سفرهای اسرارآمیز

مجتبی هاشمی_روزنامه‌نگار

سال1398 یک فوتبالیست بازنشسته ایرانی برای جشن صدسالگی یک باشگاه در هند به این کشور دعوت شد. وقتی او به مقصد رسید، هجوم هوادارانش فرودگاه کلکته را در وضعیت اضطراری قرار داد. یک استقبال پرشور و تاریخی برای بازیکنی که در کشور خودش چندان شناخته‌شده نیست. مجید بشکار، فوتبالیست خرمشهری و متولد1335 با تیم‌های رستاخیز خرمشهر و شهباز تهران در لیگ تخت‌جمشید بازی کرده بود. او در رده‌های ملی نیز سابقه قهرمانی آسیا همراه با تیم‌ملی جوانان و حضور در جام‌جهانی 1978 آرژانتین را همراه با تیم‌ملی بزرگسالان داشت. بشکار سال1979 میلادی راهی هند شد و فوتبالیست دیگری از خرمشهر به نام جمشید نصیری هم او را همراهی می‌کرد. این دو برای ادامه تحصیل راهی هند شدند، اما دست تقدیر آنها را به لیگ پرتماشاگر هند و درخشش در ترکیب تیم بنگال‌شرقی رساند. این دو بازیکن ایرانی به‌قدری در ترکیب بنگال‌شرقی درخشیدند که هنوز هم از آنها به‌عنوان یکی از بهترین زوج‌های خارجی تاریخ هند یاد می‌شود. آنها سال1982 در انتقالی پرسروصدا به تیم رقیب بنگال‌شرقی، یعنی محمدان پیوستند و درخشش خود را در این تیم ادامه دادند. مجید و جمشید از اسطوره‌های این دو باشگاه محسوب می‌شوند و به‌خصوص مجید بشکار با زندگی پرحاشیه‌ای که در خارج از میدان فوتبال داشت برای طرفداران پرشمارش در هند صاحب همان جایگاهی است که مارادونا برای هواداران ناپولی دارد. قصه بشکار و نصیری یک داستان کاملا هندی و آغازی برای حضور ایرانی‌ها در لیگ‌های غیرمعمول و عجیب‌وغریب دنیاست.

ناصرخان کجا، بنگلادش کجا؟
از درخشش بشکار و نصیری در هند چند سالی گذشته بود که ناصر حجازی همراه با بیژن طاهری و رضا نعلچگر داستان عجیب دیگری را رقم زدند. باز هم یک لیگ نامتعارف در کشوری که از لحاظ فوتبالی جزو کشورهای درجه3 آسیا محسوب می‌شد میزبان ایرانی‌ها شد. این بار مقصد بنگلادش و تیم محمدان این کشور بود. ابتدا ناصر حجازی که شرایط کاری‌اش در ایران به مشکل خورده بود راهی بنگلادش شد و کارش را با دروازه‌بانی در محمدان آغاز کرد. او بعدها به سرمربیگری محمدان رسید و بیژن طاهری و نعلچگر را هم برای بازی به این تیم برد. آنها با پول ناچیزی که به‌گفته طاهری نقدا پرداخت می‌شد و آن را ته ساک ورزشی می‌گذاشتند یکی دو سالی در محمدان بازی کردند. اوج کار این لژیونرها در سال1988 میلادی بود که در جام باشگاه‌های آسیا توانستند پرسپولیس را 2بر یک شکست دهند و با حذف سرخپوشان راهی مرحله بعدی شوند.

تایلند؛ سرزمین شرط‌بندها
تایلند هم یکی از کشورهای جنوب شرق آسیاست که لیگ فوتبالش در سال‌های اخیر میزبان بازیکنان ایرانی بوده است. درباره کیفیت لیگ تایلند همین بس که بعد از 2قهرمانی«فارمرزبانک» در دهه90 و نایب‌قهرمانی «پلیس ترو» در سال2003، تقریبا 20سال است که هیچ تیمی از این لیگ به مراحل بالای لیگ قهرمانان آسیا نرسیده است. آخرین خاطره ما از تیم‌های تایلندی هم رویارویی استقلال با بوریرام در یک‌چهارم نهایی آسیا بود که 7سال قبل رخ داد. محسن بیاتی‌نیا، بهشاد یاورزاده، محمداسماعیل نظر، سعید سالارزاده، رضا حقیقی و مهرداد پولادی ایرانی‌هایی هستند که هر کدام مدتی در لیگ تایلند بازی کرده‌اند. از این جمع 3-2 نفر سابقه بازی در تیم‌ملی را دارند و مهرداد پولادی با سابقه بازی در جام‌جهانی مهم‌ترین بازیکن این لیست است که البته یکی از انگیزه‌هایش برای حضور در لیگ تایلند، فرار از سربازی بود!

