دولت
امیدواری به توافق سازنده
ظریف: تفاهم با آژانس یک موفقیت بی‌نظیر دیپلماتیک است
بهارستان برای حل اختلاف با پاستور کمیسیون وی‍ژه تشکیل داد
بامداد دیروز ایران براساس قانون اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها رسما از پروتکل الحاقی خارج شد؛ خروجی که توافقی جدید با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برای کشور به ارمغان آورد که حالا هم دولت را نسبت به حل گره‌های پیش آمده در مسیر رفع تحریم‌ها امیدوار کرده است و هم وزیر امور خارجه در راس دستگاه دیپلماسی آن را یک موفقیت بی‌نظیر دیپلماتیک لقب داده است.
چنانچه دولت ساعاتی بعد از انتشار متن اظهارات مقام معظم رهبری، در بیانیه‌ای ضمن استقبال از دستور رهبر معظم انقلاب اسلامی برای ایجاد یک صدایی در کشور در اجرای قانون مجلس، تأکید کرد که مذاکرات و توافقات جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاملا منطبق با قانون اساسی و قوانین کشور و به‌ویژه مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی بوده است و به اذعان همه کارشناسان و متخصصان و مسئولان امنیت ملی کشور کارآمدترین و کم‌هزینه‌ترین شیوه برای اجرای کامل مصوبه مجلس شورای اسلامی است.
در مقدمه این بیانیه آمده است که دولت جمهوری اسلامی ایران با ابراز تأسف شدید از سخنان برخی نمایندگان محترم و تصمیم غیرمنطقی و خلاف امنیت ملی روز دوشنبه مجلس شورای اسلامی علیه اقدامات حساب‌شده و عزتمندانه جمهوری اسلامی ایران برای مدیریت پرونده هسته‌ای بر مبنای مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی به‌منظور اجرای قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، تأکید می‌کند: آنچه در سفر مدیرکل آژانس به ایران با تأکید بر ضرورت احترام به قانون مجلس و اجرای آن، توافق شد آن بود که اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی به‌طور کامل متوقف شود و صرفا تعهدات پادمانی ایران اجرا شود. بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچ‌گونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی شود. مقصود از تداوم راستی‌آزمایی و نظارت ضروری که در بند۲ بیانیه آمده، این است که ایران به‌مدت ۳ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ها و تجهیزات نظارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصرا نزد ایران باقی می‌ماند. چنانچه تا زمان ارائه گزارش سالانه بعدی ایران به آژانس خواسته‌های مجلس محترم رعایت شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیراین‌صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.
البته حمایت دولت از توافق سازمان انرژی اتمی با گروسی محدود به این بیانیه نشد و حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان هم در جمع خبرنگاران در حاشیه یک همایش را به فرصتی برای دفاع از این توافق بدل کرد. وزیر امور خارجه با بیان اینکه توافق با آژانس از نقاط قوت ماست، گفت: آنچه آقای صالحی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تفاهم کردند، یک موفقیت بی‌نظیر دیپلماتیک است که آقای دکتر صالحی با شجاعت، توانمندی و با اتکا به این ملت انجام دادند. به گزارش ایرنا، ظریف درباره سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: گروسی به ایران آمد تا ترتیباتی برای اطمینان از اجرای قانون داشته باشیم و در نهایت درباره این ترتیبات با وی به توافق رسیدیم. ترتیبات هم اصلش این است که نوارهایی که از فعالیت‌های ما ضبط می‌شود، هیچ‌گاه به‌صورت زنده برای آژانس فرستاده نمی‌شود و در ایران نگهداری می‌شود. وی افزود: اجرای پادمان ادامه پیدا می‌کند. پادمان تعهد ایران است. قانون مجلس نیز اجازه فراتر از پادمان را نمی‌دهد. این به‌معنای این است که همکاری ما با آژانس ادامه پیدا می‌کند. در کنار دفاع تمام‌قد ظریف از این توافق، علی ربیعی، سخنگوی دولت هم در نشست خبری دیروزش به‌دنبال کاهش مسائل حاشیه‌ای علیه دولت با وجود عمل به مصوبه مجلس برآمد. او خطاب به اقدامات تند صورت‌گرفته در تجمع اعتراضی نسبت به حضور گروسی در ایران گفت: «باید با عقلانیت تمام و پرهیز از شعارزدگی عمل کنیم. به‌نظرم اینگونه تجمعات حق همه است اما در مواضعی که از تریبون‌های رسمی اتخاذ می‌شود قطعا دنبال کردن این موضع بدون شعار و براساس یک خرد جمعی که همه ارکان به آن رسیده‌اند، یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.» به گزارش ایسنا، ربیعی تأکید کرد: «سیاست دولت براساس قوانین و رهنمون‌های مقام معظم رهبری بوده و قطعا تحت‌تأثیر فضای احساساتی قرار نخواهیم گرفت و آنچه در این روزها مشاهده می‌شود خللی در اراده دولت در آنچه فکر می‌کند به نفع و مصلحت مردم و زندگی و معیشت آنهاست، وارد نخواهد کرد.»
