موسیقی پاپم که دیگه اُوپنه

 حسین عصاران   

مجوزگرفتن و انتشار آلبوم «اسکناس» در سال1383 با هر متر و معیاری از ضوابط پیش‌ نهاده‌شده برای این کار، اتفاق همچنان دور از انتظار و قابل تأملی می‎‌‎نماید. شاید در نگاه اول به مضمون و ساختار و بافتار ترانه‎‌‎های آلبوم اسکناس، این مجموعه، کاری از جنس اتفاقات سطحی موسوم‌شده به «مبتذل» یا «بازاری» برآورد شود که تنها به واسطه پیشقدمی نسبت به دیگر کارهای هم‎‌‎گونه‎‌‎اش، به معروفیت رسیده است اما در نگاهی دقیق‎‌‎تر چه بسا بتوان آن را نمونه‎‌‎ای متناسب با مؤلفه‎‌‎های ساختاری گونه «رپ» قلمداد کرد که نمونه‎‌‎های ایرانی‎‌‎شده‎‌‎اش پیش از این با گروه‌های لس‎‌‎آنجلسی آزموده و معرفی شده بود؛ انتخاب مضامین از میان سوژه‎‌‎های حاد مورد ابتلای جامعه و نگرش اعتراضی و انتقادی به آن، پردازش کلام و قافیه‎‌‎ها بر‌مبنای ریتم و از همه مهم‎‌‎تر استفاده از واژه‎‌‎های خیابانی در زبانی با بافت محاوره‎‌‎ای، مؤلفه‎‌‎های قابل ردگیری و ارزیابی در کلیت آلبوم اسکناس هستند.
از این منظر برایند کلام‎‌‎پردازی شاهکار بینش‎‌‎پژوه و کیفیت ساخت و اجرای موسیقی بهروز صفاریان برای آن، اسکناس را به شکل کاری تازه از کسانی که با شناخت و آگاهی از فضای گونه رپ آن را ساخته و پرداخته‎‌‎اند، معرفی و متمایز کرد.
فارغ از ارزیابی‎‌‎های کیفی معمول، در نگاهی امروزی به این مجموعه، می‎‌‎توان دست‎‌‎کم از منظر مضامین و سوژه ترانه‎‌‎هایش، آن را به گزارشی از یک بزنگاه در تاریخ معاصر تأویل کرد که در یک بلاتکلیفی اجتماعی و انسداد سیاسی، تولد طبقه نوکیسه‎‌‎ای را نوید می‎‌‎داد که این روزها نمونه‎‌‎های در حال تکثیر آن ذیل عناوینی چون «اینفلوئنسر» یا «شاخ‌‎‌‎های مجازی» بر تمام شئونات فضای فرهنگی و اجتماعی ما – از سینما و تئاتر تا موسیقی و ورزش و حتی سیاست و پزشکی - چنبره زده‎‌‎اند.