یلدای آنلاین پشت ترافیک مجازی

 شب یلدای امسال هر جور حسابش را بکنید، متفاوت از همه سال‌های گذشته خواهد بود. به‌خاطر شرایط شیوع کرونا توصیه اکید دولت و مقام‌های بهداشت و درمان این است که امسال مردم به‌صورت مجازی و آنلاین یلدا را برگزار کنند.
از آنجایی که یلدا به دورهمی‌های خانوادگی‌اش و شب‌بیداری مشهور بوده، از همین حالا بسیاری از خانواده‌ها به فکر استفاده از امکانات و پلتفرم‌های آنلاین برای کارهای مختلف در طولانی‌ترین شب سال هستند.
وزیر ارتباطات هم دوشنبه‌شب در توییتر خود از رایگان‌شدن سرویس‌های مشهور VOD یا پخش فیلم و سریال آنلاین خبر داده است. محمد‌جواد آذری‌جهرمی نوشت: امسال باید بیشتر مواظب هم باشیم و آیین یلدای سلامت را با همدلی برگزار کنیم. با همراهی VODها، در شب یلدا و روز پرستار، اشتراک فیلم و سریال در «فیلیمو، نماوا، تیوا و آیو» برای همه رایگان خواهد بود.
تجربه ماه‌های اخیر نشان داده که در ایران و کشورهای جهان هر وقت مقررات سختگیرانه‌تری برای محدودیت‌ها اجرا می‌شود و زمان در خانه‌ماندن کاربران بیشتر است، شبکه‌های ارتباطاتی کشورها ترافیک سنگین‌تری را تجربه می‌کنند. ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. هر‌چند VOD‌ها بر بستر شبکه ملی اطلاعات کار پخش آنلاین برنامه‌ها را انجام می‌دهند، اما بدون‌شک افزایش استفاده مردم از شبکه‌های اجتماعی و همچنین پلتفرم‌های مختلف ارتباط تصویری ترافیک سنگینی را در شب یلدا به شبکه ارتباطی کشور تحمیل خواهد کرد.

ترافیک در پیک
شب یلدا هر کسی تلاش می‌کند در کناره خانواده‌اش باشد و امسال گروه زیادی برای دیدن بستگانشان از پلتفرم‌های تماس تصویری استفاده می‌کنند. تجربه نشان داده که اکثر مردم در شب یلدا از سرویس‌های خارجی و با استفاده از ترافیک بین‌الملل برای تماس تصویری استفاده می‌کنند. با فیلترینگ تلگرام، اکنون واتساپ در کشور بسیار پرطرفدار است و امکان تماس تصویری ۸ نفر یا خانواده را به‌صورت همزمان می‌دهد. از سوی دیگر پلتفرم‌های دیگری مانند اسکایپ در ماه‌های اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته‌اند تا تعداد بیشتری به‌صورت همزمان و کیفیت بهتر بتوانند با هم حرف بزنند و معاشرت کنند.
خیلی‌ها هم به‌خاطر شب‌بیداری در یلدا و برای اشتراک عکس‌ها و فیلم‌‌هایشان به سراغ شبکه‌های اجتماعی ازجمله اینستاگرام می‌روند و پیش‌بینی این است که لایوهای چهره‌ها هم در این شب بیشتر از گذشته شود.
افزایش تعداد افراد استفاده‌کننده همزمان از این پلتفرم‌ها در یک بازه زمانی خاص که قاعدتا از ساعت حدود ۶ عصر شروع می‌شود، به معنای بار سنگین ترافیک اینترنت برای کشور خواهد بود.
پیش از این و در فروردین‌ماه شبکه اینترنت کشور با چنین مشکلی روبه‌رو شد و کاربران مدتی اختلال شدید اینترنت ازجمله روی شبکه اپراتورهای همراه را تجربه کردند. طی چند هفته اخیر هم با ممنوعیت تردد پس از ساعت‌۲۱ شبکه ارتباطی کشور با مشکل مشابهی روبه‌روست و دلیل اختلال‌های گاه و بیگاه به‌خاطر همین افزایش ترافیک مصرفی در ساعات پایانی شب به‌حساب می‌آید.

