تهران با چه شرایطی زیر‌زمین به آرامش می‌رسد؟
هزار واگن تا رسیدن به تهران ایده‌آل
فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه: تنها راه برون‌رفت از مشکلات موجود کمک‌های مالی دولت است
خدیجه نوروزی- روزنامه‌نگار
در بحران کرونا روزانه بیش از 900هزار نفر از مترو استفاده می‌کنند؛ چرا که راحت‌ترین، ساده‌ترین، ارزان‌ترین و سریع‌ترین وسیله حمل‌ونقل در تهران است اما مترو تقریبا مثل هر چیز دیگری در این شهر با تمام محسناتی که دارد برای متروسواران به یک معضل تبدیل شده است و از چندین جنبه آرامش شهروندانی که از آن استفاده می‌کند را مختل کرده است. انتظار و شلوغی مترو بیش از همه‌‌چیز کلافه‌کننده است. گاه با وجود اینکه خیلی عجله داری و پله‌ها را دو تا یکی دوان‌دوان برای رسیدن به واگن می‌دوی اما بازهم جا می‌مانی و گاه باید تا 10دقیقه منتظر رسیدن قطار بعدی باشی. اما با وجود این باز هم نمی‌توانی با این حجم مسافران مطمئن باشی که می‌توانی بالاخره سوار قطار شوی یا خیر. تعداد کم واگن‌ها یکی از مهم‌ترین معضلات متروست؛ در قبال این حجم از تردد مسافران. کمبود واگن، ازدحام جمعیت و هل‌دادن مسافران برای سوار‌شدن بدون ذره‌ای فاصله فیزیکی در کنار هم و تحت فشار‌قرار گرفتن آن هم در شرایط کرونازده این روزها، نگرانی‌هایی است که باید آنها را بسیار جدی گرفت.
نیازمند کمک دولت
مهندس فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «می‌دانیم که مسافران مترو با مشکلات عدیده‌ای هنگام تردد با مترو مواجه هستند اما متروی تهران حداقل به هزار واگن نیاز دارد تا مسافران بتوانند با آرامش‌خاطر و بی‌دغدغه سفرهای داخل شهری را انجام دهند. ما همچنین به پایانه نیاز داریم تا این واگن‌ها را نظافت، تعمیر و نگهداری کنیم. برای راه‌اندازی خطوط جدید و پایانه‌ها به حداقل این تعداد واگن نیاز داریم و تنها راه برون‌رفت از این مشکلات، کمک‌های مالی دولت است. در شرایط موجود ما حتی بودجه‌ای برای نگهداشت نداریم اما تلاش می‌کنیم تا این بودجه را از دولت تامین کنیم. طی تفاهمنامه‌ای که با سازمان برنامه و بودجه داشتیم 14میلیارد تومان برای نگهداری به ما واگذار شده که بتوانیم از صندوق نوآوری وام بگیریم. از محل تبصره 19نیز در حال کار هستیم که بتوانیم 105واگن تامین کنیم. اما برای اینکه مردم تهران بتوانند به آرامش برسند و سفرهای خوبی را با متروی تهران داشته باشند لازم است که هزار واگن تامین و پایانه‌ها کامل و بودجه نگهداری، تعمیرات و اورهال قطارها تامین شود که ما به سمت فرسودگی پیش نرویم».
بودجه به این زودی‌ها تامین نمی‌شود
قرار است 2ایستگاه مترو در 14 اسفند و 5 ایستگاه در 20 اسفند‌ماه افتتاح شود. مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه با اشاره به بودجه 1400و سهم متروی تهران می‌گوید: «در لایحه بودجه کل کشور 1000میلیارد تومان برای کمک به حمل‌ونقل عمومی کل کشور به‌عنوان یارانه بلیت درنظر گرفته شده است. برنامه اجرایی شرکت مترو در سال1400، خرید و نصب تجهیزات لازم برای خطوط 2، 3، 4، 6، 7، افتتاح 3پارکینگ، افزایش ناوگان شبکه حمل‌و نقل ریلی، توسعه خطوط موجود و بهره‌برداری از پروژه‌های در حال تکمیل به همراه آغاز عملیات اجرایی خطوط جدید تعریف شده و در طرح جامع حمل‌ونقل ریلی پایتخت آمده است».