پدیده‌ای به نام میلاد زنیدپور
اگر بازیکنی آن‌قدر بی‌کیفیت بود که در لیگ تایلند هم پذیرفته نشود، آن وقت می‌تواند در همسایگی این کشور خودش را به اندونزی برساند که لیگ فوتبالش در سطحی پایین‌تر از تایلند جریان دارد. افشین غنچه‌عراقی، فوتبالیستی که شاید حتی اسمش را هم نشنیده باشید سابقه بازی در لیگ اندونزی را دارد. او همان بازیکنی است که در راه‌آهن شاگرد فیروز کریمی بود و آقافیروز یک‌بار درباره‌اش گفت: «با داشتن بازیکنی که فامیلش غنچه‌عراقی است، شما قبل از شروع بازی 3- هیچ از حریفتان عقبید!». علاوه بر این بازیکن، میلاد زنیدپور هم در لیگ اندونزی بازی کرده است. زنیدپور که از آکادمی فولاد خوزستان چهره شد و بازیکن بااستعدادی هم بود خودش یک‌تنه نام چند کشور را به لیست مقصدهای عجیب‌وغریب فوتبالیست‌های ایرانی اضافه کرد. میلاد در اربیل عراق، السویق عمان، مادورا یونایتد اندونزی، UKM و ساراواک‌یونایتد مالزی بازی کرده است. اگر هنوز طاقت دارید، این را هم بخوانید که او سابقه بازی در 11 باشگاه ایرانی را هم دارد!

مقصد جدید؛ آذربایجان
لیگ آذربایجان، جدیدترین مقصد بازیکنان ایرانی است که یکی دو سالی است بازیکنان درجه2 و حتی برخی از دیپورتی‌های لیگ ایران راهی این کشور می‌شوند. افشین اسماعیل‌زاده، پیمان کشاورز و پیمان بابایی از نخستین بازیکنان ایرانی بودند که به آذربایجان رفتند و بعد از آنها این موج با رفتن سامان نریمان‌جهان، مهدی شریفی، علی قربانی و آدام همتی ادامه پیدا کرد. جالب اینکه علی قربانی به تیم ملی آذربایجان هم دعوت شد و تا امروز 2بازی ملی هم برای آذربایجان انجام داده است. مهاجم سابق استقلال و سپاهان، پیش‌تر در تیم اسپارتاک ترناوا هم بازی کرده بود که آن‌هم حضور نوبرانه‌ یک فوتبالیست ایرانی در باشگاهی از اسلواکی بود.

پراکنده در تمام آسیا
محمداسماعیل نظر که نامش را در لیست ایرانی‌های حاضر در لیگ تایلند خواندید مدتی هم در تیم النصر عمان بازی کرد. سجاد مشکل‌پور، مدافع خوزستانی، بعد از جدایی از نفت آبادان طی انتقالی عجیب به ویتنام رفت و با تیم هانوی مدتی در لیگ این کشور بازی کرد. خالد شفیعی که سال2017 با رفتن به سئول نخستین ایرانی تاریخ کی‌لیگ شده بود، امسال به تیم باشوندارا کینگز در لیگ بنگلادش پیوسته تا بعد از سال‌ها خاطره ناصر حجازی و یارانش را زنده کند. مهدی چاه‌جویی و محمدعلی پیمان‌لو بازیکنان گمنامی بودند که در لیگ تاجیکستان بازی کردند. خیلی قبل‌تر از آنها مهدی هاشمی‌نسب در تیم کوپتداق ترکمنستان بازی کرده بود که احتمالا تنها ایرانی لیگ ترکمنستان در تمام تاریخ بوده است. هاشمی‌نسب هم آن زمان بازیکن گمنامی بود، اما بعدها از گمنامی بیرون آمد و یکی از سرشناس‌ترین بازیکنان لیگ ایران شد. در انتها یادی هم از مهدی شیری کنیم که در سال2009 با النصر عربستان قرارداد بست و این تنها قرارداد یک بازیکن ایرانی با یک باشگاه سعودی بوده. البته این قرارداد قرضی بعدا فسخ شد و شیری هرگز در عربستان بازی نکرد.