گزارش ویژه
تصویرتازه تهران
نخستین تابلوهای تبلیغات محیطی در تهران نصب شد
معراج قنبری
تهران در آستانه دهه1370 نیازمند تصویر جدیدی بود. یک شهرِ در حال گسترش که زیباییشناسی جدیدی را طلب میکرد. تبلیغات محیطی تهران در سال1370 دگرگون شد و در این پیشرفت چشمگیر بازهم پای کامران کاتوزیان در میان بود. همانطور که ارغوان محبی در مطلب همین بخش در سال1347 (شماره 70، شنبه 10آبان) اشاره کرد، آگهیهای تبلیغاتی و چاپی در دهه1350با کاتوزیان و سازمان آوانگارد دستخوش تغییر قرار گرفت. او پیش از انقلاب نیز تلاشهای بسیاری برای اجرای تبلیغات محیطی در تهران انجام داد، تا آنجا که از در و دیوار شهر عکاسی کرد و طرحی را به غلامرضا نیکپی، شهردار وقت تهران ارائه کرد که بیپاسخ ماند. اما تجربهاندوزیهای بین‌المللی او دودهه بعد به داد تهران رسید. او پس از بازگشت به ایران بهاتفاق خانم رادپی شرکت تبلیغاتی «کارپی» را تاسیس کرد. این مؤسسه جدید طی سالهای 1375 تا 1365 با طراحی و نصب بیلبوردهای تبلیغاتی در سطح تهران، چهرهای تازه به این شهر بخشید. در کتاب «در ستایش 70سالگی کامران کاتوزیان» چنین نوشته شده است: «کاتوزیان در سال1369با همکاری سیما کوبان که مشاور سازمان زیباسازی بود، موفق شد رضایت شهردار وقت تهران را کسب کند و در کارگاه نجاری شهرداری نزدیک مصلای امروز، به ساخت چهارچوب استندهای تبلیغاتی مشغول شد». کاتوزیان خود در اینباره میگوید: «قرار شد سرمایه از شهرداری باشد، برای ساختن قابها و نگهداری و تولید و مارکتینگ با کارپی. این نخستین قراردادمان بود که با 1000تا پانل شروع کردیم. این پانلها که آمدند تحولی ایجاد شد، 100تای اول سوپ مهنام و 100تای بعدی شارپ بود و بعد نیککالا، آمیکاکمودور و... . جنگ تازه تمامشده بود و ما اصلا نمیدانستیم که عکسالعمل مردم و مجلس و دولت چه خواهد بود. شهر ما همهاش سیاه و خاکستری و قهوهای بود. وقتی پانلهای 2 در 2 را در شهر کار کردیم، یکدفعه به شهر جلوهای داد. بلافاصله هم در مجلس در این مورد بحث شد که مخالف و موافقانی داشت. وقتی دیدیم که عکسالعملها خوب است و ایرادی به ما نگرفتند، هوس کردیم که این پانلها را در سایزهای بزرگتر ببریم و به سراغ بیلبورد برویم». در نخستین سالهای دهه1370رنگ در سراسر شهر تهران جاری شده بود و این کاتوزیان بود که چهره این شهر جنگزده را عوض کرد. نکته قابل اهمیت در این تحول طراحی گرافیک آگهیها بود. «ویژه گرافیک» که در سال1363 توسط امرالله فرهادی و ایرج زرگامی تاسیس شده بود، بهتدریج تحول نوینی در طراحی گرافیک برای تبلیغات ایجاد کرد. برای نمونه آگهیهای شارپ را آنها طراحی کرده بودند. کارهای مشترک کارپی بهعنوان مجری آگهیهای محیطی تهران و ویژهگرافیک بهعنوان یک مؤسسه خلاق، چهره بصری شهر را متحول کرد. برای مطالعه بیشتر درباره جنبههای مختلف حوزه تبلیغات، میتوان به شماره39 نشریه نشان (بهار 1396) رجوع کرد. تصاویر، از آرشیو مجله نشان و کتاب در ستایش 70سالگی کامران کاتوزیان، برداشته شده‌اند.
