نشستهای موسوم به آستانه به روزهای حساس خود رسیده است. نخستین دیدار معاونان وزیران خارجه ایران، روسیه و ترکیه بعد از نشست سران 3کشور در سوچی قرار است در سالگرد کلیدخوردن این مذاکرات در روزهای پنجشنبه و جمعه که اتفاقا مصادف با بلندترین شب سال و دورهمیهای شب یلدا در ایران هم خواهد بود، برگزار شود. در راستای ادامه مذاکرات آستانه جهت حل سیاسی بحران سوریه نشست آستانه 8، همچون نشستهای قبلی در قزاقستان در تاریخ 21و 22دسامبر برابر با 30آذرماه و اول دیماه برگزار میشود. ریاست هیأت ایران در این نشست همچون نشستهای قبلی بر عهده حسین جابریانصاری است و وی در رأس هیأت کارشناسی و سیاسی در این گفتوگوها شرکت میکند. این نخستین نشست آستانه بعد از مذاکرات سران کشورهای ایران، روسیه و ترکیه در سوچی و اعلام پایان فعالیت داعش از سوی ایران و روسیه و دستور پوتین برای خروج نیروهای نظامی این کشور از سوریه است.
سران 3کشور ایران، روسیه و ترکیه درست یکماه قبلتر از نشست آستانه8 که قرار است 30آذر و اول دیماه برگزار شود در سوچی روسیه جمع شدند؛ دیداری که نخستین نشست در سطح روسای جمهوری 3کشور درباره سوریه بود. در بیانیه سوچی، روحانی، پوتین و اردوغان تأکید کردند ایجاد نواحی کاهش تنش در سوریه از طریق فرایند آستانه بسیار کارآمد بوده و کمک چشمگیری به کاهش خشونت، تسکین آلام انسانی، محدود ساختن روند پناهندگان و آغاز تلاش برای تأمین شرایط برای بازگشت امن پناهندگان و آوارگان داخلی کرده است. اما نکته مهم آن بیانیه جایی بود که روحانی، پوتین و اردوغان از نمایندگان دولت جمهوری عربی سوریه و مخالفانی که خود را به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی و تجزیهناپذیری سوریه متعهد میدانند، درخواست کردند، در کنگره گفتوگوی ملی سوریه که در آینده نزدیک در سوچی برگزار میشود، بهطور سازنده مشارکت کنند.
آنها همچنین توافق کردند که فعالانه به موفقیت این کنگره کمک کنند. ایران، روسیه و ترکیه درخصوص شرکتکنندگان در این کنگره مشورت و توافق خواهند کرد. روند آستانه البته به سالگرد خود رسیده است، یک سال قبل بود که وزیران خارجه ایران، ترکیه و روسیه در مسکو گرد هم آمدند و نخستین دیدار سهجانبه را برگزار کردند، همان مذاکرات بنیان و پایهای برای شروع مذاکرات آستانه قرار گرفت مذاکراتی که به وضوح به کاهش درگیریها در برخی مناطق سوریه انجامیده است.
از یک سال قبل که مذاکرات وزیران خارجه 3کشور در مسکو برگزار شد، تحولات میدانی سوریه هم تغییراتی داشته است. آن زمان به تازگی شهر استراتژیک حلب از دست گروههای مسلح تحت حمایت ترکیه و قطر آزاد شده بود اما حالا هشتمین جلسه در شرایطی برگزار میشود که داعش از تمام شهرهای سوریه اخراج شده و دولت سوریه میداندار اصلی تحولات شده است.
شرایط ترکیه هم به نسبت یک سال قبل خیلی متفاوت شده؛ ترکها پارسال یک روز بعد از ترور سفیر روسیه در آنکارا و در مقام دولتی بدهکار قدم به مذاکرات سوریه در روسیه گذاشتند اما رفتهرفته با احساس خطر ترکیه از خطرات تجزیه عراق و سوریه این کشور هم برای در امان ماندن از این آسیبها رویکرد متفاوتی اتخاذ کرده است. مذاکرات آستانه از این جهت اهمیت داشت که گروههای مسلح مخالف دولت سوریه برای نخستینبار در برابر نمایندگان دولت بشاراسد نشستند و یک سال به مذاکره پرداختند و حالا میتوان بعد از یک سال منتظر میوه مذاکرات آستانه بود که همان شکلگیری مذاکرات سیاسی برای آینده سوریه است. ایران و روسیه بر این باورند که با برگزاری انتخابات فراگیر مردم سوریه برای آینده این کشور تصمیمگیری کنند. دوره ریاستجمهوری بشار اسد سال آینده به پایان میرسد و باید منتظر ماند و دید آیا در انتخابات ریاستجمهوری آینده بشار اسد نامزد خواهد شد یا اینکه تحولات سمت و سوی دیگری بهخود خواهد گرفت.