فلاحت‌پیشه در گفت‌وگو با همشهری
اصولگرایان درباره برجام واقع‌گرا‌تر شده‌اند
امیر محمد حسینی_خبرنگار
تغییر مواضع سیاستمداران در ایران به اقتضای شرایط کشور موضوع جدیدی نیست، اما این روزها مواضع اصولگرایان درباره توافق هسته‌ای در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، تغییر کرده است. در شرایطی که زمزمه‌های احیای برجام در ایران و آمریکا نیز بلند شده و این روند ممکن است منجر به گشایش‌های اقتصادی در کشور شود. الیاس نادران، از چهره‌های شناخته‌شده اصولگرا که به مخالفت با برجام در مجلس نهم شهره بود، حالا سخن از اهمیت برجام و حفظ آن به میان آورده است. دفاع نادران از برجام به عنوان دستاورد ملی در فضای جدیدی که برای احیای آن در روزهای اخیر شکل گرفته، رویکردی قابل‌تامل است؛ اگرچه که نادران تأکید کرده شهره‌شدنش به مخالف برجام صحت نداشته و اشتباه رسانه‌ها بوده است. او دیروز در مصاحبه‌ای گفته «برجام اراده نظام بود» و «چیزی نبود که کسی با آن مخالفت کند.» این همان جمله‌ای است که وزیرخارجه بارها در صحن مجلس و در پاسخ به مخالفان بر زبان آورد و در مقابل با هجمه اصولگرایان روبه‌رو شد. حالا به‌نظر می‌رسد چنین اظهارنظری از سوی نادران که از ژنرال‌های اصولگرای حاضر در مجلس یازدهم است، می‌تواند حاکی از تغییر موضع بخشی از این جریان باشد. تغییر موضع سیاستمداران در بزنگاه‌های سیاسی موضوعی است که چرایی و زمینه شکل‌گیری آن را از حشمت‌الله فلاحت‌پیشه جویا شدیم. رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با «همشهری» در این‌باره گفت: قرار‌گرفتن اصولگرایان در جایگاه مجلس و تصمیم‌گیری دیگر علت «واقع‌گرایانه»تر‌شدن مواضع و اظهارنظرهای آنها‌ست. مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر است.
به‌نظر می‌رسد پس از بلندشدن زمزمه‌های احیای برجام، برخی از طیف‌های اصولگرا از مخالفت همه‌جانبه با آن دست برداشتند. علت این تغییر موضع چیست؟
باید به این نکته توجه کرد که در میان طیف‌های مختلف اصولگرایان نظرات مختلفی درباره برجام وجود داشت. برخی مخالف بودند و برخی معتقد بودند که توافق هسته‌ای جزء تصمیمات نظام است و اگر مخالف بودند، مانع آن نشدند. آنها معتقد بودند که موضوع هسته‌ای جزو مسائل کلان سیاست‌خارجی است و حوزه تصمیم‌گیری مسائل کلان شورای‌عالی امنیت ملی است که نهادی فراقوه‌ای محسوب می‌شود. البته جریان‌هایی هم افراطی عمل می‌کردند و با برجام و مذاکره‌کنندگان مخالفت کردند و ناکارآمدی و عهدشکنی آمریکا را دلایلی برای مخالفت خود قرار دادند. واقعیت این است که برجام جزو تصمیمات نظام است اما دوپهلوگویی عادت سیاستمداران کشور ما‌ست. دلیل آن هم این است که سیاستمداران سعی می‌کنند همیشه در پیروزی‌ها شریک باشند و رقیب را عامل شکست‌ها بدانند. همین دوپهلوبودن باعث شده که در میان طرفداران نوسانات جدی رفتاری نیز شکل بگیرد. برجام تصمیم نظام بود و مجری آن وزارت خارجه بوده است. وزارت خارجه همه بند‌های تصمیمات شورای‌عالی امنیت ملی را اجرا می‌کرد و امروز هم اگر این شورا تصمیم به احیای برجام بگیرد، این تصمیم در طرف ایرانی فراقوه‌ای خواهد بود.
پیش از این وزیرخارجه بارها گفته بود که این وزارتخانه فقط مجری تصمیمات نظام در مسائل خارجی است. اما این موضع مورد پذیرش مخالفان قرار نمی‌گرفت. آیا تغییر در وضعیت ایجاد شده و فکر می‌کنید ممکن است اصولگرایان نیز به دیپلماسی روی بیاورند؟
دنیای بعد از ترامپ برای ایران مسیر دیپلماسی را انتخاب کرده است. این انتخاب به معنی تصمیم‌گرفتن آنها درباره سرنوشت ایران نیست، بلکه بخش عمده آن حاصل مقاومت ملت ایران است. من معتقد‌م که سایر دستگاه‌ها عملکرد مناسبی نداشتند ولی مقاومت ملت ایران باعث شد که دنیا به این نتیجه برسد که راهی جز دیپلماسی پیش روی آنان نیست. بنابراین حتی برخی آشوب‌سازی‌‌های منطقه‌ای و بحران‌های داخلی نیز نتوانسته مسیر دیگری را به موضوع هسته‌ای ایران تحمیل کند. البته کم و کیف این اتفاق به طرف مقابل بستگی دارد. من فکر می‌کنم برجام احیا خواهد شد و آمریکایی‌ها نیز این موضوع را می‌دانند. مواردی که ناشی از کهولت سیاست‌خارجی آقای بایدن است، منجر به تلاش برای راضی‌نگه‌داشتن همه طرف‌ها می‌شود. اما ایشان در نهایت متوجه خواهد شد که طرف اصلی ایران است. ببینید، جریان حاکم بر مجلس کنونی تنها جریانی است که برخلاف سایرین که دچار رکود هستند، شوروشوق ستادی برای انتخابات آینده دارد. قرار‌گرفتن در موضع اجرا باعث می‌شود که موضع‌گیری‌ها واقع‌گرایانه‌تر شود. بودن در جایگاه تصمیم‌گیری مقتضیات واقعی را به تصمیمات و مواضع تحمیل می‌کند. اصولگرایان پیش از این در جایگاه نقد دولت بودند و مجلس گذشته را نیز از خود نمی‌دانستند. امروز در مجلس در جایگاه تصمیم‌گیری هستند و نخستین پنجره واقع‌گرایانه‌ای که به روی آنها باز شد، بودجه سال آینده بود. توجه کنید که در همین بودجه مجبور شدند فروش روزانه 2میلیون‌و300هزار بشکه نفت را درنظر بگیرند. درحالی‌که این عدد با واقعیت امروز نمی‌خواند و نشان می‌دهد اصولگرایان نیز پذیرفتند که راه سال آینده کشور دیپلماسی است. بنابراین در جایگاه تصمیم‌گیری قرار‌گرفتن باعث شده تا موضع اصولگرایان واقع‌گرایانه‌تر شود.
در همینه زمینه :
