امدادرسانی در برخی محله‌های شمال تهران با دردسرهایی همراه است
تبانی ترافیک و معابر کم‌عرض
راحله عبدالحسینی
وقتی صحبت از دشواری دسترسی نیروهای امدادی به برخی محله‌های پایتخت می‌شود، شاید اصلاً محله‌های پهنه شمال در ذهن ما تداعی نشود.
زیرا این محله‌ها را بیشتر با داشتن سرانه قابل قبول خدماتی، فرهنگی و گردشگری می‌شناسیم. اما واقعیت این است که درست در شمالی‌ترین محله‌های پایتخت نیروهای امدادی از جمله آتش‌نشانی و اورژانس و حتی شهروندان با معضل سختی امدادرسانی دست و پنجه نرم می‌کنند. بافت خاص محله‌ها یکی از دلایل بروز این مشکل است. در این گزارش پای صحبت شهروندان و پیشنهادهای آنان برای رفع این معضل نشستیم.
محله کوهسار در شمال غربی شمیران با فضای گردشگری پرطرفدار در همسایگی محله درکه به‌عنوان مقصد کوهنوردان واقع شده است. جنوب این محله به بزرگراه یادگار امام(ره) ختم می‌شود. در این محله با جمعیت حدود ۳۰ هزار نفر، هم بافت سنتی و خانه‌های قدیمی هست و هم واحدهای آپارتمانی.
نزدیک‌ترین ایستگاه آتش‌نشانی به این محله ایستگاه ۶۴ ولنجک است؛ موضوعی که باعث نگرانی ساکنان هنگام بروز حادثه می‌شود. «سهند علی‌محمدی» عضو شورایاری کوهسار از قابلیت‌های گردشگری محله کوهسار و همسایگی آن با محله‌های درکه و دیزین می‌گوید و می‌افزاید: «کوهسار میزبان گردشگران زیادی در طول هفته است.
اما ایستگاه آتش‌نشانی ندارد. خیابان‌های کم‌عرض باعث می‌شود که در مواقع بروز حادثه، ماشین آتش‌نشانی نتواند به‌راحتی به محل حادثه برسد. خیابان‌های احمدپور و کوهسار در محله به دلیل عرض مناسبی که دارند کمتر با این مشکل روبه‌رو هستند.» در محله کوهسار ترافیکی که همیشه در معابر اصلی و بزرگراه‌های اطراف محله در جریان است نیز به‌عنوان سد راهی برای حضور به‌موقع نیروهای امدادی تلقی می‌شود و به همین دلیل استقرار ایستگاه آتش‌نشانی در محله را تنها راهکار کاهش زمان رسیدن نیروهای امدادی به محل حادثه می‌دانند.
- معضل معابر کم‌عرض
«مجید شفیع‌زاده» دبیر شورایاری محله درکه در این‌باره می‌گوید: «معمولاً افراد برای کوهنوردی و گردشگری با خودرو شخصی به این محله می‌آیند و همیشه در تمام طول خیابان‌ها و کوچه‌ها ماشین پارک شده. در حالی که معابر این محله به دلیل بافت سنتی، کم‌عرض است.
این موضوع دسترسی ماشین امداد و نجات به محل حادثه را با سختی مواجه می‌کند.» هر چند در برخی نقاط محله شیر آتش‌نشانی تعبیه شده، اما شفیع‌زاده زمان رسیدن نیروهای امدادی از نزدیک‌ترین ایستگاه که ایستگاه ۶۴ ولنجک است را حدود ۲۰ دقیقه عنوان می‌کند و می‌گوید: «درکه، کوهسار و اوین ۳ محله همجوار و تحت پوشش ایستگاه آتش‌نشانی ولنجک هستند. محله ما با توجه به شرایط گردشگری که دارد باید ایستگاه مستقل آتش‌نشانی داشته‌باشد که امیدواریم با بررسی کارشناسان برای جانمایی زمین مناسب این اتفاق رقم بخورد.»
او از خانه‌هایی می‌گوید که در معرض تهدید برف و باران شدید و بروز حادثه هستند: «در محله ما هنوز تیر برق چوبی یا خانه‌های خشت و گلی هست که فقط از سمت کوچه نماسازی شده. این خانه‌ها باید مقاوم‌سازی شود وگرنه در معرض حادثه هستند.»
- ترافیک همیشگی
«غلامحسین اعیانی» دبیر شورایاری محله دربند معضل دسترسی نیروهای امدادی به محل حادثه را ترافیک سنگین خیابان دربند می‌داند: «نزدیک‌ترین ایستگاه آتش‌نشانی به محله ما ایستگاه ۱۰۵ گلابدره است. برای رسیدن به برخی خیابان‌ها و کوچه‌های محله دربند هیچ مشکلی ندارد و در زمان طلایی، امدادرسانی انجام می‌شود. اما برخی کوچه‌ها و معابر مثل کوچه‌های حمام، حاجی‌پور، تویسرکانی، شهید میری و گلابی دسترسی به دلیل ترافیک خیابان دربند بسیار مشکل است. یادم است یک وانت آتش گرفت و تا رسیدن نیروهای امدادی ماشین کاملاً از بین رفت.»
