یادداشت
نوروز1400و برنامه‌ریزی سفر
محمد محب‌خدایی- معاون اسبق گردشگری سازمان میراث فرهنگی
سفرهای نوروزی بار دیگر در دوران کرونا و البته با ورود کرونای جهش‌یافته به کشور تبدیل به دغدغه مسئولان کشور شده است. اگر 2سال قبل مردم ایران با نیت تفریح، سفرهای انبوه نوروزی را در کشور کلید می‌زدند، امسال و در مرحله ورود به دومین سال جولان کرونا در ایران، ماهیت سفرهای نوروزی نباید تفریحی باشد. چون منجر به تجمع در محیط‌های مختلف می‌شود و سفر را تبدیل به دشمن سلامتی مسافران و جامعه میزبان می‌کند. حتما سفرها بر اساس محصول گردشگری سلامت و تندرستی باید شکل بگیرد.
حالا با توجه به تجربه 20میلیون سفر نوروزی در ایران، آنطور که قرار است سفرهای کنترل‌شده تنها با رزرو اقامتگاه‌های رسمی هدایت شوند، باید پرسید تخت‌های هتلی ایران پاسخگوی چه میزان جمعیت مسافر است؟ چون اعلام این نکته از سوی مسئولان وزارت میراث فرهنگی به ستاد ملی مقابله با کرونا که سفرهای نوروزی باید در قالب رزرو اقامتگاه‌های رسمی و هتل‌ها باشد، نشانه آن است که مسئولان این سازمان فراموش کرده‌اند ظرفیت پاسخگویی تخت‌های هتل‌های ایران 2میلیون نفر است.
ستاد ملی مقابله با کرونا و مسئولان کشور در حال تدارک مدیریت سفرهای نوروزی1400 درست در دوران شیوع کرونای جهش‌یافته در کشور هستند و به همین دلیل باید بر اساس ترجیح و تأکیدات نظام بهداشت و درمان کشور اقدام به مدیریت سفرهای مردم در نوروز پیش‌رو کنند. چون بحث جان انسان‌ها در میان است.
وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به هیچ‌وجه نباید به مردم بگوید که با چه وسیله‌ای سفر کنند، بلکه باید برنامه دقیق داشته باشد تا مسافران نوروزی بدانند در شرایط سفر با هواپیما، قطار، اتوبوس و یا حتی خودروی شخصی ملزم به رعایت چه پروتکل‌هایی هستند تا از خطر ابتلا به کرونا در امان بمانند. و برای نظارت بر رعایت این پروتکلها ساختار نظارتی باید تعریف شود. به همین دلیل سفرهای نوروزی در شرایط بحران کرونایی نیازمند ساماندهی است. اما آنچه باید در این ساماندهی مدنظر قرار داده شود، نظارت بر سفرها و مانیتورکردن سفرهای بلاتکلیف است. سفرهای بلاتکلیف همان سفرهای خودرویی در جاده‌های کشور است.
نکته دیگر توزیع سفر است که باید مدنظر ستاد ملی مقابله با کرونا قرار بگیرد تا از شکل‌گیری تجمعات انبوه در شمال یا جنوب کشور خودداری شود. به همین دلیل تمام وسایل حمل‌ونقل اعم از عمومی و خودروی شخصی باید در برنامه رصد ستاد سفر جای داشته باشند. چون سفرهای نوروزی امسال به هیچ‌وجه نباید در قالب سفرهای مبتنی بر تورهای گردشگری که ماهیت تفریحی دارند، شکل بگیرد و سفر نقطه به نقطه، آن هم با خودروی شخصی و بدون توقف باید در دستور کار مسئولان قرار بگیرد. یعنی مبدأ و مقصد به اقامتگاهی متصل شود که تنها تغییر فضا را ایجاد کند.
در این دیدگاه سفر با تورهای گردشگری که شامل پکیج‌های بازدید و تجمع در برخی فضاها می‌شود در دوران کرونا معنا ندارد و اصلا نباید هم چنین اتفاقی رخ دهد. به این دلیل که نوروز امسال نگاه به سفر باید بر پایه ماهیت سلامت و تندرستی باشد و بیشترین توجه مسافران نوروزی نیز بر حفظ سلامت خود و دیگران باشد.
آنچه در تدوین برنامه سفرهای نوروزی در ستاد ملی مقابله با کرونا باید در دستور کار قرار گیرد، توجه به این نکته است که برنامه‌ای تدوین شود تا مسافران نوروزی در سفر مورد تهدید کرونا قرار نگیرند.
4روز تعطیلی در کشور سیل مسافران را راهی شمال می‌کند. چون برنامه سفر، به جامعه ارائه نشده و رعایت استانداردها در سفر نیز به شهروندان آموزش داده نشده است. به همین دلیل باید برای تمام سفرها برنامه داشت. مردم از خانه‌ماندن خسته شده‌اند و نیاز به تغییر فضا دارند. در این وضعیت باید سفرهای تفریحی تعطیل شوند و تنها بحث تغییر محیط جزو اولویت‌ها باشد.
نوروز هرسال دستگاه‌های دولتی کنار یکدیگر می‌نشستند و ستاد سفر را شکل می‌دادند و نظارت‌های جمعی و تخصصی بر موضوع سفر داشتند. نوروز امسال هم باید همین اتفاق بیفتد. با این تفاوت که توجه به پروتکل‌های بهداشتی و پاسخ به دغدغه‌های درمان کشور محور نظارت‌ها باشد.
نوروز99 سفر در کشور به‌طور کامل ممنوع و متوقف شد. امسال اما سفر با رعایت استانداردها تعریف می‌شود. براساس مصوبه دولت نیز وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی متولی تمامی سفرهای صورت‌گرفته در کشور به‌ویژه در ایام نوروز است و این وزارتخانه نمی‌تواند از سفرهای خودرویی شانه خالی کند. پس بهترین راهکار برای مدیریت سفرهای نوروزی آن است که وزارت میراث فرهنگی و ستاد ملی مقابله با کرونا همانگونه که برای سفر خانه‌به‌خانه یا سفر از خانه به اقامتگاه‌های رسمی برنامه‌ریزی می‌کنند، نظارت‌ها را به‌گونه‌ای تشدید کنند که حجم سفر در نوروز1400 با کاهش مواجه شود، نه آنکه امسال نیز جاده‌های کشور مملو از خودروهای شخصی و انبوه جمعیتی شود که نظارت بر رعایت پروتکلها توسط مسافران بلاتکلیف نیز با مشکل مواجه شود و نوروز1400 به پیشتازی کرونای انگلیسی در کشور منتج شود.