عقرب

این روز‌ها شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاهیان مبتکر با پرورش عقرب برایِ ایجاد درآمدزایی، به نجات جان انسان‌ها هم کمک می‌کنند. این حشره کوچک و در ظاهر بسیار خطرناک فواید بسیاری برای طبیعت و انسان‌ها دارد. در چند سال اخیر زهر عقرب به یکی از پردرآمد‌ترین تجارت‌های دنیا تبدیل شده است. هر گرم سم عقرب ۱۰ هزار دلار خرید و فروش می‌شود. در ایران ۶۰ گونه عقرب وجود دارد و زهر ۴ نوع آنها بسیار ارزشمند است. از این‌رو در ساخت دارو‌های ضدسرطانی، آنتی‌بیوتیک و درمان درد‌های مفصلی، ایدز و MS و... کاربرد دارد.

هزینه و چالش راه‌اندازی
عقرب‌ها در جعبه و در اتاق کاملا ایمن نگهداری می‌شوند تا فرار نکنند. سیستم بدن عقرب به‌گونه‌ای است که روز‌ها می‌خوابد و شب‌ها فعالیت می‌کند. اگر سم عقرب در هوای آزاد بماند، ۵ تا ۶ دقیقه از بین می‌رود. شرایط نگهداری سم مهم است؛ در دمای پایین فریز می‌شود و نیاز به یخچال‌های مخصوص دارد. سم فریزشده عقرب طی ۲۰ تا ۳۰ روز از بین می‌رود و به همین‌خاطر سم مایع را خشک می‌کنند. هنوز شرکت یا اتحادیه‌ای در ایران در این‌باره وجود ندارد، به همین‌خاطر سم عقرب در ایران از تولیدکننده ارزان‌تر خریداری می‌شود و در خارج از کشور هر گرمی 260میلیون تومان به فروش می‌رود. با ۱۵۰ هزار عقرب حداقل می‌توان ۲۰ تا ۲۵ گرم سم خشک در سال تولید کرد که برابر با 5هزار و 200میلیارد تومان است. برای پرورش عقرب نیاز به صرف زمان زیاد نیست و با روزی 3-2ساعت وقت به‌راحتی می‌توان یک مزرعه چند هزار عددی را مدیریت کرد. مزرعه در کمترین فضا، حداقل 10متر، راه‌اندازی می‌شود. نیاز به رسیدگی و زمان زیادی ندارد. نیاز به تجهیزات گران‌قیمت نیست و این موجود بی‌سروصدا فضولات زیادی هم ندارد. عقرب‌ها بسیار مقاومند و کمتر تلفات می‌دهند.

چند مزرعه مشغول کارند؟
قبل از هرچیز برای آشنایی با پرورش و نگهداری عقرب‌ها، نیاز به اطلاعات جامع و تخصصی در این زمینه هست. می‌توان برای یادگیری در کلاس‌های مربوط به پرورش عقرب شرکت کرد و پس از اتمام دوره آموزشی مدرک گرفت و کار را قانونی کرد. بنابراین قبل از شروع کار از دامپزشکی و شیلات و نظام مهندسی استان و کشور سؤال کنید که آیا مجوزهای لازم در استان داده می‌شود؟ تا به امروز تنها ۳مجوز از سوی این سازمان برای پرورش پنج‌گونه عقرب صادر شده است؛ موالید این عقرب‌ها هم باید به خاستگاه‌شان در طبیعت بازگردانده شوند. با حذف آنها از طبیعت آفات افزایش می‌یابد؛ بنابراین جمع‌آوری عقرب‌ها باعث افزایش آفات و رشد روزافزون استفاده از سموم در کشور می‌شود. از این‌رو آماری درباره این مراکز و پرورشگاه‌ها وجود ندارد.

قیمت‌ها، مشتری و میزان فروش
هر گالن زهر عقرب حدود 45میلیون دلار در سال2019 ارزش‌گذاری و این مایع در این سال جزو 5مایع ارزشمند دنیا شناخته شد. از هر 3تا 10هزار عقرب حدود 15تا 20گرم زهر مایع استحصال می‌شود. شاید در نگاه اول درآمد از عقرب کار ساده‌ای به‌نظر برسد، اما صادرکننده این سم می‌گوید: «در ابتدا با نگهداری از هزار عقرب کار را آغاز کردیم و حالا ۲۰‌هزار عقرب داریم. هزینه زیاد نگهداری از عقرب‌ها در 2سال گذشته ۸۰۰ هزار دلار بوده است». با این حال فروش سم عقرب در کنار تامین مخارج، سود زیادی هم دارد.