نوسازی و تجمیع راه‌چاره استروحالله کشانی/دبیر شورایاری محله درب دوم
کم‌بودن عرض معابر، ترافیک همیشگی، بافت فرسوده و به‌طور کلی نبودن زیرساخت شهری در برخی محله‌های پهنه شمال فقط مختص شمیران نیست.
رد پای این معضل را در محله درب دوم در منطقه ۳ دنبال می‌کنیم. «روح‌الله کشانی» دبیر شورایاری محله درب دوم بافت فرسوده و ریزدانه محله را معضلی برای امدادرسانی به محله می‌داند و می‌گوید: «قدمت محله نشان می‌دهد که با استانداردهای شهرسازی امروز مطابقت ندارد و به همین دلیل خدمت‌رسانی با مشکل مواجه می‌شود. در برخی معابر به دلیل شیب تند و سربالایی شدید، پله‌های زیادی ساخته شده و طبیعی است برای خانه‌هایی که در مسیر این پله‌ها ساخته شده، حضور نیروهای آتش‌نشانی و اورژانس با چه سختی همراه است و زمان طلایی از دست می‌رود. هر چند از سوی آتش‌نشانی سر هر کوچه پله‌دار یک فلکه آب تعبیه شده. راه خروج از این معضل می‌تواند تجمیع پلاک و نوسازی باشد تا استانداردهای شهرسازی برای امدادرسانی هم رعایت شود.»
مسیرهایی با سراشیبی تندمحمدمهدی نثاری/شورایار محله آسمان‌ها
«در قسمت شمالی محله که تپه ماهور است و سراشیبی تندی دارد، هیچ امکانات امدادی از نظر آتش‌نشانی و اورژانس نداریم.» این را «محمدمهدی نثاری» شورایار محله آسمان‌ها در منطقه ۲ می‌گوید و ادامه می‌دهد: «بخش‌های مرکزی و جنوبی محله آسمان‌ها از ایستگاه ۵۸ آتش‌نشانی میدان بهرود خدمات می‌گیرند و دسترسی خوبی دارند. سوله‌ای هم در ضلع جنوب بزرگراه یادگار امام(ره) به‌عنوان سوله بحران معرفی شده بود که به ورزش بانوان اختصاص داده‌شد.»
- مسیر ویژه برای خودروهای امداد و نجات
پراکندگی ایستگاه‌های آتش‌نشانی در محله‌ها با توجه به جمعیت ساکن در محله و زمان تقریبی رسیدن نیروهای امداد و نجات ارزیابی می‌شود. با وجود این شرایط خاص برخی محله‌ها این زمان را بیشتر از حد استاندارد می‌کند که عواقب جبران‌ناپذیری را در پی دارد. این شرایط خاص را می‌توان در بافت فرسوده و ریزدانه، معابر کم‌عرض و کوچه‌های باریک، وجود اماکن مخروبه، حفاری‌ها، ظرفیت سواره و پیاده در ورودی‌ها و ترافیک معابر خلاصه کرد.
«مجتبی یکتاشناس» معاون عملیات ایستگاه ۶ آتش‌نشانی دزاشیب می‌گوید: «شمیران به دلیل بافت تجاری و نقاط گردشگری متنوع پذیرای جمعیت شناور بسیاری در طول روز است. این جمعیت با خود ترافیک بسیاری را می‌آورد که از ظرفیت معابر شمیران خارج است. این اتفاق برای همه محله‌های گردشگری می‌افتد و همه آنها با گره کور ترافیک دست و پنجه نرم می‌کنند. به این معضل، پارک نامناسب و نابجای خودروها را هم اضافه کنید. حالا می‌شود علت دیرکرد و دیر رسیدن خودروهای امداد و نجات را متوجه شد. اگر در طول مسیر، تصادف هم رخ داده باشد که باید زمان دیر رسیدن را بیشتر کرد. مدت زمان استاندارد رسیدن نیروهای آتش‌نشانی به محل حادثه ۴ دقیقه است. وقتی حادثه‌ای به ما اعلام می‌شود، از ایستگاه‌های همجوار هم کمک می‌گیریم تا زمان طلایی از دست نرود.»
یکتاشناس از استقرار نیروهای آتش‌نشانی در نقاط مختلف منطقه در ساعات اوج ترافیک به‌عنوان راهکاری برای دور زدن ترافیک و از دست ندادن زمان طلایی نام می‌برد: «از ایستگاه دزاشیب تا میدان تجریش راهی نیست.
اما در ساعات اوج ترافیک این مسیر قفل است. به همین دلیل تعدادی از نیروها در میدان تجریش مستقر می‌شوند تا در صورت بروز حادثه اتلاف وقت نداشته‌باشیم. این استقرار نیروها از سوی ایستگاه‌های دیگر مثل استقرار نیرو در میدان نوبنیاد هم صورت می‌گیرد.» معاون عملیات ایستگاه ۶ آتش‌نشانی دزاشیب بازبینی استانداردهای شهرسازی و افزایش تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی را راهکاری برای دسترسی سریع نیروهای امدادی به محل حادثه می‌داند: «نگرانی همیشگی ما شرایط بحرانی مثل وقوع زلزله و دیگر حوادث طبیعی است. در کشورهای پیشرفته مسیر ویژه‌ای برای عبور خودروها و موتورسیکلت‌های امدادی در نظر گرفته می‌شود که هیچ خودرو دیگری از آن تردد نمی‌کند.»
در همینه زمینه :
