طهران قدیم/ دروازه شمیران، شاهراه ایران
شاه‌طهماسب صفوی در دوران سلطنت خود به‌دلیل علاقه‌ای که به تهران و آب‌وهوای آن داشت، دستور داد که دورتادور تهران را حصار یا ارگی بکشند و 4تا 6دروازه هم برای شهر بنا کنند. علاوه بر ساختن حصار و برج و باروی تهران، 4دروازه هم در اطراف شهر بنا شد که دروازه‌ای به نام شمیران هم یکی از این دروازه‌ها بود. سال‌ها پس از آن یعنی حدود سال1200قمری، حصار تهران با 4دروازه شمیران، قزوین، حضرت عبدالعظیم(ع) و دولاب که در مسیر جاده‌های اصلی منتهی به تهران قرار داشتند، همراه با 114برج و عناصر مهم شهری مثل مسجدجامع، ارگ سلطنتی، بازار و 4محله عودلاجان، چاله‌میدان، بازار و سنگلج ساختار شهر را به‌تدریج شکل دادند. در این دوره، شهر سر و شکل قرون وسطایی داشت. مجموعه بازار از کاروانسراها، تیمچه‌ها و دالان‌های متعدد تشکیل می‌شد و گذرهای اصلی محله را به هم وصل می‌کرد؛ مثل گذر امامزاده یحیی(ع) یا گذر اصلی محله عودلاجان که به دروازه شمیران می‌رسید.
ساخت خیابان‌های مرکز شهر
البته در دوره‌ای که آقامحمدخان قاجار، تهران را با عنوان دارالخلافه برای پایتختی انتخاب کرد، نقش‌های سیاسی و اداری شهر و در نتیجه نقش‌های اقتصادی و اجتماعی آن در قیاس با گذشته اهمیت بیشتری پیدا کرد و این نقش‌های جدید در سازمان کالبدی آن دگرگونی‌های زیادی را در شهر ایجاد کرد. سال 1284قمری ناصرالدین‌شاه به سبب تنگی فضای شهر و برای افزایش محدوده تهران دستور داد حصار دوره صفوی را تخریب کنند و حصاری جدید بسازند. به همین دلیل بارو و خندق شمالی شهر به امتداد خیابان انقلاب کنونی تغییر مکان داد و 3دروازه یوسف‌آباد، دولت و شمیران در آن ساخته شدند. بسیاری از خیابان‌های کنونی مرکز شهر هم در این دوره ساخته شدند. گرچه سال‌ها پس از آن و در اواخر قاجار و بعد هم پهلوی اول برای گسترش شهر این دروازه‌ها یکی‌یکی تخریب و به فراموشی سپرده شدند. اما هنوز در تهران محله‌ای به نام دروازه‌شمیران وجود دارد؛ محله‌ای قدیمی که خود در دل محله‌ای دیگر بود و امروز مختصات آن تغییر کرده است.
در واقع این محله که به آن دروازه‌شمرون هم می‌گفتند از قدیمی‌ترین محله‌های عودلاجان - از مرفه‌نشین‌ترین محله‌های تهران و معروف به محله بچه‌پولدارها - بود که ابتدای آن در سمت شمال در حدود مدخل کنونی پامنار و بخشی از شمال عودلاجان بود. دلیل اقامت محله هم آن است که دروازه شمالی و شمال شرقی تهران در این نقطه بود و جز دروازه‌شمیران دروازه دیگری در این سمت رو به شمال نبود. چون دروازه دولاب در سمت جنوب غربی قرار داشت، می‌توان حدس زد که اکثر مسافران، قافله‌ها و کاروان‌هایی که به سمت شمال و شرق ایران می‌رفتند یا از آن به سمت تهران می‌آمدند از دروازه شمیران عبور می‌کردند و در مدخل دروازه و اطراف آن مکان‌هایی برای اتراق قافله‌ها تعبیه شده بود. دروازه شمیران آن روزگار به‌نوعی شاهراه سفرها به‌سوی شمال و شرق ایران بوده است.
در همینه زمینه :
