دلار مصنوعی برای حفظ ارزش ریال

آرش نهاوندی 

روزنامه کریستین ساینس مانیتور در تاریخ 26ژوئیه 1994(4مرداد 1373) در مطلبی به قلم کالین باراکلاو، به ایجاد یک سیستم جدید تبادل ارز مصنوعی توسط دولت ایران به‎‌‎منظور تثبیت قیمت ریال اشاره کرده و نوشته است: هم‎‌‎اکنون پیش‎‌‎بینی درباره نوسانات نرخ ارز در ایران به جدید‎‌‎ترین مشکل اقتصادی این کشور تبدیل شده است. در بخشی از گزارش کریستین ساینس مانیتور به این مسئله اشاره شده که گمانه‎‌‎زنی درباره نرخ ارز به مشکلی اساسی برای دولت هاشمی رفسنجانی که تبادل ارزی را در بازار ارز آزاد ایران در فروردین1372 مجاز اعلام کرد، شده است. ارزش ریال ایران نصف شده و همچنان کاهش ارزش آن ادامه دارد. از همین ‎‌‎رو دولت دوباره در‎‌‎ ماه ژوئن(تیرماه) سال‎‌‎جاری یک سیستم مصنوعی تبادل ارزی در کشور برقرار کرد تا از این طریق بتواند تاحدی وضعیت نرخ ریال را تثبیت کند. گمانه‎‌‎زنی درباره قیمت‎‌‎ کالاها و به‎‌‎ویژه کالاهای اساسی، زندگی مردم عادی ایران را با مشکل مواجه کرده. با توجه به نوسانات نرخ ارز اغلب کالاها دوباره در بازار قیمت‎‌‎گذاری می‎‌‎شوند و این مسئله زندگی بسیاری از خانواده‎‌‎هایی که درآمد ثابت دارند را با مشکل مواجه کرده است. افرادی که دستی در تجارت دارند مدت‎‌‎هاست امید خود را نسبت به تثبیت نرخ ریال از دست داده‎‌‎اند. غلام جعفری یک خرده‎‌‎فروش لوازم برقی در بازار تهران می‎‌‎گوید: در چنین وضعیتی سرمایه‎‌‎گذاری ناممکن است و کسی نمی‎‌‎داند وضعیت قیمت‎‌‎ها در هفته آینده به چه صورتی خواهد بود. این وضعیت ناپایدار اقتصادی همچنین سبب شده تا بسیاری از کارمندان به‎‌‎منظور جبران کسری درآمد خود در بخش‎‌‎های خدماتی غیررسمی کشور به‎‌‎کار مشغول شوند. 
کارمندان دولتی که درآمد ماهانه آنها برابر با 60دلار است نیز در ساعات غیرکاری خود به‎‌‎ عنوان راننده تاکسی یا معلم خصوصی یا در مشاغل دیگر به‎‌‎صورت پاره وقت، به ‎‌‎کار مشغول شده‎‌‌‎اند. بحران اقتصادی ایران بیشتر ناشی از وابستگی تقریبا کامل این کشور به درآمدهای نفتی است. پس از کاهش 30درصدی بهای جهانی نفت در سال گذشته(1372) درآمد ارزی ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای صادر‎‌‎کننده نفت به‎‌‎شدت کاهش یافته است.