جست‌وجو
دریاچه چیتگر فقط پرنده و ماهی دارد
دیروز ردپایی از تمساح در دریاچه شهدای خلیج فارس پیدا نشد اما قرار است عملیات آتش‌نشانان ادامه پیدا کند
محمد سرابی ـ خبرنگار
ماموران آتش‌نشانی در اطراف دریاچه چیتگر اثری از تمساح پیدا نکردند. محیط‌بانان می‌گویند تمساح اگر در این منطقه وجود داشت، حتما تا حالا دیده می‌شد. قایقرانی که از 6سال قبل تا حالا در اطراف دریاچه نگهبانی می‌دهد هم تا حالا تمساحی در اینجا ندیده است. اواخر آذر هوا آنقدر سرد شده که احتمال دیدن پنگوئن در دریاچه چیتگر بیشتر از تمساح است!
صبح روز دوشنبه 8تیم 3نفره آتش‌نشان از 3ایستگاه، در ساحل دریاچه به گشتزنی پرداختند. 5قایق با 3سرنشین هم روی سطح آب حرکت میکردند، اما اثری از تمساح پیدا نشد. نزدیک ظهر یک پهپاد مجهز به دوربین حرارت‌سنج به پرواز درآمد. دوربین این پهپاد هم جانور زنده بزرگی را تشخیص نداد و تنها موجوداتی که روی آب دیده می‌شدند، اردک‌هایی بودند که به‌دنبال هم شنا میکردند. ورود به محدوده دریاچه ممنوع است که مدیریت بهره‌برداری از دریاچه شهدای خلیج‌فارس، دلیل آن را بازسازی بعضی از مسیر‌ها عنوان کرد. کارگران در حال ترمیم سیمان بین سنگفرش‌ها و مرمت کفپوش و فضای سبز هستند. در ضلع شمالی دریاچه نیرو‌های آتش‌نشانی مستقر شده‌اند.
محمد دیبا، مدیر منطقه یک عملیات سازمان آتش‌نشانی تهران که عملیات جست‌وجو را هدایت می‌کند، می‌گوید: «نیرو‌ها تجهیزات مهار حیوانات وحشی را همراه داشتند و با بی‌سیم با یکدیگر ارتباط برقرار میکردند، اما در گشتزنی‌ها چیزی مشاهده نشد.» البته عملیات جست‌وجو در دریاچه خلیج‌فارس همچنان و طی روزهای آینده ادامه دارد. طبق اعلام سازمان آتش‌نشانی، قرار است دستگاهی به‌نام سونار از شیراز به تهران آورده شود تا کار اسکن کل دریاچه برای بررسی زیست هرنوع موجود آبزی، دوزیست و خزنده به‌دقت انجام شود.
تنها چیزی که احتمال وجود حیوانی به جز پرنده و ماهی را نشان می‌داد، چند رد پنجه روی سنگ‌های خز گرفته دیواره دریاچه بود. با یک قایق برای دیدن آنها می‌رویم. در چند دیواره سنگی می‌شود آثار پنجه را درست روی شیب سنگ‌ها و جایی که دائم با امواج آب خیس می‌شود، دید. بعضی 3ناخن و بعضی 4ناخن دارند. این اثر پنجه پرنده نیست؛ چون پرنده‌ها آنقدر سنگین نیستند که بتوانند این خراش‌ها را ایجاد کنند. ممکن است اثر پنجه سگی باشد که وقتی درون آب افتاده سعی کرده خود را بیرون بکشد، اما چرا در چند نقطه مختلف این اثر به‌وجود آمده است. ممکن است رد پنجه لاک‌پشت‌هایی باشد که در دریاچه زندگی می‌کنند. «آقا صفر» که قایق را با دقت هدایت می‌کند، 6سال است در این مجموعه کار می‌کند. او می‌گوید، لاک‌پشت‌های نسبتا بزرگی دیده، اما تا به حال تمساح به چشمش نخورده است.
جلال ملکی، مسئول روابط‌عمومی آتش‌نشانی که به چیتگر آمده است، می‌گوید: «آتش‌نشانی تا‌کنون حیوانات وحشی مختلفی مانند مار را در منازل مسکونی یا در فضای شهری گرفته است، اما تا امروز گزارشی از مشاهده تمساح در دریاچه نداشته‌ایم؛ با این حال عملیات جست‌وجو را انجام می‌دهیم.»
