آذر توفانی مجلس و دولت

لیلا شریف_روزنامه نگار

آذرماه، روزهای پراختلافی را میان حسن روحانی، رئیس‌جمهور و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس رقم زد؛ اختلاف‌هایی که با پاسخ‌های پینگ‌پنگی در گفت‌وگوها و نشست‌ها پی گرفته‌شدند و هر یک از طرفین تلاش کردند تا به شکل غیرمستقیم پاسخ مناسب و البته شفافی را روانه طرف مقابل کنند. 2مصوبه مجلس با عنوان« الزام دولت به پرداخت یارانه کالاهای اساسی» و «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت» زمینه را برای پررنگ‌شدن اختلاف‌های مجلس و دولت مهیا کردند. این دو مصوبه بر اساس آنچه از سوی مجلس، تعلل حسن روحانی برای ابلاغ تشخیص داده شد، با امضای رئیس مجلس، دستور درج آن در روزنامه رسمی صادر شد. در واقع تلاش رئیس مجلس برای درج مصوبات قوه‌مقننه در روزنامه رسمی بدون توجه به ‌نظر رئیس‌دولت موجب شد تا اختلاف‌ها شکل و شمایل جدیدی به‌خود بگیرد تا جایی که حسن روحانی در مراسم افتتاح طرح‌های وزارت نیرو گفت: هیچ عجله نکنیم و هول نشویم که کاری انجام دهیم. اشکالی ندارد اگر دولت موفقیتی به‌دست آورد آن موفقیت را تقدیم شما می‌کند. غصه نخورید که دولت مسائل را حل کرده و تمام می‌کند. بگذاریم کسانی که تجربه بیست‌و‌چند‌ساله دارند و در دیپلماسی موفق بوده و آمریکا را در این 3سال بارها و بارها شکست داده‌اند، کار را با تأنی و دقت به پیش ببرند. شما هم کمک کنید. سایر قوا نیت خیر دارند، اما باید کارها را پخته‌تر پیش ببریم. پس از صحبت‌های رئیس‌جمهور بود که قالیباف در یک گفت‌وگوی زنده تلویزیونی در جهت پاسخ به صحبت‌های روحانی برآمد و مشخص شد که این اختلاف به راحتی پایان نخواهد یافت؛«خواهش من از رئیس‌جمهوری اسلامی ایران این است در مسائل ملی و منافع ملی کشور همه یک‌زبان و همدل باشند و هیچ‌کس در این مسئله هول نشده، بلکه ما 7سال است منتظریم چه کاری انجام می‌شود. در این 7یا 8‌ماه وقتی که مردم می‌خواهند با دولت خداحافظی کنند تحریم‌ها رفع شده باشد و این در زمان این دولت اتفاق بیفتد. ما با تصویب این قانون(اقدام راهبردی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا) در کنار دولت هستیم و این قانون با استفاده از ماده‌های ۳۶ و ۳۷ برجام به تصویب رسیده است تا در حوزه سیاست به تولید قدرت برسیم.»

