حمل و نقل
گره‌گشایی از کریدور ترانزیت آسیایی؛ از غدیر تا بازرگان
با بهره‌برداری از آزادراه غدیر، کریدور آزادراهی شرق به غرب معطل احداث قطعه تبریز- بازرگان خواهد بود که فعلا اجرای آن به‌دلیل نبود اعتبار متوقف شده است
عملیات اجرایی آزادراه غدیر یا همان کمربند جنوبی تهران به‌عنوان یک قطعه استراتژیک و مؤثر برای پایتخت و استان‌های البرز، قم و سمنان به پایان رسیده و قرار است 7اسفند‌ماه توسط رئیس‌جمهور افتتاح شود. با این اتفاق، تنها گره باقی مانده از کریدور ترانزیت آسیایی موسوم به AH1، قطعه آزادراهی تبریز به بازرگان خواهد بود که از قضا عملیات اجرایی آن چند روز پیش به واسطه تخصیص نیافتن اعتبار متوقف شده است.
به‌گزارش همشهری، فاز اول آزادراه تبریز-بازرگان، که تا مرند ادامه دارد، مقرر شده به‌عنوان یک پروژه جهش تولید، تا پایان دولت دوازدهم به بهره‌برداری برسد، اما آنگونه که استاندار استان آذربایجان‌غربی در نامه‌ای به سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده، اخیرا این پروژه به‌واسطه تخصیص نیافتن اعتبار 100میلیارد تومانی مصوب در بودجه1399 و منظور‌نشدن اعتبار مناسب برای آن در لایحه بودجه سال آینده، با خطر یک تعطیلی پرهزینه مواجه شده است. در این نامه تأکید شده که پیمانکار، به‌واسطه عمل نشدن به تعهدات دولت، رسما توقف عملیات اجرایی را اعلام کرده است.
آزادراه زمین‌گیر تبریز - بازرگان
کریدور ترانزیت آسیایی موسوم به AH1 یکی از مسیرهای احیا‌کننده جاده ابریشم است که تاکنون در داخل خاک ایران 2بخش از آن شامل کمربند جنوبی تهران موسوم به آزادراه غدیر و همچنین آزادراه تبریز - مرند - بازرگان همچنان تکمیل نشده بود. حالا آزادراه غدیر به طول 158کیلومتر از آبیک قزوین تا گرمسار تکمیل شده و فقط آزادراه تبریز - بازرگان باقی‌مانده است که تکمیل آن در امتداد آزادراه پیامبراعظم(ص)، مسیر تهران تا مرز ترکیه را کوتاه‌تر خواهد کرد و با اتصال به شبکه آزادراهی ترکیه و کشورهای اروپایی، رؤیای شبکه بین‌المللی ترانزیتی شرق به غرب را محقق می‌کند. محور آزادراهی تبریز- بازرگان به واسطه قرار گرفتن در گلوگاه ترافیک بین‌المللی مسیر آسیا- اروپا از نظر رشد ترانزیت و تسهیل حمل‌ونقل بین‌المللی کالا توسط ایران اهمیت زیادی دارد. اجرای این آزادراه 260کیلومتری که در سال1386 مصوب شده، تاکنون مسیر پرفراز و نشیبی داشته است و از ظاهر امر چنین برمی‌آید که همچنان توان یا عزمی برای شکستن طلسم آن وجود ندارد. در دوره‌ای برای گره‌گشایی از این پروژه استراتژیک، تفاهمنامه احداث آزادراه تبریز- بازرگان با یک شرکت چینی امضا شد و حتی در تابستان سال1390، محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت نیز دستور تسریع احداث این آزادراه تبریز-بازرگان را صادر کرد، اما نه تفاهم با چینی‌ها و نه دستور احمدی‌نژاد گره‌ای از مشکلات این طرح استراتژیک باز نکرد و کار همچنان روی زمین ماند تا اینکه در سال96 و در سایه سفر حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم به آذربایجان‌شرقی، دوباره بحث درباره تکمیل این پروژه طلسم‌شده بالا گرفت و پای پیمانکاران جدید به میان آمد. در آن زمان برآورد شده بود که فاز نخست این آزادراه به طول حدود 64کیلومتر از تبریز تا مرند ظرف 4سال تکمیل شود و پیش از پایان عمر دولت به بهره‌برداری برسد.
