سوچی در حبس دوستان

جواد نصرتی- روزنامه‌نگار

ارتش میانمار، دیروز با کودتا قدرت را در این کشور به‌دست گرفت و آنگ سان سوچی متحد سابق خود و دیگر رهبران سیاسی را بازداشت کرد و به تنش‌ها درباره نتایج انتخابات اخیر در این کشور، با قاطعیت به نفع خود پایان داد.
به گزارش الجزیره، ارتش برای یک‌سال، وضعیت اضطراری در این کشور اعلام کرده است. در بیانیه‌ای که در تلویزیون ارتش میانمار منتشر شد، رسما اعلام شد که قدرت در این کشور به ژنرال مین آنگ هلاینگ، فرمانده کل قوای میانمار منتقل شده است. ارتش علاوه بر سوچی، وین مایینت و دیگر رهبران سیاسی این کشور را بازداشت کرده است.
میانمار در هفته‌ها و روزهای اخیر به‌شدت ملتهب بود و ارتش به‌شدت به نتیجه انتخابات پارلمانی در این کشور که در میانه پاییز برگزار شد معترض بود. حزب حاکم میانمار با قاطعیت در این انتخابات برنده شد اما ارتش به نتیجه آن اعتراض داشت و مدعی بود که میلیون‌ها مورد ثبت کرده که نشانه‌ای از تقلب در انتخابات بوده است.
میو نایونت، سخنگوی حزب اتحاد ملی برای دمکراسی (ان‌ال‌دی) دیروز گفت که علاوه بر سوچی، دیگر رهبران این حزب در سراسر کشور بازداشت شده‌اند. او دیروز همچنین گفت که سوچی از مردم خواسته تا کودتا را قبول نکنند و اعتراض کنند. در بیانیه‌ای که با امضای سوچی در همین باره منتشر شده، آمده است: «اقدامات ارتش اقداماتی است که دوباره کشور را به سمت دیکتاتوری می‌برد. من به مردم می‌گویم که این وضعیت را قبول نکنند، به آن واکنش نشان بدهند و به کودتای ارتش اعتراض کنند.»
سوچی در سال‌های اخیر رابطه نزدیک و خوبی با فرماندهان نظامی کشورش داشت و در مسئله سرکوب مسلمانان روهینگیا در استان راخین، حامی اقدامات آنها بود و حتی در عرصه بین‌المللی هم از ژنرال‌های ارتش میانمار و اقدامات آنها دفاع کرده بود.
پارلمان میانمار قرار بود دیروز افتتاح شود. ارتش مستقیما در پارلمان قدرت مطلق را در اختیار ندارد اما از طریق حزب اتحاد و توسعه که عملا حزب نیابتی خود است اعمال قدرت می‌کند.
کودتای ارتش در میانمار با محکومیت بین‌المللی مواجه شده و سازمان ملل و کشورهای زیادی آن را محکوم کرده‌اند.

سرانجام کودتا
درگیری‌ها بین ارتش و حزب حاکم، از بعد از انتخابات پاییز شروع شد و در روزهای اخیر به اوج رسید. ارتش مدعی است که انتخابات ناسالم بوده اما کمیسیون انتخابات این ادعا را رد می‌کند. شکایت‌های ارتش به دیوان عالی میانمار ارجاع داده شده، اما هفته گذشته، ژنرال مین آنگ هلاینگ تهدید کرد که ارتش قانون اساسی را از بین خواهد برد. بعد از این صحبت‌ها نگرانی از کودتا اوج گرفت اما شنبه ارتش اعلام کرد که صحبت‌های فرمانده کل قوا بد برداشت شده و اعلام کرد که به قانون اساسی سال2008 وفادار خواهد ماند. با این حال صبح دیروز، ارتش سرانجام وارد عمل شد و سایه دیکتاتوری را دوباره بر سر میانمار انداخت.
میانمار که به نام برمه هم شناخته می‌شود، بعد از استقلال از انگلیس در سال1948، سال‌ها زیر نظر نظامی‌ها رهبری می‌شد تا اینکه در سال2011، اصلاحات داخلی به رهبری آنگ سان سوچی به ثمر رسید و به رهبری نظامی‌ها در این کشور پایان داده شد.
مردم میانمار و دنیا بعد از آن از کودتا خبردار شدند که تلویزیون ارتش اعلام کرد قدرت به فرمانده کل قوا رسیده است. به گزارش بی‌بی‌سی، سربازان در نای‌پی‌تاو، پایتخت جدید این کشور و همینطور یانگون بزرگ‌ترین شهر میانمار خیابان‌ها را بستند و برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی دولتی قطع شد. ارتباطات در این کشور، ازجمله اینترنت، مختل شد و به بانک‌ها هم دستور داده شد که تعطیل کنند.
ارتش گفته است که از قدرت خود برای اعمال وضعیت اضطراری استفاده می‌کند تا زمینه را برای برگزاری یک انتخابات جدید فراهم کند.
به گزارش الجزیره، مردم در یانگون پایتخت تجاری میانمار، با برافراشتن پرچم حزب حاکم از دولت حمایت کرده‌اند. بنرهایی هم در سطح شهر علم شده که پیام‌هایی در حمایت از آنگ سان سوچی و حزب ان‌ال‌دی روی آنها نوشته شده است.

