جامعه
خشم در گلستان قربانی می‌گیرد
نداشتن مهارت برای مهار خشم بیشترین عامل قتل‌ها درگلستان است
الهام رئوفی‌فر | گرگان ـ خبرنگار:
در حالی که مسئولان گلستانی ناتوانی در مهار خشم را مهم‌ترین عامل در قتل‌های سال گذشته استان اعلام کردند، کارشناسان راه خروج از این بحران را آموزش مهارت‌های زندگی برای شهروندان می‌دانند.
هر شهروندی در سال‌های اخیر با نگاه به صفحه حوادث روزنامه‌ها و مروری بر سایت‌های خبری به افزایش نزاع، درگیری و خشونت‌های مهارنشده‌ای که به قتل منجر می‌شود پی می‌برد، البته درک این موضوع بدون مطالعه رسانه‌ها و فقط با قدم زدن در شهرهای استان هم به‌راحتی میسر است.
شاید برای بسیاری از گلستانی‌ها نزاع بین 2 یا چند نفر در خیابان قدری عادی هم به نظر برسد اما این موضوع مدت‌هاست که دغدغه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان است و اکنون از سوی مسئولان به عنوان معضلی جدی مطرح می‌شود که باید به آن پرداخته شود. همچنین این موضوع سال گذشته از سوی رئیس دادگستری کل استان و پلیس فتای گلستان در نشست خبری مطرح شد. به گفته این مسئولان، «بیشتر قتل‌هایی که در استان رخ می‌دهد بدون برنامه‌ریزی قبلی و توسط افرادی انجام می‌شود که در کنترل خشم و رفتارهای هیجانی خود ناتوان هستند. بیشتر این قتل‌ها در پی مشاجره بر سر موضوعات کم‌اهمیت و ناشی از خشم اتفاق می‌افتد» اعتراف قاتلان به ارتکاب آنی قتل و بررسی پرونده آنها هم گواه همین موضوع است.
نداشتن مهارت در کنترل خشم
مدیر کل امور اجتماعی استانداری هم کاهش آستانه تحمل افراد را زنگ خطر جدی می‌داند و می‌گوید: مطابق آمار موجود، گلستان به دلیل نداشتن مهارت کنترل خشم یکی از بالاترین آمار ارتکاب جرم را دارد.
«عبدالرضا چراغعلی» می‌افزاید: جرائم ناشی از خشونت در سال 96 رقم قابل توجهی بود. بسیاری از قتل‌ها و ضرب و جرح‌های استان به دلیل نبود مهارت کنترل خشم اتفاق افتاده است. او از برگزاری جلسه کارگروه فرهنگی و اجتماعی استان با همین موضوع خبر می‌دهد و می‌گوید: تمام نهادهای فرهنگی و فرمانداری‌ها مکلف به اجرای برنامه‌هایی برای کاهش جرائم ناشی از خشونت هستند. چراغعلی با تأکید بر استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد می‌افزاید: اجرای طرح‌هایی با هدف ایجاد نشاط اجتماعی به مقابله با این چالش کمک می‌کند.
به گفته وی، نشاط اجتماعی با تکیه بر آموزه‌های دینی اصلی‌ترین رویکردی است که دستگاه‌ها برای جامعه هدف خود باید برنامه‌ریزی کنند. مدیر کل امور اجتماعی استانداری می‌گوید: از افراط تعدادی دستگاه و اشخاص حقیقی و حقوقی در خصوص برگزاری برخی از مناسبت‌ها گلایه دارم و امیدوارم در این باره منطقی‌تر عمل کنند. وی عوامل مختلفی مانند ویژگی اقلیمی، شرایط اقتصادی، سیاسی، وضعیت معماری و شهرسازی و سکونتگاه‌های غیررسمی را در روند رو به رشد خشونت مؤثر می‌داند و می‌گوید: برای رفع این مشکل باید همه نهادهای دولتی همکاری کنند. او ساخت‌وساز بی‌رویه و نادیده گرفتن اصول معماری ایرانی و اسلامی را یکی از اصلی‌ترین عوامل آلودگی بصری، به‌هم‌ریختگی ذهن شهروندان و افزایش خشم اعلام می‌کند و می‌افزاید: حجم بالای ترافیک، پیش‌بینی نشدن پارکینگ، جانمایی نامناسب بناها و استفاده نامناسب از شرایط اقلیمی از دیگر عوامل خشونت‌زا به شمار می‌روند که شهرداری‌ها باید در این حوزه به صورت جدی وارد شوند.