مکث
نشست رسمی با آمریکا نخواهیم داشت
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه درباره پیشنهاد بورل برای برگزاری نشست ایران و 1+5، با بیان اینکه نشست رسمی با آمریکا نخواهیم داشت به‌خاطر اینکه عضو برجام نیست، گفت: درباره یک نشست غیررسمی که آمریکا عضو نباشد و دعوت شود، در حال بررسی هستیم. علی ربیعی، سخنگوی دولت هم در پاسخ به این سؤال که دولت جمهوری اسلامی تا چه حد اختیار تعامل با دولت آمریکا را دارد گفت: این ما نیستیم که باید با آمریکا همراهی کنیم بلکه آمریکاست که باید اقدامات خود را با قوانین و مقررات بین‌المللی همراه کند و آنطور که رئیس‌جمهور آمریکا اقرار کرده با برگشت به جامعه بین‌الملل و هنجارهای بین‌المللی باید احترام بگذارد.
به‌رغم هیاهوی دوشنبه مخالفان برجام در بهارستان که زمینه‌ساز به جریان انداختن دادخواست قضایی برای متخلفان قانون و در راس آنها رئیس‌جمهور شد دیروز اما مجلس در فضایی آرام‌تر و به دور از غوغاسازی جلسه گذشته‌اش با اقدام دولت کنار آمد و حتی محمدباقر قالیباف در راس مجلس دستور به تشکیل کمیته حل اختلاف میان دولت و مجلس بر سر چند وچون اجرای قانون اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها را داد. رئیس مجلس در آغاز نشست دیروز بهارستان با اشاره به سخنان اخیر مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای مجلس خبرگان اعلام کرد که مجلس برای تعامل با دولت و حل اختلافات درخصوص توافق اخیر ایران با سازمان بین‌المللی انرژی اتمی یک «کمیسیون حل اختلاف» تشکیل خواهد داد. او تأکید کرد که تشکیل این کمیسیون در راستای سخنرانی مقام معظم رهبری است. او افزود: ضرورت دارد دغدغه نمایندگان مردم در مجلس در اجرای کامل و دقیق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها در صدر پیگیری‌ها و رایزنی‌ها قرار داشته باشند. بنا به دستور قالیباف کمیسیون حل اختلاف مأمور شده است تا با محوریت دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی و در تعامل با نهادهای مرتبط دولتی، موضوع چگونگی اجرای قانون اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها را پیگیری و نتیجه را در صحن علنی به دیگر نمایندگان اطلاع دهند. مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و فریدون عباسی رئیس کمیسیون انرژی مجلس که هر دو از چهره‌های پایداری در بهارستان و منتقد دوآتشه دولت هستند با حکم قالیباف مأمور به تشکیل این کمیسیون وی‍ژه‌اند. این گام مجلس در حالی است که قریب به 200تن از نمایندگان در نشست قبلی خود به شکایت از دولت براساس ماده234 آیین‌نامه داخلی مجلس رأی داده بودند و به واسطه آن خواستار ابطال توافق سه‌ماهه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند. اگرچه که مقام معظم رهبری ساعاتی بعد از این هیاهوی بهارستان در سخنرانی‌ای تأکید کردند که مجلس و دولت اختلاف‌نظر‌شان را حل کنند که نشان‌دهنده دوصدایی نباشد. حالا به‌نظر می‌رسد در این روند که دولت با هماهنگی دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی مسیر حصول توافق را پیش برده بود، مجلس مجبور به تعامل با دولت و همراهی با توافقی شده است که منافع ملی کشور را تامین خواهد کرد.
