گزارش
خبرنگار همشهری با حضور در چند خط اصلی تاکسیرانی تهران، پای درد دل تعدادی از تاکسیرانان نشست
وضعیت نارنجی ناوگان زرد
زینب زینال‌زاده ـ خبرنگار
کرونا که به کشور آمد، کمتر کسی جرأت می‌کرد سوار تاکسی شود. اما با توجه به اینکه تاکسی‌ها نقش مهمی در جابه‌جایی شهروندان دارند، کم‌کم دوباره به چرخه حمل‌ونقل عمومی بازگشتند. کاورهای جداکننده میان راننده و مسافران، الزاماتی مانند سوارکردن حداکثر 3مسافر، استفاده از ماسک و دستکش و رونق اپلیکیشن‌های پرداخت اینترنتی باعث شدند تا مردم با اطمینان بیشتری سوار تاکسی‌ها شوند. در این میان، خطوط مختلف تاکسیرانی تهران جانی دوباره گرفتند اما کرونا آنقدر آسیبش زیاد بوده و هست که بسیاری از تاکسیرانان و خانواده‌هایشان زیر بار فشار اقتصادی کمر خم کرده و هنوز نتوانسته‌اند قامت راست کنند.
این در حالی است که جدا از موضوع معیشت تاکسیرانان؛ بخش مهمی از ناوگان تاکسیرانی در کشور به‌ویژه کلانشهر تهران فرسوده بوده و نیاز به نوسازی دارد. در تهران حدود 80هزار دستگاه تاکسی وجود دارد و معیشت 320هزار نفر با این ناوگان گره خورده است. در یک سال گذشته و باتوجه به کاهش تعداد مسافران به دلیل کرونا وضعیت معیشت رانندگان تاکسی سخت تر از گذشته شده است. این روزها تاکسیرانان دغدغه نان دارند و امنیت شغلی و البته امنیت سلامت و جان. وقتی پای صحبت تاکسیرانان در تهران می‌نشینیم اغلب آنها از بی‌توجهی گلایه دارند و می‌گویند: «در تمام سازمان‌ها، ارگان‌ها و نهادها مدیران رسیدگی به وضعیت نیروها و کارمندان خود را در اولویت قرار می‌دهند اما ما نمی‌دانیم باید از چه‌کسی تقاضای توجه و حمایت داشته باشیم؟»
انجمن قانونی می‌خواهیم
این روزها تاکسیرانان دل پرغصه‌ای دارند و وقتی به سراغشان می‌رویم هر کدام موضوعی را بیان می کنند. محمود عباسی، سخنگوی تشکل تاکسیرانان تهران، که سال‌هاست مطالبات تاکسیرانان را پیگیری می کند، می‌گوید: «عمده مشکل ما این است که نمی‌دانیم وابسته به چه سازمان و ارگانی در جامعه هستیم. اگر جزو صنف‌های تهران هستیم پس چرا اتاق اصناف نظارتی ندارد؟ اگر سازمان‌ها متولی ما هستند چرا خدمات مناسبی به ما ارائه نمی دهند؟ چرا استانداری، فرمانداری و مجلس زمان نوشتن قانون برای ما ذینفع هستند اما مسئولیت اجتماعی ما را قبول ندارند؟» او حرف‌هایش را با یک پیشنهاد تمام می‌کند: «پیشنهاد ما این است که انجمنی قانونی داشته باشیم تا بتوانیم مشکلاتمان را به گوش مسئولان برسانیم.»
