تجربه ماندگار

  علی‌اکبر شیروانی  
 
عمده آثار مکتوب شهید سیدمرتضی آوینی در دهه60 نوشته شد اما پس از سال72و شهادتش پرتیراژ شد و منشأ اثر. آوینی با شعر و نثر شاعرانه آغاز کرده بود و آن اندازه که از کارهای پیش از دهه60 او دیده شده، به شعر نو و نثر مدرن علاقه داشت و در کارهای پسینی‎‌‎اش ردپای شاعران ساختارشکن و نوگرا دیده می‎‌‎شود. آوینی به‌خوبی توانسته بود شعر نوگرای دهه 40 را با مضامین دینی و انقلابی و مذهبی پیوند بزند و نثری خاص ارائه کند؛ کاری که بسیاری از کسانی که سعی در رهروی‎‌‎اش داشتند، با نادیده گرفتن ریشه‎‌‎های نثر آوینی، از آن عاجز بودند. سال‎‌‎ها کار در مطبوعات از دیگر سو، ضرب‎‌‎آهنگ کارهایش را تند کرده بود و اختصار را به زبانش افزوده بود. مجموعه کارهای آوینی در فیلمسازی، به‎‌‎ویژه در کارهای متأخرش، زبانش را به زبان تصویری نزدیک کرده بود و نثرش نمایشی بود از مضمون‎‌‎هایی که بدان می‎‌‎پرداخت.
«انفجار اطلاعات! نمی‎‌‎دانم چرا من از این تعبیر آنچنان که باید نمی‎‌‎ترسم و حتی چه بسا مثل کسی که دیگر صبرش تمام‎‌‎شده است از فکر اینکه جهان به سرنوشت محتوم این عصر نزدیک‎‌‎تر می‎‌‎شود خوشحال می‎‌‎شوم. نیچه خطاب به فیلسوفان می‎‌‎گوید: «خانه‌‎‌‎هایتان را در دامنه‎‌‎های کوه آتشفشان بنا کنید» و من همه کسانی را که در جست‎‌‎وجوی حقیقتند مخاطب این سخن می‎‌‎یابم. گریختن مطلوب طبع کسانی است که فقط به عافیت می‎‌‎اندیشند و اگر نه، مرگ یک بار، زاری هم یک بار. دهکده جهانی واقعیت پیدا خواهد کرد، چه بخواهیم و چه نخواهیم. 
این حقیقت تنها ما را که شهروندان مطیعی برای این دهکده بزرگ نیستیم مضطرب نمی‎‌‎دارد و بلکه غرب را هم چه بسا بیشتر از ما به اضطراب می‎‌‎اندازد. ما شهروندان مطیعی برای دهکده جهانی نیستیم».