دورنمای صلح در افغانستان

 مادلین آلبرایت ـ وزیر خارجه پیشین آمریکا

 فدریکا موگرینی ـ مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا

وضعیت آشفته افغانستان یکی از چالش‌های بی‌شماری است که جو بایدن باید با آن‌ روبه‌رو شود. بعد از توافقی که دولت ترامپ زمستان سال گذشته با طالبان امضا کرد، افغانستان شاهد موج جدیدی از حمله‌های تروریستی هدفمند بوده است. روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق بشر، پزشکان، کارمندان دولت، قضات، رهبران دینی و معلمان از جمله اقشاری هستند که طی این مدت ترور شده‌اند. بسیاری از قربانیان، زنانی بوده‌اند که بعد از دوره خفقان حکومت طالبان، بالاخره توانسته بودند جایگاه شایسته خود را در جامعه افغانستان پیدا کنند.  افغانستان بدون کمک و هماهنگی آمریکا و دیگر کشورهای کلیدی، با خطر هرج‌ومرج، بی‌ثباتی بیشتر، قدرت گرفتن گروه‌های تروریستی و موج جدید حرکت پناهجویان به سمت اروپا روبه‌رو خواهد شد. آنچه در افغانستان روی می‌دهد پیامدهای بین‌المللی دارد و کشورهای دیگر نمی‌توانند آن را نادیده بگیرند.طالبان از پذیرش مسئولیت حمله‌های تروریستی سر باز می‌زند اما کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که این استراتژی جدید این گروه است که صدای جامعه مدنی و کسانی که از صلح و دمکراسی حمایت می‌کنند را خاموش کند. ازجمله قربانیان حملات اخیر، 2قاضی زن دیوان عالی افغانستان بودند که قتل آنها حمله‌ای آشکار به تلاش‌های دمکراتیک و چندجانبه برای دستیابی به صلح در این کشور است. ما از هر اقدامی برای پایان درگیری‌ها و آوردن صلح به افغانستان استقبال می‌کنیم، اما آنچه امروز شاهد آن هستیم تداوم جنگ با طالبان است. ادامه ناکامی‌ها در پاسخگو کردن این گروه نسبت به نقض شروط توافق با آمریکا ازجمله عمل نکردن به وعده قطع ارتباط با القاعده و دیگر شبکه‌های تروریستی، کابل را در مسیری قرار داده که می‌تواند منجر به فروپاشی دولت مرکزی شود. واضح‌تر بگوییم: ما معتقدیم که طالبان به‌دنبال ترساندن و تحت فشار قرار دادن مردم افغانستان است. طالبان می‌خواهد مردم را تسلیم کند و هرگونه مقاومتی را چه در میدان نبرد و چه در میز مذاکره در هم شکند. بایدن به درستی در حال ارزیابی توافق آمریکا با طالبان است تا مذاکرات نه‌تنها به یک صلح واقعی منجر شود، بلکه از عقب‌نشینی غیرمسئولانه که به سقوط دولت، جنگ داخلی و ایجاد محل امنی برای تروریسم جهانی می‌انجامد، جلوگیری کند.
با وجود توافق آمریکا با طالبان، واشنگتن هنوز برای تغییر رویه و نتیجه گرفتن از حدود 2دهه هزینه دادن در افغانستان فرصت دارد. برای این منظور، چند گام فوری باید برداشته شود؛ اول، دولت بایدن باید همکاری نزدیک با متحدان آمریکا در اروپا، ناتو و دولت افغانستان را از سر بگیرد، به‌ویژه بعد از توافق یکجانبه واشنگتن با طالبان که این متحدان را به اصولی که موافق آن نبودند، متعهد می‌کرد. این اقدام باعث می‌شود که آمریکا نسبت به طالبان دست بالاتر داشته باشد. تماس‌های تلفنی رئیس‌جمهور جدید آمریکا با محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان در روزهای اول حضور او در کاخ سفید، نشانه امیدوارکننده‌ای از دیدگاه مشارکت‌جویانه و سازنده اوست. همکاری نزدیک‌تر با متحدان عضو ناتو در مورد افغانستان، راه را برای رسیدن به هدف بزرگ‌تر یعنی از سرگیری روابط فرا آتلانتیک نیز هموار می‌کند.
دوم، با توجه به توافق آمریکا با طالبان، بایدن وارث طرح خروج فوری سربازان آمریکایی از افغانستان شده که شرطی برای آن تعریف نشده است. اکنون وقت آن است که آمریکا برای این کار شرط بگذارد و اگر طرف مقابل به این شرایط وفادار نبود، تعهدات خود را موقتا کنار بگذارد. واشنگتن همزمان باید به حمایت از نیروهای غیرسیاسی و حرفه‌ای دفاع ملی افغانستان به‌عنوان شریک کلیدی غرب و محور اصلی تامین امنیت مردم این کشور ادامه بدهد.
سوم، آمریکا - و متحدانش در اروپا - باید از طالبان بخواهد به آتش‌بس فوری و سراسری تن دهد. طالبان باید نشان دهد که به مفاد توافق صلح پایبند است و حقوق زنان را حفظ خواهد کرد. هم طالبان و هم دولت افغانستان باید بر سر حضور یک میانجی بی‌طرف برای کمک به رفع مشکلات پیچیده در مذاکرات و رسیدن به یک اجماع سیاسی به توافق برسند. همزمان، سازمان ملل متحد نیز باید به سهم خود به تحریم‌ طالبان تا زمانی که به تعهدات اولیه حقوق بشری پایبند نماند، ادامه بدهد. در نهایت، این اقدامات باید با یک فرایند دیپلماتیک منطقه‌ای سطح بالا همراه باشد تا بتوان در مورد روابط افغانستان و همسایگان به یک اجماع استراتژیک دست پیدا کرد. افغانستان تنها درصورتی می‌تواند به کشوری امن تبدیل شود که همسایگان آن با روند صلح همراه باشند.
منبع:‌سی‌ان‌ان