سد بالای سد بسیار است
آغاز بهکار طرحهای متعدد سدسازی در سالهای 90و 91
فرزاد سپهر
با رسیدن به آغاز دهه90خورشیدی، کشاکش رفتن و جانشینی دولت دهم و پس از آن، همچنان بیشتر رخدادها را سیاسی و متاثر از خود کرد تا با رسیدن دولت نامگرفته به «تدبیر و امید» در سال1392چشمانتظاری برای تغییر حتی دور از مرکز نیز آغاز شود. سالهای 90و 91را بهعنوان سالهای افتتاح متعدد پروژههای سدسازی توسط رئیسجمهور دولت وقت میتوان با عبارت سد بالای سد نامگذاری کرد. روند سدسازی در دولتهای سازندگی و پس از آن بهعنوان یکی از اولویتهای برنامههای اقتصادی و عمرانی با استدلال تامین آب آشامیدنی و آبیاری برای کشاورزی و جلوگیری از سیل مطرح بود؛ اهدافی که هر کدام با ایجاد بحرانهای زیستمحیطی افتتاح طرحهای کلان عمرانی را با جای خالی آیندهنگری در برنامهریزیهای خود مواجه کردهاست. محمود احمدینژاد، رئیسجمهور دولت وقت در ماههای مختلف از سال1390با سفرهای متعدد استانی برنامههای آبگیری سدهای سیمره، تونل انتقال آب سد دز به کویر مرکزی، سد کارون4و آبگیری پرانتقاد سد گتوند در استان خوزستان را که بعدها عامل شوری آب شرب این استان شد، افتتاح کرد. سدهای گلفرج در استانهای آذربایجان شرقی، سنگ سیاه در کردستان، ارس2 در آذربایجانغربی و آزادی در کرمانشاه در فروردینماه1390افتتاح شدند. سدهای سیمره در استان ایلام و کمال صالح در استان مرکزی در اردیبهشت1390آغاز بهکار کردند. استان قم و مرکز این استان، شهر قم، در تأمین آب شرب و بهداشتی از سالها قبل همواره با مشکلات دستوپنجه نرم میکرد تا با افتتاح پروژه انتقال آب سد دز به قمرود برای تامین آب شرب شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیمور، سلفچگان، ساوه و قم این مشکل رفع شود. سدهای کلان در شهرهای ملایر، گلابر، کینهورس در استانهای همدان و زنجان در خردادماه1390افتتاح شدند. سدهای زیردان در استان سیستانوبلوچستان، زاگرس در استان کرمانشاه و آقچای در استان آذربایجانغربی با هدف تامین آب آشامیدنی در تابستان1390بهکار افتادند. تیرماه نوبت به افتتاح بلندترین سد بتنی کشور یعنی کارون4 در استان چهارمحالوبختیاری در فاصله 180کیلومتری جنوبغربی شهرکرد رسید. با آغاز بهکار سد کارون4 توسط احمدینژاد، رئیسجمهور وقت و وزیر نیروی دولتش، جشن خودکفایی در صنعت سدسازی ایران اعلام شد. درحالیکه 2سال بعد یعنی آبانماه 1392ترکهایی در بدنه این سد عظیم بهوجود آمد تا برای ترمیم آنها 2تیم متخصص اروپایی به ایران بیایند. همچنین در سال1390وجود برخی مشکلات مالی و اجرانشدن تزریق بودجههای درخواستی برای تکمیل کار بهرهبرداری از سدهای متعدد و آبگیری در مرحله دوم، وضعیت پس از افتتاح اوضاع سدهای راهافتاده را با پرسش مواجهکرد. طرح آبرسانی و انتقال آب دریای خزر به مرکز ایران در فروردینماه1391توسط شرکت مهاب قدس، تداوم کارهای آبرسانی دولت را نشان داد. محمود احمدینژاد، رئیسجمهور وقت در مراسم افتتاح پروژه گفت این طرح انشاءالله به خزر لطمه نمیزند.
طرح بعدها در دولت حسن روحانی با وجود تأیید او و عیسی کلانتری رئیس سازمان محیطزیست، با اعتراض 40نماینده مجلس شورای اسلامی در مخالفت با انتقال آب خزر به سمنان و درخواست استیضاح وزیر نیرو مواجه شد.