عوامل افزایش خشم
کم بودن دامنه معاشرت‌های اجتماعی، احساس تنهایی یا طرد شدن و تنش در محیط خانواده، مدرسه و کار از عوامل عمده افزایش خشونت در جامعه است. یک دکترای جامعه‌شناسی با اعلام مطلب فوق می‌گوید: فردی که ارتباطات اجتماعی بسیار محدودی دارد در صورت بروز مشکل به دلیل نداشتن مشورت، بدون اندیشیدن واکنش نشان می‌دهد. «نوروز نیمروزی» احساس تنهایی و طرد شدن را سبب ناکامی فرد می‌داند و می‌گوید: به مرور این احساس به افسردگی و خشم منجر می‌شود. این مدرس دانشگاه می‌افزاید: تنش در محیط خانواده، کار و دوستان و ارتباط نادرست با این جوامع کوچک، باعث پرخاشگری فرد در جایی دیگر می‌شود.
او معتقد است: میزان تعامل فرد با گروه‌های اجتماعی در کاهش خشم تأثیر دارد، زیرا این متغیر اجتماعی مانند سپر عمل می‌کند. نیمروزی بر آموزش مهارت کنترل خشم در سنین کودکی، نوجوانی و بزرگسالی در مدرسه یا خانواده تأکید می‌کند و می‌گوید: رسانه‌ها هم در کاهش پرخاشگری جامعه بسیار تأثیرگذارند. وی متغیرهای کلان اقتصادی و اجتماعی را در بروز خشم مردم مؤثر می‌داند و می‌گوید: متأسفانه این موارد در کنترل کسی هم نیست. از صحبت کارشناسان در این گزارش چنین برمی‌آمد که آموزش در سنین مختلف و ایجاد نشاط اجتماعی و ساماندهی منظر شهری میزان خشونت جامعه را کاهش می‌دهد به همین دلیل نیاز است دستگاه‌های فرهنگی که همواره در اجتماع نقشی تأثیرگذار داشته‌اند برای رفع این مشکل تدبیری بیندیشند تا وضعیت روحی و اجتماعی افراد در جامعه از شرایط بهتری برخوردار شود.
نبود سرگرمی برای نوجوانان
به عقیده کارشناسان جدای از متغیرهای فیزیکی نظیر منظر شهری، نبود صنعت سرگرمی برای گذراندن اوقات فراغت یکی دیگر از عوامل افزایش خشم است.
یک دکترای جامعه‌شناسی در این باره می‌گوید: نبود صنعت سرگرمی و جایی برای تخلیه هیجانات سبب بروز خشم می‌شود.
«احسان خواجه‌ای» معتقد است: به جز استادیوم ورزشی و هیأت‌های مذهبی که آن هم عده خاصی به آنجا مراجعه می‌کنند سرگرمی‌های دیگری برای جوانان و نوجوانان پیش‌بینی نشده است.
به گفته این مدرس دانشگاه، اگر برای تخلیه هیجانات و نیازهای روانی شهروندان سازوکار اجتماعی نباشد آنها به طور قطع لطمه می‌خورند.
وی بخشی از عامل خشونت جامعه را یادگیری اجتماعی می‌داند و می‌افزاید: برای مثال اگر 20 درصد از جامعه خشونت به خرج دهند این امر به افراد دیگر هم سرایت می‌کند.
خواجه‌ای بر آموزش زندگی شهروندی و فراگیری مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی تأکید می‌کند و می‌گوید: متأسفانه اکنون هیچ نوع آموزشی از این دست وجود ندارد و بدتر اینکه مسئولان نیز در این باره نگرانی ندارند به همین دلیل جامعه با مشکل مواجه شده است.
