پیشگام‌های سینمای ایران

سینمای دهه60، جذابیت خاص خودش را داشت. محصول برهه زمانی منحصربه‌فردی بود که به‌دلیل شرایط جنگی و حال‌و‌روز مردم و با وجود عدم‌رشد فناوری‌ها در معنای امروزی‌اش، توانست خالق آثار و سبک‌هایی مورد‌اقبال و بدیع باشد. تماشای فیلم‌های این دهه مشمول مرور زمان نمی‌شوند و همیشه و هر زمان جذاب و دیدنی‌اند. در این روزها که به‌خاطر ایمن بودن در برابر کرونا باید بیشتر در خانه بمانیم تماشای این ده فیلم را از میان صدها فیلم جذاب دهه60 به شما پیشنهاد می‌کنیم.

اجاره نشین ها


بسیاری با این ساخته داریوش مهرجویی حال و هوای دهه60 برایشان زنده می‌شود. فیلم «اجاره‌نشین‌ها» یک‌ساعت‌و۴۹ دقیقه شما را با یک داستان کمدی و خانوادگی سرگرم خواهد کرد. داستان فیلم از این قرار است که یک آپارتمان در حاشیه شهر تهران که مالکش درگذشته بدون وارث مانده و اداره امور آپارتمان و مستأجرها را مباشر مالک درگذشته که خود نیز ساکن همین ساختمان است به‌عهده گرفته و قصد دارد با همکاری یک مشاور املاک محلی، ملک را تصاحب کند. در این فیلم عزت‌الله انتظامی، اکبر عبدی، حسین سرشار، حمیده خیرآبادی و رضا رویگری به هنرمندی پرداخته‌اند.

ناخدا خورشید

فیلم «ناخدا خورشید» به کارگردانی ناصر تقوایی یک اقتباس درخشان و بومی از داستان «داشتن و نداشتن» ارنست همینگوی است؛ فیلمنامه‌ای که به‌واسطه اصولی بودنش سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای داریوش ارجمند و لوح زرین بهترین بازیگر نقش دوم مرد را برای سعید پورصمیمی در پنجمین جشنواره فیلم فجر به ارمغان آورد. داستان از این قراراست که خواجه ماجد، ناخدا خورشید را لو می‌دهد و بار قاچاق لنج ناخدا به آتش کشیده می‌شود. دلالی به نام فرحان که می‌خواهد چند فراری سیاسی را از مرز آبی عبور دهد وارد بندر می‌شود. او با ناخدا خورشید تماس می‌گیرد و بقیه ماجرا... .

باشو غریبه کوچک

اگر علاقه‌مند به فیلم‌های بهرام بیضایی هستید حتما این اثر او را بارها دیده‌اید. «باشو، غریبه کوچک» تصویری متفاوت و داستانی جدید از جنگ به تصویر می‌کشد؛ داستانی که آن‌قدر در این گونه جدید است که به‌مدت 5سال پس از ساخت، توقیف بود و در سال ۱۳۶۹ اکران شد. داستان فیلم اینگونه است که در جریان جنگ ایران و عراق پسربچه‌ای تنها از جنوب متواری شده و به شمال کشور می‌رسد. پسرک فقط بلد است عربی صحبت کند و زن شمالی که او را پیدا می‌کند احساسات مادری‌اش بیدار می‌شود. سوسن تسلیمی، پرویز پورحسینی و عدنان عفراویان با بازی‌ای روان داستان را باورپذیر می‌کنند.

هامون

در نوع مدرن‌ترین‌های سینمای دهه60، فیلم «هامون» ساخته داریوش مهرجویی خودنمایی می‌کند. این فیلم یک روایت روشنفکری از زمانه‌ای است که مفاهیم در انتهای یک‌دهه و در زمانه‌شان در حال فروپاشی هستند همچنان که رابطه حمید و مهشید (با بازی خسرو شکیبایی و بیتا فرهی) در حال فروریختن است. هامون فیلمی است که برای اولین‌بار هدفش مخاطب روشنفکر طبقه متوسط است و قهرمانش هم از همین طبقه می‌آید. مهرجویی تمام علاقه‌اش به فلسفه را در این فیلم پیاده می‌کند. این فیلمی است که خسرو شکیبایی با آن تبدیل به ستاره توانای سینمای ایران شد. بازی درخشانش در نقش هامون کمال بازیگری وی بود.

مادر

مگر می‌شود صحبت از بهترین‌های دهه60 باشد و حرفی از فیلم «مادر» ساخته علی حاتمی نشود. در این فیلم پیرزنی که در سرای سالمندان زندگی می‌کند به خانه برمی‌گردد تا روزهای پایانی عمرش را در خانه‌اش و کنار فرزندانش باشد. حضور مادر در خانه، فرزندان را دور هم جمع می‌کند. ولی این حضور فرزندان، درگیری‌هایی را بین آنها ایجاد می‌کند. در این فیلم رقیه چهره‌آزاد، محمدعلی کشاورز، فریماه فرجامی، امین تارخ، حمید جبلی، اکبر عبدی و جمشید هاشم‌پور به هنرمندی پرداخته‌اند. گرچه این فیلم از شبکه‌های مختلف سیما بسیار پخش شده اما باز هم ارزش تماشا دارد.