دوئل سیاسی

ادامه‌یافتن این تنش‌های کلامی موجب شد تا جلال جلالی‌زاده نماینده ادوار مجلس و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت از تفسیر دوئل سیاسی استفاده کند. او در گفت‌وگو با روزنامه همشهری گفت: «اختلاف رخ‌داده میان رئیس‌جمهور و رئیس مجلس ریشه در نکته مهم‌تری دارد، باید بدانیم که این اختلافات، فعال نبودن احزاب را به ما گوشزد می‌کند. جدا از این بحث، می‌توان دلیل اختلاف میان آقای روحانی و قالیباف را در افشاگری‌های انتخابات ریاست‌جمهوری جست‌وجو کرد، آن افشاگری‌ها موجب شد تا این دو چهره سیاسی در تقابل با یکدیگر تعریف شوند. از دید هیچ‌یک از  ما پنهان نیست که ساختار کلی مجلس فعلی نیز در مسیری مقابل دولت قرار‌دارد. البته ما فراموش نمی‌کنیم که اگر تذکر رهبری نبود، این مجلس برای نشان‌دادن قدرت خود، دست به استیضاح روحانی نیز می‎زد».
او معتقد است:« با وجود تمام این اختلاف‌نظرها، عقل حکم می‌کند که با توجه به شرایط خاص و بحرانی کشور، مجلس تصمیم به همراهی با دولت بگیرد تا از این طریق پیام همدلی و همکاری را به داخل و خارج کشور مخابره کنند. از نظر من این اختلاف‌ ایجاد شده میان رئیس مجلس و بدنه مجلس با دولت شرایط را سخت‌تر می‌کند و خود نمایندگان باید در آینده پاسخگو باشند که در این شرایط سخت اقتصادی چه کاری برای مردم انجام داده‌اند؟». جلالی تأکید می‌کند که مصوبه برجامی مجلس با تکیه بر خواسته‌های سیاسی رقم خورده‌‌است؛ «نمی‌توان امید‌داشت که اقدامات ضربتی برای تصویب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها بر اساس نگاه کارشناسی شکل گرفته‌باشد. از نظر من مصوبه اخیر مجلس نتیجه‌ای جز شدت‌گرفتن اختلاف مجلس و دولت نداشت. شرایط فعلی کشور ما نیازمند آرامش است اما متأسفانه شاهد دوئل سیاسی میان سران قوه‌مجریه و مقننه هستیم. این ناهماهنگی موجب می‌شود تا یک پیام واحد به جامعه‌جهانی مخابره نشود و به این ترتیب علاوه بر آنکه اعتماد داخلی از بین می‌رود، سایر کشورها نیز برای تعامل با ایران دچار سردرگمی می‌شوند.»

نگاه سیاسی به مصوبات مجلس عامل اختلاف است

ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا نگاه دیگری به این اختلاف‌ها دارد و برخلاف تفسیر جلالی که مجلس و رئیس این قوه را عامل شدت‌گرفتن اختلاف‌ها معرفی کرد، او در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید:«از نظر من اختلاف‌های پیش‌آمده بر سر مصوبه برجامی مجلس، نشان‌دهنده اختلاف میان آقای قالیباف و روحانی نیست بلکه اختلاف آقای رئیس‌جمهور با نمایندگان مجلس را علنی کرد. آقای روحانی در آذر‌ماه با 2مصوبه مجلس مخالفت کردند و آنها را ابلاغ نکردند؛ یک مصوبه مربوط به مسائل معیشتی بود که ابعاد داخلی داشت و مصوبه دوم که مربوط به مسائل هسته‌ای بود ابعاد خارجی داشت و مرتبط با حوزه بین‌الملل بود. متأسفانه اختلاف در مصوبه دوم زمینه را برای سوءاستفاده‌های خارجی مهیا کرد».
بر اساس گفته ناصری« نفس این اتفاق که دولت بخواهد با یک مصوبه مجلس مخالف باشد، مشکلی ندارد اما اینکه دولت بخواهد قانونی را اجرا نکند، قانون‌گریزی محسوب می‌شود. این یک پدیده خطرناک است که باید جدی به رئیس‌جمهور تذکر داد. من نمی‌خواهم اینطور برداشت کنم که این اختلافات رنگ و بوی سیاسی دارد اما شواهد به من می‌گوید که این مخالفت‌های آقای روحانی ریشه در مسائل سیاسی دارد؛ چرا که دولت تمایل دارد این پرونده هسته‌ای کاملا در اختیار خودش باشد و مجلس به آن ورود نکند اما نباید فراموش کرد که مجلس تنها وظیفه تصویب اصل برجام را برعهده ندارد، همان جایگاهی که به نمایندگان اجازه داد تا برجام را تصویب کنند، این اختیار را دارد که مقرراتی برای برجام وضع کند. مصوبه فعلی مجلس به نفع چانه‌زنی‌های دیپلماتیک دولت است، متعجب هستم که چرا دولت با این مصوبه مخالفت می‌کند. مجلس در سال‌های گذشته در مورد مسئله برجام سکوت کرده بود و الان هم که ورود کرده است دولت با نگاه سیاسی دست به مخالفت زده است.»