آسیب شرکت‌های اینترنتی به تاکسی
مشکلات تاکسیرانان به اینجا ختم نمی‌شود و حسن سالک غلامی، دیگرعضو تشکل تاکسیرانان تهران به موضوع شرکت‌های اینترنتی اشاره می‌کند و می‌گوید: «مشکل عمده از آنجا شروع شد که شرکت‌های اینترنتی راه‌اندازی شدند. شرکت‌هایی که با گذشت حدود 5سال هنوز قانونی در زمینه فعالیتشان وجود ندارد. با ورود این شرکت‌ها به ناوگان حمل‌ونقل عمومی، کسب‌وکار تاکسیرانان به‌شدت آسیب دید و سفره خانواده تاکسی کوچک شد. اگر قرار است این شرکت‌ها در کنار ناوگان حمل‌ونقل عمومی فعال باشند باید مانند سایر ناوگان اعم از اتوبوس و مترو و تاکسی، قانون داشته باشند.» علاوه بر شرکت‌های اینترنتی، ورود خودروهای شخصی به جابه‌جایی مسافران از یک‌سو و کرونا هم از سوی دیگر آسیب‌های جدی به تاکسیرانان وارد کرده است که به‌گفته غلامی فعالیت تاکسیرانان به‌واسطه همین موارد بسیار کم شده است: «کرونا کسب‌وکارها را کساد کرده. از این‌رو مردم برای امرار معاش خانواده‌هایشان با خودروهای شخصی به مسافرکشی روی آورده‌اند. اگر ما قانون داریم که براساس آن نرخ کرایه‌ها تصویب می‌شود قطعاً باید همین قانون در چنین شرایطی از ما حمایت کند که متأسفانه اقدامی صورت نگرفته است و هر روز با مسافرکش های شخصی بیشتر و افزایش رانندگان تاکسی های اینترنتی رو به رو هستیم. »
حمایت ناچیز کرونایی
پس از شیوع کرونا، دولت برای حمایت از افراد آسیب‌دیده ناشی از کرونا بسته‌های حمایتی پیش‌بینی کرد که به‌گفته محمد رستمی، سهم تاکسیرانان از این بسته حمایتی وام 6میلیون تومانی بوده است. او که در خط میدان هفت‌تیر- میدان آژرانتین، مشغول کار است می‌گوید: «این وام با بهره 4درصدی بود و ابتدا خوشحال شدیم اما وقتی در جریان شرط و شروط دریافت آن قرار گرفتیم از دست‌یافتن به آن ناامید شدیم. شرایط گرفتن این وام به حدی سخت بود که تعداد زیادی از دریافت آن انصراف دادند. به جرأت می‌توانم بگویم تعداد بسیار کمی از تاکسیرانان موفق به دریافت آن شدند.» به‌گفته رستمی با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه قطعاً این مبلغ قابل توجه نبوده است: «هزینه‌های زندگی در وضعیت کنونی بسیار بالاست و با این وام 6میلیونی نه‌تنها نمی‌توانیم گره‌ای از زندگی‌مان باز کنیم بلکه برای بازپرداخت آن حتماً با مشکلات دیگری مواجه می‌شویم. همچنین زمزمه وام 2 تا 5میلیون تومانی از سوی سازمان تاکسیرانی شنیده می‌شود که گویا این وام برای انجام تعمیرات تاکسی، آسیب‌های ناشی از بیکاری و در مواقع بیماری، به تاکسیرانان تعلق می‌گیرد که خبر خوبی است ولی درخواست ما این است که برای پرداخت آن سختگیری صورت نگیرد.»
نوسازی تاکسی‌ها با مبلغ 110میلیون تومان
بخش زیادی از تاکسی‌های شهر تهران بیش از 10سال عمر دارند و برابر قانون هوای پاک باید نوسازی شوند. به‌گفته علی سلیم‌زاده، یکی از تاکسیرانان پایتخت، سال‌های قبل این کار با 25 تا 35میلیون تومان انجام می‌شد اما امروز با شرایط کنونی برای نوسازی حداقل نیاز به 110میلیون تومان است. او می‌گوید: «دولت مدام می‌گوید که به تاکسیرانان وام می‌دهد اما در هیچ بانکی به راننده‌های تاکسی وام نمی‌دهند. به‌تازگی بخش خصوصی با سازمان مذاکره کرد و قرار است 90میلیون تومان با سود 4درصد به تاکسیرانان داده شود و اگر مبلغ اسقاط خودرو را بین 15 تا 20میلیون تومان فرض کنیم، می‌توانیم خودروی نو دریافت کنیم. نکته مهم اما این است که آیا خودرویی که در اختیار تاکسیرانان قرار می‌گیرد کیفیت خوبی دارد؟»
