آتوسا کبیر| گرگان ـ خبرنگار:
در چند سال گذشته و بعد از تغییر اساسی در مدیریت شهری گرگان می‌شد چهره شهر را دید که در حال شکوفایی است. بسیار زود گسترش سازه‌هایی مانند زیرگذرها و روگذرها، استفاده از خلاقیت در المان‌های شهری، گلکاری‌های زیبا و ایجاد فضای سبز عمودی همه و همه دست به دست هم داد تا آوازه گرگان نه فقط میان شهرهای استان بلکه در استان‌های همجوار هم بپیچد. اما این روندی بود که منحصر به گرگان باقی ماند و به دیگر شهرهای استان نرسید. این طرح‌ها که به مرور گرگان را با سیمایی مدرن و امروزی معرفی می‌کرد منتقدان زیادی هم داشت، اما تا حدودی رضایت شهروندان را جلب کرد.
ناموزونی المان‌ها در گلستان
المان‌ها و مجسمه‌های شهری در میدان‌ها، پارک‌ها، بوستان‌ها و فضای عمومی در شهر نه فقط به‌منظور زیباسازی بلکه با هدف ثبت و معرفی نشانه‌های هویتی، تاریخی و یادمان‌هایی ساخته می‌شوند که یادآور دستاوردهای فرهنگی، علمی و... شهرها هستند و بخشی از مدیریت شهر را از نظر زمان و هزینه به خود اختصاص می‌دهند.
این المان‌ها گاه صورتی از تندیس به خود می‌گیرند و گاه در قالب عناصر معماری در شهرها به عنوان جاذبه گردشگری به حساب می‌آیند. مانند مجسمه موسی اثر میکل‌آنژ در ایتالیا یا برج معروف ایفل در پاریس فرانسه یا معماری زیبای برج آزادی در تهران. در گلستان اما ناموزونی میادین و المان‌ها به شکل خیره‌کننده‌ای به چشم می‌آیند. گاه این ناموزونی در میادین مهمی مانند میدان ورودی شهر بندر گز به جای جاذبه به دافعه‌ای برای مسافران و گردشگران تبدیل می‌شود. نمای بتنی سازه‌ای نیمه‌کاره رغبتی برای ورود به شهر بندر گز ایجاد نمی‌کند. میدان ورودی بندر گز فقط یکی از این مثال‌هاست.
بی‌توجهی به تأثیر زیباسازی در روحیه شهروندان
نگاهی به میدان‌ها و پارک‌ها در سراسر استان حاکی از این ماجراست که برخی از مسئولان زیباسازی شهر چندان توجهی به تأثیر المان‌ها در روحیه شهروندان و دیدگاه مهمانان که به شهر وارد می‌شوند، ندارند.
در شهرهای ترکمن‌نشین، کمتر نشانی از فرهنگ کهن و دیرینه ترکمن دیده می‌شود. مثال واضحی از این موضوع را می‌توان در میدان مختومقلی بندر ترکمن هم دید. مجسمه مختومقلی و گروهی از تندیس‌ها که ظاهرا به رقص خنجر مشغولند با رنگ‌های تند و شمایلی ساده و بی‌پیرایه چون استوانه‌های تغییر شکل داده‌ای هستند. در شهرهای غربی استان که خود بخشی از تاریخ منطقه را به دوش می‌کشند مانند شهرستان کردکوی نیز المانی مانند ماکت برج رادکان ساخته شده با فلز نیز همین شرایط را دارد و کمترین شباهت را با سازه اصلی دارد. حجم مجسمه رمضان خدر در شهر نوکنده که حدود 2 سال پیش ساخته شده است نیز به گواه کارشناسان و اهالی فن متناسب نیست.