آزادراه گرفتار بی‌پولی
از مفاد نامه استاندار آذربایجان‌غربی به سازمان برنامه و بودجه چنین برمی‌آید که بی‌مهری به پروژه آزادراهی تبریز - بازرگان در سالیان گذشته باعث شده چندین سرمایهگذار پس از اعلام آمادگی و اخذ مصوبه هیأت دولت، از ادامه کار منصرف شوند و حالا سرمایهگذار و پیمانکار فعلی فاز یک آزادراه تبریز-بازرگان نیز در همین فرایند گرفتار شود؛ با این تفاوت که سرمایهگذار فعلی، بخشی از عملیات عمرانی را اجرا کرده و همچنین با تعهد 40میلیارد تومان برای استملاک اراضی مسیر، متعهد شده است که این تعهد احتمالا در سال آینده به واسطه اعتراض مالکان مشمول تجدید ارزیابی و افزایش قابل توجه خواهد بود. بر همین اساس، فرصت‌سوزی در تامین مالی این پروژه، نه‌تنها تکمیل کریدور بین‌المللی ترانزیت آسیایی را با چالش مواجه می‌کند، بلکه هزینه نهایی اجرا در آینده را نیز به‌مراتب برای مجری نهایی یعنی دولت افزایش می‌دهد. به‌نظر می‌رسد درصورتی که دولت و سازمان برنامه بودجه نسبت به گره‌گشایی از این پروژه اقدام نکنند، عملا کریدور ترانزیت آسیایی در خاک ایران به‌عنوان یک تعهد بین‌المللی تکمیل نشده باقی می‌ماند و تعیین تکلیف آن به نگاه و وضعیت مالی دولت سیزدهم گره خواهد خورد. در این صورت طول عمر این پروژه به 5دولت خواهد رسید.
گشایش در غدیر، گره در بازرگان
گرچه احداث قطعه نهایی کریدور ترانزیت آسیایی موسوم به AH1 حدفاصل تبریز تا بازرگان به‌دلیل تامین نشدن اعتبار و «بی‌مهری به پیمانکاران» با معضل تعطیلی مواجه شده، اما در آزادراه غدیر که از آن با عنوان کمربند جنوبی تهران یاد می‌شود به لطف استطاعت مالی سرمایهگذار و پیمانکار، با سرعتی مثال‌زدنی طی 5سال احداث شده و عنوان پروژه‌ای که آغاز و انجام آن در یک دولت بوده را به‌خود اختصاص داده است. اعتبار آزادراه غدیر 700میلیارد تومان بوده که با سرمایه‌گذاری ۷۰درصدی و پیمانکاری قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و آورده 30درصدی دولت تکمیل شده و قرار است هفتم اسفند‌ماه توسط رئیس‌جمهور افتتاح شود. این پروژه که عمر آن به 5سال می‌رسد، به‌طول 158کیلومتر از آبیک قزوین تا گرمسار قرار دارد و از 4قطعه شامل «قطعه اول به طول ۴۰کیلومتر، میان آزادراه کرج -قزوین و بزرگراه ماهدشت - اشتهارد»، «قطعه دوم به طول ۵۰کیلومتر بین بزرگراه ماهدشت- اشتهارد تا آزادراه تهران - ساوه»، «قطعه سوم ۳۰کیلومتر بین آزادراه تهران- ساوه تا تهران- قم» و «قطعه چهارم به‌طول 38 کیلومتر بین آزادراه تهران- قم تا آزادراه قم-گرمسار» تشکیل شده است.
شرکت مادر تخصصی ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور اعلام کرده است، بهره‌برداری از آزادراه غدیر با کاهش ۶۰کیلومتری مسیر، طول زمان سفر را برای خودروهای سبک ۹۰دقیقه و برای خودروهای نیمه‌سنگین ۱۱۰دقیقه کاهش می‌دهد. همچنین پیش‌بینی می‌شود با فعال شدن این مسیر آزادراهی، در یک دوره 20ساله، مصرف بنزین ۷۰۰میلیون لیتر و مصرف گازوئیل یک‌میلیارد و 600میلیون لیتر کاهش پیدا کند و حجم آلاینده‌های زیست‌محیطی نیز 5.4میلیون تن کمتر شود.
در همینه زمینه :
