسوی‌لارگانی» با بیان این که در این نشست، رئیس مجمع نمایندگان و استانداران اصفهان یزد و چهارمحال‌وبختیاری گزارشی از وضعیت آب در این 3 استان ارائه کردند، افزود: واگذاری طرح انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی، بارورسازی ابرها،  رفع موانع ایجاد سد و تونل کوهرنگ و حفظ باغ‌ها از مصوبات این نشست بود.

رئیس مجمع نمایندگان استان با اشاره به این که پیش‌بینی شده 400 میلیون مترمکعب آب تا پایان سال آبی (شهریور هر سال تا شهریور سال بعد) در پشت سد ذخیره شود، ادامه داد: اگر این پیش‌بینی محقق شود، برای تأمین آب آشامیدنی تا پایان سال مشکلی نخواهیم داشت. موسوی‌لارگانی می‌افزاید: در این نشست مقرر شد، برای طرح انتقال آب، پس از شیرین‌سازی از خلیج فارس به فلات مرکزی، منتظر بودجه دولتی نمانیم و با دستور رئیس‌جمهوری، این طرح به بخش خصوصی که از قبل اعلام آمادگی کرده است، واگذار شود. وی با بیان این که در این نشست اعلام شد، امسال آبی برای کشاورزی وجود ندارد، می‌گوید: برای حفظ باغ‌های موجود تصمیم گرفته شد، درختان با آب تانکر سیراب شوند. نماینده فلاورجان درباره بارورسازی ابرها هم می‌گوید: مقرر شد «محسن مهرعلیزاده»، استاندار، با پیمانکار خارجی، این طرح را در صورت موفقیت‌آمیز بودن در استان اجرا کند. موسوی‌لارگانی با بیان این که دادستان استان همجوار هم در این نشست حضور داشت، مصوب شد: موانع برای ایجاد سد کوهرنگ و پایان تونل سوم رفع شود با وجود این که کمتر از دو کیلومتر از بتن‌ریزی این تونل باقی مانده است.