بودجه اندک و استفاده از کارشناسان غیرحرفه‌ای
«تقی صداقتی» استاد مجسمه‌سازی است که او را با شاهکار‌های زیادی می‌شناسیم. بسیاری از مجسمه‌های شهرهای مختلف در سراسر ایران ساخته دست این هنرمند است. چهره و تندیس مفاخر ملی زیادی با دست او به ثبت رسیده و به نمایش عموم گذاشته شده است. او که سال‌های زیادی را در تهران زندگی می‌کرد چند سالی می‌شود که در یکی از شهرهای کوچک مازندران در همین نزدیکی‌ها زندگی می‌کند. تندیس‌هایی چون میرزا کوچک‌خان جنگلی برای تهران، سردیس پروفسور حسابی برای تهران، مجسمه عظیم حافظ در سمنان و ده‌ها سردیس و تندیس از مشاهیر ایرانی.
این مجسمه‌ساز که به دلیل تغییر محل زندگی اکنون فضای شهرستان‌ها را بسیار خوب می‌شناسد، در مورد وضعیت ساخت مجسمه‌ها و المان‌های شهری به همشهری می‌گوید: برای ساخت یک حجم یا مجسمه در پارک، نه تنها باید موقعیت فرهنگی و پیشینه تاریخی منطقه به دقت بررسی شود، بلکه باید موقعیت سیاسی و حتی جغرافیایی شهر مورد نظر نیز مورد توجه قرار گیرد. اما متأسفانه این روزها از طرف سفارش‌دهنده‌ها که شهرداری‌ها و بخش زیباسازی شهری شهرداری‌ها هستند برای صرف بودجه کمتر و حداقلی از کارشناس و استاد استفاده نمی‌شود.
طراحی و نصب مجسمه‌ها علمی نیست
صداقتی که با محوریت بررسی المان‌های شهری و شیوه اجرایی آن برای دانشگاه هنر ایران پژوهش‌های زیادی انجام داده است، ادامه می‌دهد: نه طراحی و نه اجرا و نصب این مجسمه‌ها در شهرستان‌ها علمی نیست، به همین دلیل تناسبی ندارند. مشکل اصلی از سفارش‌دهنده است و این کار آنها به جای تأثیر مثبت بر زیباسازی شهر تأثیر معکوس می‌گذارد.
سفارش به دوستان آشنا
علت اجتناب سفارش‌دهنده یا شهرداری‌ها را از استادهایی که هم علم و تکنیک برتر و هم تجربه کافی دارند سؤال می‌کنیم و صداقتی می‌گوید: در مرحله اول اینکه سفارش‌ها را به آشنایان، دوستان و بستگان خودشان می‌دهند. در بسیاری از موارد این سازندگان مهندسان معمار یا فارغ‌التحصیلان نقاشی و گاهی حتی مهندس‌های عمران هستند. به همین دلیل است که در بسیاری از پارک‌ها مجسمه‌ای به چشم نمی‌خورد بلکه حجمی از یک حرف یا کلمه با یک قالب‌زیری ساده به چشم می‌آید.
شهر باید نمادی از هویت جامعه باشد
«زیبا احسانی» مهندس شهرساز در گفت‌وگو با همشهری با تأیید وجود نابسامانی در مدیریت شهری در گلستان درباره زیباسازی فضای شهری می‌گوید: در دنیای امروز، ما بیشترین ساعت‌های بیداری خود را در شبانه‌روز در شهر می‌گذرانیم یعنی محل کار، مغازه، کوچه و خیابان. بنابراین فضای شهری تأثیر مستقیمی در روحیه و روان ما دارد.
بسیاری از مهندسان شهرساز در طراحی شهرها یا شهرک‌هایی که یکباره ساخته می‌شوند از روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و هنرمندان کمک می‌گیرند تا این فضا را دلنشین‌تر کنند. او می‌افزاید: اما همین نکته کوچک از سوی مدیران شهری در نظر گرفته نمی‌شود. یک شهر باید نمادی از هویت جامعه باشد. موضوعی که می‌تواند شهرنشینان را به شهرهایشان پیوند بزند. وقتی در مورد المان‌های شهری احساس مثبتی داشته باشید، فارغ از اثرات مثبت روحی در حفظ آن نیز کوشا خواهید بود.
شهرهای گلستان بیگانه با نمادهای واقعی
برخی از کارشناسان هنری معتقدند نسپردن کار به کاردان دلیل ناموزونی المان‌های شهری استان است
در همینه زمینه :