اختلاف نظر مجلس و دولت بر سر چیست؟
آذرماه گذشته مجلس براساس قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» با تعیین ضرب‌الاجلی دوماهه از اجرای این قانون، دولت را موظف کرده بود اگر تحریم‌های آمریکا لغو نشود، با خروج پروتکل الحاقی مانع بازرسی سرزده بازرسان آژانس از مراکز هسته‌ای شود و روند تولید اورانیوم غنی شده با خلوص ۲۰درصد را در دستور کار قرار دهد. براساس این ضرب‌الاجل دولت باید 5اسفندماه رسما قانون مجلس را اجرا می‌کرد. در آستانه این ضرب‌الاجل اما رافائل گروسی راهی ایران شد و در مذاکرات فشرده با مقامات ایرانی به یک راه میانبری دست یافتند که برای هدف لغو تحریم‌ها فرصت‌سازی می‌کند. توافقی که یکشنبه گذشته در خاتمه سفر او در قالب بیانیه‌ای از سوی سازمان انرژی اتمی ایران خبرساز شد. براساس این بیانیه سازمان انرژی اتمی کشورمان از توافق 3ماهه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین ادامه نظارت ضروری بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران خبر داد. سازمان انرژی اتمی ایران همچنین اعلام کرد که مقصود از تداوم راستی‌آزمایی و نظارت ضروری در پیوست توافق شرح داده شده، این است که ایران به‌مدت 3ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ها و تجهیزات نظارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی‌ای نخواهد داشت و اطلاعات منحصرا نزد ایران باقی می‌ماند. چنانچه ظرف 3ماه تحریم‌ها به‌طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیراین‌صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد. نکته قابل تامل بیانیه سازمان انرژی اتمی که منجر به بروز انتقاداتی از سوی مجلس شد این است که در بخشی از این بیانیه آمده است به‌دلیل ملاحظات حفاظتی درباره تاسیسات هسته‌ای این کشور، پیوست توافق با آژانس محرمانه می‌ماند. در همان ساعت اولیه انتشار بیانیه عبارت فرصت 3ماهه و ضبط روند فعالیت‌ها منجر به تعبیر دور زدن قانون مجلس از سوی منتقدانش شد.
واکنش اروپایی‌ها به توقف اجرای پروتکل‌الحاقی
وزیران خارجه 3 کشور اروپایی عصر دیروز با انتشار بیانیه‌ای به توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران واکنش نشان دادند. به‌گزارش فارس، «دومینیک راب»، وزیرامورخارجه انگلیس، «هایکو ماس»، وزیر امورخارجه آلمان و «ژان ایو لودریان»، وزیرامورخارجه فرانسه دراین بیانیه از اینکه ایران اجرای پروتکل‌الحاقی و تدابیر شفافیت‌ساز خود ذیل برنامه جامع اقدام مشترک را به حالت تعلیق درآورده ابراز تأسف کرده و اقدامات ایران را درحکم نقض بیشتر تعهداتش ذیل برجام ارزیابی کردند.
دراین بیانیه ضمن تقدیر از تلاش‌های ادامه‌دار مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دبیرخانه این آژانس در زمینه نظارت و راستی‌آزمایی تعهدات هسته‌ای ایران، تصریح شده‌است که این اقدام ایران توانایی آژانس بین‌المللی اتمی برای راستی‌آزمایی و نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران و فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای را محدود خواهد کرد.
