سیاه و سفید پیش‌بینی سود در بورس

بعد از 3سال وقفه، قرار است گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها دوباره منتشر شود. تازه‌ترین خبرها حاکی از آن است که احتمالاً هیأت مدیره سازمان بورس تا پایان هفته جاری طرح انتشار دوباره گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها را تصویب خواهد کرد و مراحل انتشار این گزارش‌ها دوباره از اواخر بهمن یا اوایل اسفند‌ماه آغاز می‌شود. از همین حالا برخی شرکت‌ها به استقبال این طرح رفته‌اند و گزارش پیش‌بینی سودشان را منتشر کرده‌اند.
به گزارش همشهری، انتشار گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها بعد از 25سال انتشار در سال96 به دستور شاپور محمدی، رئیس وقت سازمان بورس متوقف شده بود. در آن زمان کارشناسان و تحلیلگران زیادی نسبت به توقف انتشار این گزارش‌ها اعتراض کردند اما رئیس وقت سازمان بورس توجهی به این اعتراض‌ها نکرد و دستور توقف انتشاراین گزارش‌ها را صادر کرد.حالا با گذشت 3سال قرار است دوباره گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها منتشر شود. پیش از این حسن قالیباف اصل، رئیس سابق سازمان بورس که خود تلاش کرد تا این گزارش‌ها منتشر شود گفته بود اقدامات لازم برای انتشار گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها از بهمن یا اسفند‌ماه آغاز می‌شود. خبر‌های دریافتی همشهری نشان می‌دهد انتشار گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌های بورس مراحل نهایی خود را طی می‌کند و قرار است از ۲۰بهمن ماه شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس گزارش‌های پیش‌بینی سود خود را منتشر کنند. تازه‌ترین خبر‌ها حاکی از آن است که هیأت مدیره سازمان بورس، هفته جاری مقررات مربوط به انتشار پیش‌بینی سود شرکت‌ها را تصویب و ابلاغ خواهد کرد، اما هنوز درباره جزئیات این مصوبه اطلاعی در دست نیست و مشخص نیست آیا انتشار این گزارش‌ها اجباری یا اختیاری خواهد بود. با این همه انتشار این گزارش‌ها مخالفانی هم دارد،اما به‌نظر می‌رسد تعداد موافقان این طرح بیش از مخالفان است.

مخالفان چه می‌گویند؟
آن طورکه مخالفان استدلال می‌کنند انتشار گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها به‌دلیل انحرافی که ممکن است در آنها وجود داشته باشد می‌تواند به رانت، سفته بازی و زد و بند در سهام شرکت‌های بورس منجر شود؛ به این معنا که مسئولان یک شرکت در ابتدای سال مالی سود شرکت را با اهداف سفته بازانه کم یا زیاد پیش‌بینی کنند و از این طریق زمینه رشد یا کاهش قیمت سهام شرکت را به‌صورت عمدی فراهم کنند. نمونه چنین اتفاقی در سال96 در مورد شرکت کنتور‌سازی‌ ایران اتفاق افتاد اما چنین اتفاق‌هایی در گذشته خیلی فراگیر نبوده است. مهدی رباطی، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره معتقد است: پیش‌بینی سود با عملکرد معمولا انحراف معناداری دارد و در دنیا نیز این سیاست مرسوم نیست. او با بیان اینکه پیش‌بینی سود شرکت‌ها عموما ابزاری برای زد و بند و سفته‌بازی‌ روی نمادهاست، نوشت: اگر قرار است سود تخمینی دوباره به بورس بازگردد باید برای جلوگیری از فریب بازار، بررسی کارشناسی دقیق بر اعداد اعلامی انجام شود. ناصر کشاورز دیگر کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: سهامداری که به‌دنبال خرید سهام است فقط به روند نقدینگی توجه می‌کند، اگر برای سهام یک شرکت پیش‌بینی سود مثبت ارائه شود، اما خریداران گزینه بهتری پیدا کنند، سهم را عرضه می‌کنند و اصلا به گزارش پیش‌بینی سود توجهی نمی‌کنند.

موافقان چه می‌گویند؟
در مقابل موافقان، انتشار گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها بر این باورند که انتشار این گزارش‌ها می‌تواند هم توان تحلیلی بازار سرمایه را افزایش دهد و هم به افزایش شفافیت در بازار سهام منجر بشود.
علیرضا قدرتی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آوا نوین در این‌باره می‌گوید: به یاد داشته باشید که همیشه ویران کردن آسان‌تر از آباد کردن است. متأسفانه تصمیماتی که در مقطعی در سازمان بورس اتخاذ شد، ضربه اساسی بر پیکره کارشناسی و توان تحلیلی فعالان بازار سرمایه و قدرت ریسک‌پذیری مدیران مالی شرکت‌های بازار ایجاد کرد‌. 
وقتی گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها حذف می‌شود، توان پیش‌بینی و تحلیل سهامداران بلافاصله از بین رفته و تطبیق بازار سرمایه با این وضعیت، زمان‌بر خواهد بود. به‌گفته او بازگشت پیش‌بینی سود شرکت‌ها، گام مثبتی خواهد بود ولی اثرگذاری این اقدام بر بازار سرمایه کمی زمان‌بر خواهد بود. علی رحمانی مدیرعامل سابق بورس تهران هم بر این باور است که انتشار گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها در شرایط فعلی به ایجادمحیط شفاف‌تری از اطلاعات منجر خواهد شد که می‌تواند باعث ایجاد نقطه حمایت در بازار شود. علیرضا کریمیان از مدرسان بازار سرمایه هم در پاسخ به منتقدان که می‌گویند اعداد گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها با واقعیت منطبق نیست و انحراف زیادی دارد می‌گوید: این یک پیش‌بینی است و می‌تواند خطا داشته باشد. طبیعت پیش‌بینی کردن همراه با خطاست و نمی‌توان به آن خرده گرفت.درکل باید گفت انجام محاسبات پیش‌بینی سود آینده شرکت‌ها می‌تواند در انتخاب سهم، به فعالان بازار سرمایه کمک کند.نیما آزادی، تحلیلگر بازار سرمایه هم در این‌باره نوشت: اینکه نماد شرکت‌ها پس از 20درصد نوسان متوقف می‌شود یا بعد از 50درصد نوسان باید کنفرانس خبری برگزار شود اصلا مؤثر نیست اما انتشار گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌های بورس اقدام بسیار خوبی است.

واقعیت چیست؟
صرف‌نظر از تقابل موافقان و مخالفان، بررسی سوابق سایر بورس‌های دنیا نشان می‌دهد گزارش پیش‌بینی سود شرکت‌ها تقریبا در همه بورس‌های مهم دنیا منتشر می‌شود با این تفاوت که انتشار این گزارش‌ها اغلب اجباری نیست و اختیاری است. با این حال با وجود اختیاری بودن تعداد زیادی از شرکت‌ها در بازارهای سهام سراسر دنیا این نوع گزارش‌ها را برای شفاف‌سازی‌ و ارائه اطلاعات بیشتر برای سهامداران منتشر می‌کنند.انتشار این گزارش‌ها در اغلب بورس‌های دنیا از آمریکا گرفته تا چین و کانادا و مهم‌ترین بورس‌های اروپایی معیاری برای ارزیابی عملکرد و صداقت مدیران شرکت‌های بورس است و همین موضوع یک اهرم اجرایی برای افزایش شفافیت و کارایی بیشتر مدیران شرکت‌ها در اغلب بورس‌های دنیاست.