زخم کهنه اعتیاد

  جمال رهنمایی  
 
 سال 1368با برخوردهای شدید با قاچاقچیان موادمخدر و معتادان همراه بود. در اجرای قانون تازه تصویب‌شده مبارزه با موادمخدر، قاچاقچیان زیادی در ملأعام تیر‌باران شدند و برخوردهای سلبی و تنبیهی با مصرف‌کنندگان موادمخدر گسترش چشمگیری یافت. در بسیاری از نقاط کشور اردوگاه‌های کار اجباری تشکیل شد و معتادان در آنجا به کارهای سخت گمارده شدند. این قانون اعتیاد را جرم تلقی می‌کرد و فرد معتاد برای تاوان جرم اعتیاد مجبور به بیگاری و زندگی در شرایط سخت و بد آب وهوا می‌شد. فقط در یک روز در 17مهرماه 65قاچاقچی اعدام شدند و تعداد اعدام‌ها تا پایان سال از صدها نفر گذشت.
تلویزیون هم بیکار ننشست و سریال معروف «آینه عبرت» را برای به تصویر‌کشیدن دنیای تاریک اعتیاد تدارک دید. آقا‌ تقی سریال آینه عبرت دستمایه لطیفه‌ها و طنزهای زیادی شد و تیپ مفلوک و در همان حال خنده‌دار او شهرت بسیاری پیدا کرد و مقبول مردم افتاد. اعتیاد، طلاق، حاشیه‌نشینی، فساد و خودکشی آسیب‌های اجتماعی فراگیر، ریشه‌دار و مهم تاریخ معاصر ایران هستند. بنابر اعلام رسمی سازمان بهزیستی کشور، این آسیب‌های اجتماعی مهم‌ترین بحران‌های جامعه ایرانی و معلول شرایط در‌هم تنیده اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور هستند. از دیدگاه روانشناختی سوء‌مصرف موادمخدر و محرک، الکل و روابط جنسی غیرقابل کنترل می‌توانند نشانه‌های اضطراب فراتر از حد معمول و بیماری باشند. افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد، دامنه‌ای از عوارض قابل ملاحظه را در زندگی خود تحمل می‌کنند. آنها اغلب تعهدات خود را نسبت به‌کار، جامعه و خانواده نادیده می‌گیرند، مسئولیت‌پذیری آنان تحلیل می‌رود و کیفیت زندگی شغلی، اجتماعی و خانوادگی آنان به‌شدت کاهش می‌یابد. این افراد همچنین می‌توانند دست به اقدامات خطرناکی بزنند که خودشان و دیگران را به مخاطره بیندازند و یا مرتکب اعمال مجرمانه، متجاوزانه و مختل‌کننده شوند. این اختلالات همچنین مشکلات بین فردی ایجاد می‌کنند و روابط آنها با افراد خانواده، دوستان و همکاران دچار آسیب و بحران می‌شود. در موارد شدید، این اختلالات سبب بروز مشکلات در سلامتی فرد و حتی مرگ می‌شود. اختلال مصرف مواد، زمینه‌ساز اختلالات روان‌پریشی، اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، کژ کاری جنسی و اختلالات خواب نیز هستند.