سیاست‌مدار نجیب

حمیدرضا محمدی 

او فقط سیاست‎‌‎مدار نبود، مرد فرهنگ بود، و مرد حقوق هم. اگرچه در آغاز انقلاب، تا پشت در اتاق ریاست‎‌‎جمهوری هم پیش رفت اما با آنکه مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی بود ولی زیر یک‎‌‎میلیون رأی آورد هرچند 12‎‌‎سال، در دولت‎‌‎های پنجم تا هفتم، معاون اولی رئیس‎‌‎جمهور را تجربه کرد. البته چون حقوقدان برجسته‎‌‎ای بود و درس‎‌‎خوانده دانشگاه سوربن، هم در هیأت پیش‎‌‎نویس قانون اساسی عضویت داشت، هم در دولت چهارم، وزیر دادگستری بود و هم آنکه در جایگاه عضو حقوقدان، 12‎‌‎سال در شورای نگهبان حضور یافت.
اما «حسن حبیبی» جز آنکه در دایره سیاست می‎‌‎گنجید، در عرصه فرهنگ هم مرد مؤثری بود. او که خود عضو شورای‎‌‎عالی انقلاب فرهنگی بود، کوشید تا سرانجام فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بهمن 1368 ایجاد شود و خود او در 28خرداد 1370 به ریاست آن برگزیده شد. او در حضور نزدیک به سه‎‌‎ساله‎‌‎اش، «تجهیز مرکز فرهنگستان، ایجاد کتابخانه‎‌‎ای با گنجینه‎‌‎ حدود 50‎‌‎هزار جلد کتاب، تأمین مسکن پژوهشگران کشورهای همسایه و نشر نامه فرهنگستان» را صورت داد.
او البته چون دغدغه ایران را داشت، با کسب موافقت وزارت علوم، در سال1376، بنیاد ایران‎‌‎شناسی را پایه گذاشت. در 15‎‌‎سال ریاست این نهاد علمی، «تمرکز آن مؤسسه را بر تحقیق روی ایران کنونی محدود کرده بود» زیرا معتقد بود «با توجه به محدودیت‎‌‎ها و توانایی‎‌‎های موجود و انبوه موضوع‎‌‎های کار نشده و بکر در داخل مرزهای کشور، بهتر است به جای صرف وقت و هزینه برای روشن شدن واقعیاتی در بیرون از ایران امروز به صدها و بلکه هزارها موجودی علمی و فرهنگی و تمدنی نیازمند شناسایی و گردآوری و تحقیق و معرفی در جای‎‌‎جای کشور پرداخته شود» و البته توجهش به این مهم بود که «ما نه در خارج از ایران، و نه در ایران، طرحی نظام‎‌‎یافته برای ایران‎‌‎شناسی نداشته‎‌‎ایم.» حسن حبیبی، مرد نجیب سیاست و فرهنگ بود که توانست در عرصه سیاست، بنیان‎‌‎های فرهنگی را پدید‎‌‌‎‌آورد.