تحریم در کنار کرونا
در ماه‌های اخیر تلاش شده است بار ترافیکی بی‌سابقه شبکه ارتباطی کشور با روش‌های مهندسی به نوعی حل شود و ارتباطات کشور تا حد زیادی پایدار باقی مانده است. این کار اما بدون افزایش پهنای باند اینترنت کشور صورت گرفته است. در واقع، اوضاع مثل خیابانی شده‌ که چندین برابر پهنای آن خودروها سعی می‌کنند از آن عبور کنند.
ستار هاشمی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در بخشی از گفت‌وگوی خود با همشهری که به‌زودی متن کامل آن منتشر می‌شود، در این رابطه می‌گوید: ما در شرایط کرونا ترافیک عجیبی را تجربه کردیم. کسب‌و‌کارهایی را که به این بستر منتقل شدند، در کنار شرایط تحریم قرار دهید. اگر شما نیازی داشته باشید، بالاخره این نیاز را تامین می‌کنید و تجهیزات خود را ارتقا می‌دهید، اما مسئله ما این بود که از کجا این نیازها را تامین کنیم؟ ما به دلایل مختلف از جمله تحریم‌ها و مشکل انتقال پول، امکان تعامل مستقیم با وندورها را نداشتیم، بنابراین، این موضوع از جنس مهندسی بود که مدیریت شد.
او درباره اختلال‌‌های پیش‌آمده و کاهش کیفیت اینترنت، می‌گوید: آنچه اتفاق افتاد، این بود که ارتباطات در این دوره پایدار باقی ماند. پایدار به این معنی که اگرچه کیفیت کاهش داشت، اما کارها ازجمله تراکنش‌های بانکی یا آموزش انجام شد. این موضوع هم طبیعی است. فرض کنید که مصرف برق یا آب در کشور ناگهان دو‌برابر شود. در این وضعیت چه اتفاقی می‌افتد؟ این در حالی است که درباره موضوع پایداری شبکه ملی اطلاعات که بسیار مهم است، کمتر صحبت شد. همانطور که کارکنان وزارت بهداشت در جبهه سلامت مستقر بودند، همکاران ما در وزارت ارتباطات در جبهه تامین زیرساخت‌های ارتباطات تلاش می‌کردند.
در چنین شرایطی است که عملا پیشنهاد‌ دادن بسته‌های رایگان اینترنت عملا قابلیت اجرایی ندارد. تقریبا ۸۵‌درصد کاربران اینترنت پهن‌باند کشور برای دسترسی به اینترنت از اینترنت‌موبایل با ترافیک گران‌تر نسبت به اینترنت ثابت استفاده می‌کنند. به همین‌خاطر بسته‌های اینترنت رایگان می‌تواند بار ترافیک شبکه ارتباطی را به‌شدت افزایش دهند.

مکث
آزمون بزرگ شبکه ملی اطلاعات
شبکه ملی اطلاعات ظرفیت ارتباطی بالایی دارد و به همین‌خاطر است که کاربران می‌توانند با قیمت ترافیک کمتر یا ترافیک رایگان با استفاده از سرویس‌های VOD به‌صورت آنلاین فیلم و سریال ببینند. رایگان‌شدن ناگهانی ۴ پلتفرم VOD آن‌هم در شب یلدا آزمونی است که تاکنون شبکه ارتباطی داخلی با آن روبه‌رو نبوده است. بسیاری از کسانی که تاکنون اشتراک این پلتفرم‌ها را نداشته‌اند، احتمالا با جذاب‌نبودن برنامه‌های سیمای ملی ترجیح می‌دهند به سراغ هدیه این پلتفرم‌ها بروند تا فیلم و سریال انتخابی‌شان را ببینند. گزارش‌ها نشان می‌دهد این سرویس رایگان از ۶ عصر ۳۰‌ آذر یا همان شب یلدا تا ۸ صبح فردا خواهد بود. این مسئله بدون‌شک شبکه ملی اطلاعات را با ترافیک بی‌سابقه‌ای روبه‌رو می‌کند. علاوه بر این، خود این پلتفرم‌ها هم شاید تاکنون این میزان کاربر همزمان را تجربه نکرده باشند و باید امید داشت آمادگی فنی لازم را برای جلوگیری از داون‌شدن‌شان داشته باشند.