یادداشت/ تبعات خاموشی بزرگراه‌ها

شهلا کاظمی پور- جامعه شناس

معمولا هر اقدامی به‌ویژه در سطح کلانِ جامعه و در شهرهای بزرگ، پیش از اجرایی شدن باید حتما این تصمیم‌گیری به جلسات کارشناسی موکول شود و روی موضوع بحث و تبادل نظر شود. از این‌رو برای تصمیم‌گیری درباره خاموشی بزرگراه‌ها در شب‌هنگام، در تهران و برخی شهرهای بزرگ، مشخص نیست چه میزان کار کارشناسی انجام شده تا این طرح به مرحله اجرا درآید. معمولا در تصمیم‌گیری‌های این چنینی که قرار است اجرایی شود، بعد از بررسی‌های لازم و درنظر گرفتن پیامدهای مثبت و منفی آن و همچنین سبک و سنگین کردن این پیامدها، طرح مورد بحث به مرحله اجرا در می‌آید. اما در مورد خاموشی اتوبان‌ها نمی‌دانم پیش از اقدام به این کار چقدر به لحاظ کارشناسی موضوع بررسی شده است. در واقع تصمیم نهایی برای چنین اقداماتی منوط به‌کار تحقیقاتی چندین ماهه و زمان‌بر دارد. حال این پرسش پیش می‌آید که از سال پیش درخصوص خاموشی بزرگراه‌ها چه اندازه کار تحقیقاتی و پژوهشی انجام شده و بعد، اقدام به این کار اجرایی شده است. با مطالعاتی که من انجام داده‌ام، خاموشی بزرگراه‌ها گرچه محسناتی داشته و در مصرف برق صرفه‌جویی شده است تا خانه‌ها و کارخانه‌ها از برق بیشتری بهره‌مند شوند، اما در هر صورت ضررهای غیرقابل جبرانی را هم در پی داشته است.
اگر به واقع استدلال مسئولان، صرفا برای صرفه جویی در برق بوده و این تصمیم برای این موضوع به مرحله اجرا درآمده است، معتقدم کار کارشناسی قبل از این تصمیم انجام نشده و فقط پیامدهای مثبت را درنظر گرفته‌اند، که باید گفت به واقع پیامدهای منفی آن بسیار پررنگ‌تر بوده و امکان صرفه‌جویی در مصرف برق از راه‌های دیگری هم امکان پذیر است و نباید سهل الوصول‌ترین شیوه را درنظر گرفت. روشنایی در بزرگراه‌ها که شاهرگ حیاتی کلانشهر‌های کشور محسوب می‌شود نباید در شب خاموش شوند؛ چراکه ضررهای این خاموشی متعدد خواهد بود. ابتدایی‌ترین مورد این است که تصادفات رانندگی زیاد خواهد شد. همچنین آسیب‌های اجتماعی ازجمله زورگیری، انواع دزدی و سرقت، عدم ‌امنیت، به‌خصوص برای خانم زیاد خواهد شد. ما سال‌هاست که در اظهارنظرهای متعدد شنیده‌ایم تهران شهری است که خانم‌ها در آن می‌توانند حتی ساعت 12شب هم  تردد کنند، اما با چنین تصمیم‌هایی مبنی بر خاموشی بزرگراه‌ها و برخی معابر، متأسفانه اعتبار این گفته‌ها کمرنگ خواهد شد.
و نکته آخر اینکه اگر  ناامنی ایجاد شود جبران آن خیلی مشکل خواهد بود تا آن فرهنگی که ایجاد شده بتواند از نو ساخته شود.