«چشمه»ای همیشه در حال جوشش

ندا زندی 

نشر «چشمه» که امروز یکی از مشهورترین و موفق‎‌‎ترین ناشران ایران است و پنج‌فروشگاه در تهران و یکی یک شعبه در بابل و مشهد دارد، کارش را در نیمه نخست دهه60 از یک کتابفروشی کوچک 32متری آغاز کرد. از آن سال تا امروز، سیدحسن کیائیان، مؤسس این نشر، با طرح و برنامه برای گسترش انتشاراتش گام برداشته و توانسته نشر چشمه را به جایگاه کنونی‎‌‎اش برساند. این نشر در دهه80 به‎‌‎عنوان ناشری حرفه‎‌‎ای، که هم در میان جوانان و هم در قشر تحصیل‎‌‎کرده محبوبیت داشت، تثبیت شد. از دیگر دلایل محبوبیت و شهرت نشر چشمه، همکاری با برخی از بهترین نویسندگان و مترجمانی است که به کسب‎‌‎وکار نشر چشمه رونق بخشیده‎‌‎اند. چشمه که عمدتا با آثار ادبی شناخته می‎‌‎شود و در کارنامه‎‌‎اش همکاری با نام‎‌‎های بزرگی همچون احمد شاملو، محمود دولت‎‌‎آبادی، فریدون مشیری، علی‎‌‎اشرف درویشیان، صادق هدایت، هوشنگ ابتهاج (سایه)، ایرج افشار، احمدرضا احمدی به چشم می‎‌‎خورد، در حوزه‎‌‎های دیگری نظیر فلسفه، سیاست، اقتصاد، کودک و نوجوان، موسیقی، سینما، تئاتر، تاریخ و اسطوره و... نیز کتاب منتشر کرده است. این انتشارات در زمستان1390 تعلیق شد و وزارت ارشاد جلوی فعالیت آن را در نمایشگاه کتاب سال بعد گرفت و نهایتا، در خرداد1391، امتیاز این نشر لغو شد. بهمن دری، معاون فرهنگی وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کتابی با مضمون ضد‎‌‎قیام کربلا را برای دریافت مجوز دلیل لغو امتیاز این نشر عنوان کرد. هرچند کیائیان با رد این ادعا، «سوء‌تفاهم پیش‎‌‎آمده» را ناشی از درک‌نکردن پیام اصلی این اثر دانست که «معلول بضاعت بررسان ادبی» وزارت ارشاد بود. با روی کار آمدن دولت یازدهم و بازتر شدن فضا، بالاخره این نشر پس از 24‎‌‎ماه محرومیت از انتشار کتاب، کار خود را از سر گرفت. کتابفروشی چشمه در خیابان کریمخان زند همواره محل رفت‎‌‎وآمد اهل قلم و مخاطبان بسیاری بوده است. کیائیان، با الگو گرفتن از انتشارات «امیرکبیر»، چندین شعبه کتابفروشی چشمه را در تهران و دیگر شهرها راه‎‌‎اندازی و به این ترتیب موفقیت اقتصادی نشر چشمه را تضمین کرد. هم‎‌‎اکنون این انتشارات به‎‌‎صورت خانوادگی و با مشارکت فرزندان کیائیان اداره می‎‌‎شود.