حاجی واشنگتن

«حاجی واشنگتن» فیلمی از علی حاتمی است که داستان آن زندگی غم‌انگیز حسینقلی‌خان صدرالسلطنه نخستین سفیر ایران در آمریکا را روایت می‌کند؛ پس باید در آمریکا ساخته می‌شد اما به‌دلیل مشکلات سیاسی 2کشور گروه سازنده ناچار شدند فیلم را در ایتالیا دنبال کنند. فیلم در سال۱۳۶۱ فقط اجازه نمایش در جشنواره فیلم فجر را پیدا کرد و بعد از آن توقیف بود و در زمان حیات علی حاتمی اجازه نمایش پیدا نکرد. سرانجام سال۱۳۷۷ به نمایش عمومی درآمد. شخصیت اصلی فیلم عزت‌الله انتظامی در نقش حسینقلی‌خان (حاجی واشنگتن) است که موقعیت کمیکش در ابتدای فیلم، هرچه جلوتر می‌رود، تراژیک‌تر و غمبارتر می‌شود.

سرب

فیلم «سرب» به کارگردانی مسعود کیمیایی داستان یک زوج جوان یهودی ایرانی را در اواخر دهه۲۰ خورشیدی روایت می‌کند که خواهان عزیمت به خارج از کشور هستند اما درگیر ماجراهایی می‌شوند. سرب در هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نامزد چند جایزه بوده و سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری و بهترین چهره‌پردازی را از آن خود ساخته است. بازی‌های خوب فریماه فرجامی، امین تارخ، هادی اسلامی و جمشید مشایخی و فیلمنامه محکم، این فیلم را به یکی از بهترین روایت‌ها در حوزه مطرح ساختن موضوعاتی چون یهودیان و عقایدشان و روزنامه‌نگاری آزاد و... بدل ساخته است. نکته حائز‌اهمیت و دغدغه‌مند در باب این فیلم این است که کیمیایی در این فیلم یهودیت را از صهیونیست جدا کرده‌است.

کشتی آنجلیکا

فیلم کشتی آنجلیکا ساخته محمد بزرگ‌نیا با بازی داریوش ارجمند، عزت‌الله انتظامی، مجید مظفری، مهدی فتحی و پرویز پورحسینی از فیلم های جذاب این دهه بود. این کارگردان که به خاطر ساختن فیلم‌هایی در لوکیشن‌های مربوط به دریا و دریانوردی (از جمله جنگ نفتکش‌ها، راه آبی ابریشم، طوفان) به کارگردان دریایی معروف است در این فیلم هم داستانی را با محوریت کشتیرانی روایت می‌کند و به آن رنگ و بویی تاریخی بخشیده است. تقریباً همه نقش‌آفرینان اصلی این فیلم از بازیگران حرفه‌ای و شناخته‌شده تئاتر هستند که در کنار فیلمبرداری چشم‌نواز حسن قلی‌زاده و موسیقی جذاب بابک بیات و تدوین عباس گنجی،کشتی آنجلیکا را به اثری ماندگار تبدیل کرده‌اند.

دونده

فیلم «دونده» به کارگردانی امیر نادری و بازی مجید نیرومند را می‌توان نمونه برجسته و پیشگامی از سینمای کودک و نوجوان و آنچه بعداً در کارهای دیگران (مجید مجیدی و...) برجسته شد، دید؛ لذت بصری و دنبال کردن کودکی در ساحل خلیج‌فارس که در خطی دلچسب و چشم‌نواز می‌دود و نمی‌خواهد ببازد. «امیرو» قهرمان داستان نادری، کودکی است که بی‌رقیب بودن را دوست دارد و در این تلاش‌ها خودش را معیار می‌گیرد و تلاش دارد تا رکورد خودش را بزند. قهرمانی که نمی‌خواهد دیگران را راضی کند و در تلاش برای اثبات خودش به‌خودش است؛ شرافت یک رقابت سالم.

خانه دوست کجاست؟
​​​​​​​
شروع موفقیت‌های جهانی عباس کیارستمی را می‌توان از ۱۳۶۶ خورشیدی با فیلم «خانه دوست کجاست؟» درنظر گرفت. این فیلم توانست جوایز بی‌شماری نظیر پلنگ برنزی، جایزه کنفدراسیون بین‌المللی هنر سینما، جایزه فیبرشی و جایزه فیلم منتخب انجمن منتقدان فیلم از جشنواره فیلم لوکارنو را از آن خود کند. همچنین این فیلم مدال طلای شهر در جشنواره فیلم جیفونی را به‌خود اختصاص داد؛ داستان کودکی که دفتر مشق دوستش پیش‌اش جامانده و وجدان بیدارش او را ترغیب به پیدا کردن همکلاسی و رساندن دفتر به او می‌کند. فضای شمال کشور، استفاده از نابازیگران (بابک احمدپور، احمد احمدپور) و مردم محلی و داستان انسان‌دوستانه فیلم کیارستمی به‌شدت مخاطبان را تحت‌تأثیر قرار‌می‌دهد.