وی ادامه داد: «درخصوص لایحه بودجه پیشنهادی دولت، باید بگویم که نسبت به سال گذشته تغییرات مثبتی داشته اما هنوز هم جای بهبود دارد و باید سهم بیشتری برای حمل‌ونقل عمومی و به‌خصوص مترو درنظر گرفته شود. البته با توجه به مشکلات موجود فکر نمی‌کنم بودجه‌هایی که برای نگهداشت و خرید واگن نیازمندیم به این زودی‌ها تامین شود. زحمات زیادی در این سال‌ها برای ساخت مترو کشیده شده تا بهره‌برداری شود. هم‌اکنون 250کیلومتر تونل دو‌خطه وجود دارد که اگر بخواهیم آن را تک‌خط حساب کنیم با درنظر گرفتن خطوط پایانه‌ها، حدود 550کیلومتر خط مترو است که نگهداشت آن هزینه زیادی در بر دارد و با توجه به شرایط متفاوتی که سپری می‌کنیم لازم است دولت حمایت قابل‌قبولی از این حوزه داشته باشد. امیدمان این است که 630دستگاه واگن و سپس 105دستگاه واگن با رایزنی‌هایی که انجام دادیم به‌دست ما برسد».
ما از نظر مالی بسیار تحت فشار هستیم. مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه با اشاره به اینکه گرانی ارز مشکلات زیادی برای مترو ایجاد کرد، ادامه می‌دهد: «نگهداشت مترو هزینه زیادی دارد و شامل قطعات یدکی تخصصی و عمومی می‌شود. برخی از این اقلام و اقلام مصرفی پیمانکاران وارداتی است که در گذشته با ارز 4200تومانی آنها را تهیه می‌کردیم ولی اکنون با ارز 24هزار تومانی خریداری می‌شود. افزایش هزینه‌ها از سال گذشته و همچنین کاهش میزان مسافران مترو، شرکت بهره‌برداری را با کمبود بودجه مواجه کرده است. هم‌اکنون میزان مسافران مترو نزدیک به یک میلیون نفر در روز رسیده درحالی‌که پیش از شیوع کرونا در همین ایام سال، تعداد مسافران روزانه مترو نزدیک به 2میلیون نفر بود».
اولویت اضافه کردن واگن به خطوط 6 و 3
تا آخر امسال چند ایستگاه جدید راه می‌افتد و رفاه مسافران‌مان بیشتر می‌شود. مهندس نوبخت درخصوص اولویت اضافه‌کردن واگن‌ها به خطوط مترو می‌افزاید: «خط 6در اولویت قرار دارد و در ادامه خطوط 3و 7نیاز به واگن بیشتری دارند. خط 3بیش از سایر خطوط تحت فشار است. امیدواریم تا سال 1400با راه‌اندازی کامل خط6 و افزایش تعداد واگن برای این خط مسافران بیشتری از آن استفاده کنند. با تکمیل ایستگاه تقاطعی، موجب آرامش مسافران خواهد شد. غیر از ساعات پیک که ازدحام مسافر وجود خواهد داشت، در سایر زمان‌ها مسافران می‌توانند از این خط در آرامش کامل بهره ببرند».
از آبان‌ماه سال1396 تاکنون سرفاصله حرکت قطارها در خطوط یک و 4 از 5 دقیقه به 3و نیم دقیقه و خط 2به 3دقیقه کاهش یافته است. اگرچه نبود پایانه در خط 3مشکلاتی را برای شرکت بهره‌برداری متروی تهران ایجاد کرده اما باز تلاش شده تا فاصله حرکت قطارها در این خط نیز از 18دقیقه به 6دقیقه کاهش یابد. این کاهش در خط 7نیز از 15دقیقه به 10دقیقه رسیده و در خط 6 هم از هر 25دقیقه یک قطار به 15دقیقه رسیده است. به‌گفته مهندس نوبخت با تامین واگن‌های مورد نیاز سرفاصله حرکت قطارها به استاندارد 2دقیقه خواهد رسید.
مدیرعامل مترو درخصوص آمار واگن‌های موجود اظهار می‌کند: «نمی‌توانم آماری از تعداد واگن‌های موجود بدهم؛ چرا که متغیر است و نمی‌خواهم عدد بدهم. چون این واگن‌ها گاه برای تعمیرات از سرویس‌دهی خارج می‌شوند و ممکن است برای فعال‌شدن در خط مدتی منتظر قطعه شوند لذا نمی‌توان آمار دقیقی داد».
وی می‌گوید: «متروی تهران متروی بزرگی است و جزو 15متروی بزرگ دنیاست. ما 130 ایستگاه تحت بهره‌برداری داریم و به لحاظ تعداد ایستگاه، جزو بیست‌و‌هفتمین متروی دنیا هستیم؛ گرچه مردم محترم تهران بیش از این از ما انتظار دارند که درست هم هست اما ما نیز در تلاشیم برای رفاه حال بیشتر مسافران، امکانات و تجهیزات بیشتری فراهم کنیم».