6 سال قبل و بعد از آبگیری دریاچه چیتگر مشخص شد که این حجم عظیم آب فقط با تصفیه‌خانه تمیز نمی‌ماند. رشد جلبک‌ها، بعضی گیاهان آبزی و موجودات زنده کوچک باعث بوی نامطبوع و افزایش حشرات شده بود. به توصیه کارشناسان چند نوع آبزی مانند سوف و اردک‌ماهی در دریاچه رها شدند تا چرخه زیست‌بوم در آن شکل بگیرد. ماهی‌های کوچک از گیاهان و ماهی‌های بزرگ‌تر از آنها تغذیه می‌کنند. پرنده‌های مهاجر و مقیم این دریاچه هم خزه‌ها یا مواد غذایی را که مردم برای آنها می‌ریزند، می‌خورند. مأموران شیلات ماهی‌ها را آورده‌اند و هر فصل یک‌بار برای بازدید از دریاچه می‌آیند، اما مدتی است که بازدید انجام نشده است. مردم هم ممکن است ماهی‌های خانگی خود را درون این آب بیندازند و گونه‌های خاصی را به آن اضافه کرده باشند، ولی بچه تمساح برای رشد نیازمند اقلیم متفاوتی است و نمی‌تواند مدت زیادی بدون دیده شدن در این دریاچه زندگی کند.
آتش‌نشان‌ها سگ آموزش‌دیده زردرنگی هم دارند که آن را «زومبه» نام گذاشته‌اند. حیوان حین گشتزنی آرام است و چیزی حس نکرده تا پارس کند. اعضای گروه‌های گشتزنی وسایلی مانند تبر همراه دارند، اما نیازی به استفاده از آن نیست. 2مأمور محیط‌بان که به کنار دریاچه آمده‌اند، آتش‌نشان‌ها و دیگران درباره هویت موجود احتمالی بحث می‌کنند. همه ماسک به‌صورت زده‌اند تا جلوی انتقال کرونا را بگیرد. یکی از محیط‌بان‌ها می‌گوید تمساح دوزیست است و اگر در دریاچه وجود داشته باشد باید روز‌ها چند ساعت روی ماسه‌ها آفتاب بگیرد. پس تا حالا حتما بار‌ها دیده می‌شد.
رئیس کمیته محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران می‌گوید: «برخی متخصصان در ارزیابی اولیه اعلام کرده‌اند تمساح در برودت زیر 4درجه تلف می‌شود. دیگر اینکه چون خزندگان خونسرد هستند باید ساعاتی ناگزیر از آب بیرون بیایند که پس از گذشت 2هفته از این شبهه، حتما رویت می‌شد.»
سید آرش حسینی‌میلانی، می‌افزاید: «در هر صورت آنچه اهمیت دارد، آن است که به لحاظ تنوع‌زیستی این دریاچه پایش شود که متأسفانه اینگونه نیست.»
ظاهرا مدتی قبل برای نخستین‌بار زنی ادعا کرده که تمساح را دیده است. عکسی که از شنا کردن تمساح در تاریکی شب منتشر شده هم واضح نیست. احتمال دارد کسی تمساح خانگی خود را در دریاچه رها کرده باشد، اما تحمل هوای سرد برای این حیوان خزنده که در آب و هوای گرم زندگی می‌کند، خیلی سخت یا ناممکن است. دریاچه چیتگر در روز سرد و ابری آذر‌ماه آرام است. اردک‌‌‌ها دسته‌دسته روی آب حرکت می‌کنند و نسیم موج‌های کوچکی درست کرده است.
دریاچه پرنده‌ها
بعضی از شایعات می‌گویند که پرنده یا پرنده‌هایی در هنگام شنا روی سطح آب ناگهان به پایین کشیده و ناپدید می‌شوند؛ مشابه تصویری که از شکار این حیوانات در طبیعت وحشی دیده می‌شود. جانور شکارچی از زیر آب به طعمه نزدیک می‌شود و در یک لحظه آن را بین 2فک خود می‌گیرد و به زیر می‌کشد.
در دریاچه چیتگر چند نوع پرنده زندگی می‌کنند؛ کاکایی‌های مهاجر که در پاییز و زمستان از مناطق سرد شمالی به اینجا می‌آیند، مرغابی‌های کله‌سبز که امسال برای نخستین‌بار مشاهده شده‌اند، اردک‌های سفید که از طرف شهروندان رها شده‌اند و باکلان یا قره‌غاز که از بقیه بزرگ‌تر است. از بین این پرنده‌ها، قره‌غاز شیوه غذا خوردن متفاوتی دارد و در میانه شنا کردن ناگهان به عمق آب فرومی‌رود و از فاصله دورتری بیرون می‌آید. شاید تماشای این صحنه برای کسی که تجربه‌ای از دیدن محیط و رفتار طبیعی حیوانات ندارد، شبیه صحنه شکار تمساح باشد.
در همینه زمینه :
