تغییر عرض بزرگراه‌ها در جهان

محمد سرابی-روزنامه‌نگار

ترافیک 2سمت بزرگراه همیشه برابر نیست. حتی با بهترین محاسبات ترافیکی و عمرانی هم می‌شود دید که در اوج ترافیک یک سمت بزرگراه شلوغ‌تر از سمت مقابل است. یک فناوری مکانیکی خاص باعث می‌شود که در برخی گره‌های ترافیکی بحرانی، بتوان لاین‌های قسمتی از بزرگراه را به نفع جهتی که رفت‌وآمد بیشتر دارد، وسیع کرد. این کار با استفاده از کامیون‌های خاص road zipper و بلوک‌های نیوجرسی که با اتصالات فلزی مانند زنجیر به یکدیگر وصل هستند، انجام می‌شود. ساخت و استفاده از نیوجرسی بتنی قابل جابه‌جایی، حدود 40سال قبل در آمریکا شروع شد و اکنون در برخی شهر‌ها مانند پل گلدن گیت سانفرانسیسکو با‌نام اختصاری «زیپ» شناخته می‌شود.

نیوزلند اوکلند


برنامه صبح و عصر
 سال1990 نخستین نمونه نیوجرسی قابل جابه‌جایی‌ روی پل بندرگاه اوکلند در کشور نیوزلند نصب شد. این پل 8خط عبوری دارد ولی بارترافیکی آن خیلی زیاد است. ‌170هزار خودرو‌ هر روز از آن عبور می‌کنند. یک‌بار با اضافه کردن اتصالات فلزی عرض پل را بیشتر کردند اما دیگر امکان عریض‌تر کردن مسیرها وجود ندارد. ترافیک صبح و عصر در 2جهت متفاوت است و هر بار یک طرف پل شلوغ و طرف دیگر خلوت می‌شود. به همین دلیل شهرداری اوکلند به‌دنبال راهی برای استفاده بهتر از فضای روی پل بود. نیوجرسی‌های قابل حمل این مشکل را حل کردند. نیوجرسی‌های جدید و 2کامیون جابه‌جا‌کننده روی عرشه قرار گرفتند و هر روز صبح و عصر کامیون‌ها یک مسیر را باریک‌تر و یک مسیر دیگر را وسیع‌تر می‌کنند. بلوک‌های جدید هم باریک‌تر هستند و فضای بیشتری برای خودرو‌ها باقی می‌ماند. در طرح جدید مسیر بلوک‌های قابل‌جابه‌جایی از روی پل به سمت یکی از خروجی‌ها ادامه پیدا کرد و به ابتدای یکی از خیابان‌های شهر رسید تا ترافیک درست در زمان ورود به پل تنظیم شود.

کانادا   دلتا
جابه‌جایی با احتیاط کامل

ایمنی یکی از مهم‌ترین نکته‌های استفاده از نیوجرسی‌های قابل جابه‌جایی است. چند سال قبل شهرداری شهر دلتا در غرب کانادا تصمیم گرفت نیوجرسی‌های مسیر روی پل آلکس فریزر را به‌صورت قابل جابه‌جایی در‌آورد. این پل بیشتر از 2هزار متر طول دارد و با کابل روی رودخانه آویخته شده است. طرح با احتیاط اجرا شد و در روز‌های اول پل برای حرکت دستگاه جابه‌جا‌کننده کاملا مسدود می‌شد. اکنون هر روز از ساعت 4 تا 11 صبح یک لاین به مسیر پرترافیک صبح اضافه می‌شود و بعد به شکل قبلی برمی‌گردد. یکی از کاربرد‌ها‌ی نیوجرسی‌های مکانیزه تبدیل سریع بزرگراه‌های یک طرفه به دوطرفه است. وقتی نیوجرسی‌ها تا کناره بزرگراه جابه‌جا شوند تمام فضای باقیمانده برای یک جهت حرکت استفاده می‌شود و با بازگرداندن آنها در روز بعد، بزرگراه دوباره به شکل دو طرفه درمی‌آید. هر بار حرکت دستگاه نیوجرسی‌ها را یک لاین کنار می‌زند و با چندبار حرکت لاین‌ها حذف می‌شوند یا فقط یکی باقی می‌ماند.