تجهیزات به تعداد نیست
توزیع کاور یا حفاظ جداکننده یکی از اقلام ضروری و مورد نیاز تاکسیرانان در زمان کرونا بود که امیر حجتی، یکی از تاکسیرانان مشغول به‌کار در مرکز شهر، می‌گوید: «روزهای اول اپیدمی کرونا، توزیع ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده به‌طور مرتب و مستمر در ایستگاه‌های تاکسی انجام می‌شد اما به مرور توزیع این اقلام کم و کمتر شد، تا جایی که حفاظ جداکننده در اختیار همه تاکسیرانان قرار نگرفت و وقتی اعتراض کردیم گفتند که به تعداد نبوده است.» به‌گفته او تاکسیرانان از روزهای ابتدایی شیوع کرونا حتی یک روز تعطیل نبودند و مانند مدافعان سلامت اما در سنگر دیگری مشغول خدمت‌رسانی به مسافران بوده‌اند. حجتی می‌گوید: «تاکسیرانان وظیفه‌شان را انجام داده‌اند و منتی بر سر مردم و مسافران نیست اما حمایت از سوی مدیران و متولیان حداقل توقعی است که می‌توانیم داشته باشیم.ما هر روز در معرض خطر شدید هستیم و تعداد زیادی از همکارانمان به دلیل ابتلا به کرونا جانشان را از دست داده‌اند، یکی از درخواست های ما این است که مواد ضدعفونی کننده و ماسک مرتب در اختیار ما قرار گیرد و ما را در اولویت واکسن کرونا هم بگذارند.»
برگه معاینه فنی با هزینه 300 تا 500هزار تومان
دریافت برگه معاینه فنی برای تاکسی‌ها الزامی است و از این‌رو هر 3ماه یکبار تاکسی‌ها در مراکز معاینه فنی تست می‌شوند. این کار در کمتر از 15دقیقه و نهایتاً با 37هزار تومان انجام می‌شود اما راننده‌های تاکسی به دلیل فرسودگی تاکسی‌هایشان مجبورند حدود 300 تا 500هزار تومان هزینه کنند و پس از رفع نواقص برگه معاینه‌فنی دریافت کنند. رضا اکبرزاده،یک تاکسیران با تأیید این موضوع می‌گوید: «بخش زیادی از ناوگان تاکسیرانی تهران فرسوده است و در حالت عادی قطعاً در آزمون‌های تست معاینه‌فنی رد می‌شوند. از سوی دیگر داشتن برگه معاینه فنی هم برای تاکسیرانان الزامی است که این برگه‌ها حداقل 300هزار تومان برای ما هزینه دارد. مدیران به شرایط این ناوگان واقف هستند به همین دلیل تقاضا داریم کمک‌حال تاکسیرانان باشند.»
بیمه تاکسیرانان در هاله‌ای از ابهام
حل مشکل بیمه یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های تاکسیرانان است. حسین خندان، راننده تاکسی می گوید: «بلاتکلیفی بدترین وضعیتی است که برای انسان پیش می‌آید. یکبار می‌گویند بیمه می‌کنیم و چند روز بعد از این تصمیم منصرف می‌شوند و سال بعد مجدداً این موضوع را مطرح می‌کنند. ما نمی‌دانیم الان وضعیت بیمه‌مان چگونه است.»بسیاری از تاکسیرانان از این موضوع ناراضی هستند و حرف‌های خندان را تأیید می‌کنند و تقاضا دارند مدیران مربوطه به این موضوع ورودو یکبار برای همیشه مشکل بیمه رانندگان تاکسی را حل کنند.