واکنش‌های جهانی به کودتا
اقدام کودتاچی‌های نظامی از سوی کشورها و نهادهای بین‌المللی زیادی محکوم شده و از آمریکا و سازمان ملل گرفته تا چین و سازمان عفو بین‌الملل به آن واکنش نشان داده‌اند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در واکنش به این اقدام ارتش، خواستار آزادی فوری رهبران غیرنظامی و مقامات دولتی شده است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل هم دستگیری رهبران سیاسی را قویا محکوم کرده است. چین ابراز امیدواری کرده که تمامی طرف‌های درگیر اختلاف‌های خود را تحت قانون اساسی و ساختارهای قانونی کنار بگذارند و ثبات را به کشور بازگردانند.
سازمان عفو بین‌الملل هم گفته است که اقدام ارتش در بازداشت رهبران سیاسی، بسیار نگران‌کننده است.

مسیر خطرناک میانمار
از سال1962 به بعد، هیچ دولت غیرنظامی‌ای در میانمار توسط ارتش ساقط نشده بود اما سرانجام، ارتش عادت قدیمی خود را احیا کرد. ارتش در حالی قانون اساسی این کشور را نقض کرده که همین شنبه قول داده بود تا از آن پاسداری کند.
دلیل نارضایتی ارتش از انتخابات واضح است؛ یو‌اس‌دی‌پی حزب مورد حمایت ارتش، در انتخابات پاییز، عملکردی بسیار ناامیدکننده داشت و در مقابل، حزب حاکم ان‌ال‌دی عملکردی درخشان داشت و حتی بهتر از انتخابات2015 عمل کرد. زمانبندی این کوتا به‌راحتی توجیه‌پذیر است؛ قرار بود دوشنبه نخستین جلسه پارلمان جدید بعد از انتخابات برگزار شود. طبیعتا پارلمان جدید، به‌خاطر ترکیب آن، دولتی را روی کار نمی‌آورد که باب طبع ارتش باشد.
با وجود این، نمی‌توان به‌راحتی هضم کرد که چرا ارتش کودتا کرده است. مردم در اوج همه‌گیری کرونا، جان خود را به خطر انداختند و در صف‌های طولانی منتظر ماندند تا رأی بدهند؛ 70درصد آنها به آنگ سان سوچی رأی دادند. حالا ارتش چطور می‌خواهد اکثریت جامعه را، دست‌کم در یک‌سالی که وضعیت اضطراری اعلام کرده، ‌راضی نگه دارد؟ آنگ سان سوچی هم سیاستمداری نیست که بخواهد با ارتش همراهی کند. در نتیجه، به‌راحتی می‌توان گفت کودتای ارتش، اقدام خطرناکی است که میانمار را در مسیر خطرناکی قرار می‌دهد.

آنگ سان‌سوچی کیست؟

آنگ سان سوچی، دختر ژنرال آنگ سان قهرمان استقلال میانمار، رابطه‌ای سیاه و سفید با ارتش این کشور داشته و بعد از چندسال شیرین، ‌دوباره تلخی این رابطه را می‌چشد.
او رهبر اصلاحات داخلی در کشورش بود و چنان در سطح جهان سرشناس شد که به‌خاطر اقدامات آزادی‌خواهانه‌اش، در سال1991 برنده جایزه صلح نوبل شد. رابطه سوچی با ارتش، سال‌ها تیره بود و او بین سال‌های 1989 تا 2010 زندانی بود. بعد از آزادی در سال2010، حزب ان‌ال‌دی در نخستین انتخابات آزاد در 25سال، قاطعانه برنده شد و سوچی عملا به رهبر میانمار تبدیل شد. قانون اساسی میانمار او را به‌خاطر اینکه فرزندانی با تابعیت خارجی دارد از رهبری کشورش منع می‌کند اما در این سال‌ها، او رهبر واقعی کشورش بوده و امور را در دست داشته است.
خوشنامی بین‌المللی او اما در همین سال‌ها از بین رفت و سوچی از یک آزدیخواه صلح‌طلب به یک حامی نسل‌کشی و جنایات جنگی علیه مسلمانان تبدیل شده است.
در سال2016، بعد از آنکه روهینگیایی‌ها به یک پاسگاه پلیس حمله کردند و 9افسر را کشتند، سرکوب مسلمانان در ایالت راخین اوج گرفت و ده‌ها هزار نفر مجبور شدند به بنگلادش در همسایگی پناه ببرند. سرکوب مسلمانان توسط ارتش در سال2017 به اوج رسید و 730هزار مسلمان به بنگلاش متواری شدند. سازمان ملل اعلام کرده است قتل عام گسترده، تجاوز و آتش‌سوزی عمدی علیه اقلیت روهینگیا اعمال شده و ارتش در انجام این حملات، نیت نسل‌کشی داشته است. میانمار این اتهام‌ها را رد کرد و سوچی در دادگاه بین‌المللی لاهه از میانمار در برابر اتهام نسل‌کشی دفاع کرد. حمایت‌های او از ژنرال‌های متهم به نسل‌کشی در میانمار چنان افکار عمومی دنیا را برآشفت که بسیاری خواستار پس‌گرفتن جایزه صلح نوبل از او شدند. حتی چند برنده این جایزه بارها علیه او و موضع‌گیری‌هایش موضع گرفتند.
درگیری‌ها در منطقه‌ راخین در سال2019 بین ارتش میانمار و گروه نژادی آراکان بالا گرفت و این‌بار سوچی، ‌تعارف را کنار گذاشت و از ارتش کشورش خواست تا شورشی‌ها را «در هم بکوبد».
با وجود انتقادهای بسیار تند و شدید علیه سوچی در خارج از این کشور و به‌خصوص در میان مسلمانان، سوچی در میان اکثریت بودایی در میانمار که از اقدامات ارتش علیه مسلمانان رضایت دارند به‌شدت محبوب است.