خودروهای فرسوده در انتظار تصمیم جدید دولت

 سیدمحمد فخار ـ خبرنگار


شدت هوای آلوده پاییز، بار دیگر مسئولان را مجاب کرد که آیین‌نامه‌ای برای تعیین سن فرسودگی خودروها ارائه کنند. خودروهای فرسوده یکی از اصلی‌ترین منابع آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور هستند و قوانین هیچ‌گاه نتوانسته ضمانت اجرای لازم برای جلوگیری از تردد آنها را فراهم آورد. حال آنکه طی ماه‌های اخیر آیین‌نامه اجرایی همان قانونی که اجرا نمی‌شد هم لغو شده تا وسایل نقلیه فرسوده آزادتر از همیشه برای آلوده کردن هوا بتازند. طبق آیین‌نامه قبلی ماده۸ قانون هوای پاک، سن فرسودگی خودروها 20سال تعیین شده بود که این آیین‌نامه با شکایت شخصی به‌نام منصور صفایی‌یزدی توسط دیوان عدالت اداری لغو شد. حالا پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر هیأت دولت از پیش‌نویس آیین‌نامه اجرایی جدیدی برای تعیین سن فرسودگی خودروها خبر داده که سن فرسودگی خودروهای سواری را 15سال تعیین می‌کند. سازمان حفاظت محیط‌زیست در این پیش‌نویس آورده که «وسایل نقلیه فرسوده پس از رسیدن به سن فرسودگی باید معاینه فنی کوتاه‌مدت‌تری نسبت به سایر وسایل انجام دهند. برای نمونه خودروهای شخصی باید پس از 15سال، هر 6‌ماه یک‌بار معاینه فنی شوند. تاکسی‌ها نیز پس از رسیدن به سن 8سالگی، باید هر 3‌ماه معاینه فنی شوند،اما نکته قابل توجه اینکه درباره موتورسیکلت‌های کاربراتوری نیز سن فرسودگی 5سال تعیین شده که باید پس از آن هر 6‌ماه یک‌بار معاینه فنی شوند. این وسایل بسیار آلاینده که به‌راحتی قابل دستکاری جریان سوخت‌رسانی هستند، تنها چند ثانیه پس از اخذ معاینه می‌توانند به چرخه آلودگی بسیار بالا بازگردند و معاینه فنی برای آنها یک شوخی است. از طرفی در ایران هیچ مکانیسمی برای کنترل سلامت موتور وسایل نقلیه پس از اخذ معاینه فنی وجود ندارد. این معضل هم‌اکنون بازار کاتالیست‌های اجاره‌ای برای گرفتن معاینه فنی را به‌شدت رونق داده است. ارائه آیین‌نامه اجرایی جدید تعیین سن فرسودگی خودروها در شرایطی صورت‌گرفته که مطابق مطالعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بار اقتصادی ناشی از آلودگی هوای ۱۰استان پرجمعیت کشور، برابر با ۱۸۸هزار میلیارد ریال برآورد شده است. درچنین شرایطی با توجه به ابطال آیین‌نامه پیشین آن، سازمان حفاظت محیط‌زیست با همکاری دستگاه‌های مربوط، اقدام به تهیه پیش‌نویس آیین‌نامه جدید این ماده با رویکرد افزایش نظارت بر خودروهایی که پس از مدتی از نظر آلایندگی و ایمنی در شرایط ناپایدار قرار می‌گیرند، کرده است.بدین ترتیب پس از رسیدن انواع وسایل نقلیه به مرز فرسودگی، تعداد دفعات معاینه فنی سالانه خودرو و حق بیمه ثالث مربوطه (باتوجه به افزایش ریسک بروز حادثه) افزایش می‌یابد.هم‌اکنون نیز آیین‌نامه پیشنهادی که جهت سیر مراحل بررسی و تصویب به هیأت دولت ارائه شده است، مراحل بررسی خود را در کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط‌زیست طی می‌کند.