بانوان؛ درگیر نداشتن سند
بانوان تاکسیران علاوه بر مشکلاتی که توسط تاکسیرانان مرد مطرح شده با مشکل نداشتن سند مالکیت تاکسی‌هایشان هم روبه‌رو هستند. نسرین شکرایی با 12سال سابقه کار به‌عنوان نماینده بانوان می‌گوید: «مشکل سند تاکسی بانوان به سال86 برمی‌گردد. آن سال از طریق یک شرکت، تاکسی‌های خود را به شرط تملیک با پرداخت 4میلیون و 500هزار تومان دریافت کردیم. هزینه نهایی پراید در آن سال 12میلیون تومان تعیین شد و مدیران شرکت مقرر کردند مابقی پول را به‌طور اقساط بپردازیم و همزمان با پرداخت آخرین قسط، سندها را به نام می‌زنند و تحویل می‌دهند.» سال92 کلاهبرداری این شرکت مشخص می‌شود که شکرایی با بیان این مطلب می‌گوید: «سال92 شروع انتقال سندها بود که شنیدیم مدیرعامل شرکت بدون اطلاع ما سند خودروها را رهن بانک رفاه گذاشته و وام گرفته است. از آن سال به بعد به مراجع مختلف مراجعه و شکایت کردیم اما تا همین امروز هیچ نهاد و ارگانی پاسخگوی ما نیست.» مشکلات به اینجا ختم نمی‌شود و بانوان تاکسیران به‌واسطه نداشتن همین سند با مشکلات دیگری هم دست‌به‌گریبان هستند که شکرایی در توضیح بیشتر می‌گوید: «سازمان تجهیزات و لوازمی چون لاستیک به نرخ دولتی در اختیار راننده‌ها قرار می‌دهد که با ارائه سند می‌توان آنها را دریافت کرد. ما چون سند نداریم از دریافت این اقلام محروم هستیم. همچنین برای نوسازی تاکسی‌های خود که الان فرسوده هستند هم نمی‌توانیم اقدام کنیم.»
مکث
خدمت‌رسانی تاکسیرانان در شرایط کرونایی
مرتضی ضامنی ـ مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی کشور
در ابتدا باید بگویم که تاکسیرانان چون مدافعان سلامت در خط خدمت‌رسانی حضور داشتند و از ابتدای شیوع کرونا تلاش کردند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سلامت خود و مسافران حراست کنند. در مدت یک‌سال بیش از 1380نفر از تاکسیرانان به کووید-19مبتلا شده‌اند که متأسفانه بیش از 150نفر آنان فوت کردهاند.
در چنین شرایطی می‌پذیریم مشکلات تاکسیرانان افزایش یافته و مهم‌ترین دغدغه تاکسیرانان که بحق است، بحث بیمه‌شان است.
این موضوع سال88 وقتی دولت تعهد کرد که 50درصد از حق بیمه رانندگان تاکسی را پرداخت کند جدی شد. پس از آن بخشی از بیمه رانندگان با تأیید وزارت کشور، سازمان شهرداری و دهیاری‌ها، به سازمان تأمین اجتماعی واریز شد ولی از سال92 پرداخت 50درصد حق بیمه رانندگان توسط دولت به تأمین اجتماعی متوقف شد و تأمین اجتماعی هم اعلام کرد که نمی‌تواند، تاکسیرانان را بیمه کند.
موضوع دیگر این است که در طرح همپوشانی بیمه تأمین اجتماعی، مشخص شد تعدادی از افرادی که راننده تاکسی نبودند نامشان در لیست رانندگان تاکسی قرار داشت و از این طریق بیمه می‌شدند.
به همین دلیل سازمان تأمین اجتماعی نام این افراد را از لیست حذف کرد و فرصت مناسب بود تا ما اسامی جدید را وارد لیست کنیم اما این امکان فراهم نشد. سال97 هم در بودجه دولت، بندی به‌عنوان پرداخت مطالبات دولت برای بیمه رانندگان تاکسی به تأمین اجتماعی پیش‌بینی نشد و مشکل همچنان به قوت خود باقی ماند.
سال گذشته اعتبارات لازم برای بیمه رانندگان تاکسی در بودجه اضافه شد و تأمین اجتماعی هم قبول کرد لیست‌ها را به روز کند و با خروج افراد غیرذیحق این کار محقق شود. امروز گلایه رانندگان مربوط به تعاونی‌هاست. چرا که برخی از تعاونی‌ها پول بیمه را از رانندگان تاکسی دریافت کردهاند اما به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نکرده‌اند و از این‌رو باید پاسخگو باشند.
معاینه فنی هم دغدغه همه تاکسیرانان است. می‌پذیریم تعداد زیادی از تاکسی‌ها فرسوده‌اند اما تست 3ماهه تاکسی در مراکز معاینه فنی مصوبه هیأت وزیران است و به‌نظر شهرداری‌ها با تمهیدات خاص ازجمله کمک در تأمین هزینه معاینه فنی می‌توانند به تاکسیرانان کمک کنند.