مذاکره بی واسطه با همسایه

یک‌ماه دیگر جو بایدن قرار است به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا وارد کاخ سفید شود. نگرانی از بازگشت بایدن به برجام وحشت را به دل کشورهای عربی از یک‌سو و رژیم صهیونیستی از سوی دیگر انداخته است. درحالی‌که بایدن هنوز صراحتا حرفی از مذاکره دوباره بر سر برجام به میان نیاورده اما کشورهای عربی خواستار حضور در این مذاکرات شده‌اند. وزیر خارجه دیروز درتوییتی کنایه‌آمیز خطاب به کشورهای عرب همسایه حاشیه خلیج‌فارس نوشت: به‌نظر می‌رسد برخی کشورهای همسایه از غرب درخواست کرده‌اند که بخشی از روند مذاکره با ایران باشند. محمدجواد ظریف در ادامه توییت خود آورده است: ما با غرب درخصوص منطقه مذاکره نمی‌کنیم. مشکل اصلی، مداخله‌های آنان است. در عین حال ما همیشه آماده مذاکره با همسایگان هستیم و طرح‌هایی همچون امنیت منطقه۱۹۸۶، مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای ۲۰۱۶ و اقدام صلح هرمز ۲۰۱۹ بیانگر این موضوع است.  دیروز علی ربیعی سخنگوی دولت نیز در پاسخ به پرسشی درباره اعلام تمایل ژاپن و کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس برای حضور و مذاکرات جدید برجام، تصریح کرد: ما به‌طورکلی از نقش‌آفرینی بیشتر ژاپن به‌عنوان یک کشور دوست و شریک مهم در مسائل بین‌المللی استقبال می‌کنیم. اما مذاکرات برجام از دیدگاه ما تمام‌شده و قرار نیست مذاکرات تازه‌ای انجام بگیرد که نیازی به تجدید ساختار مذاکرات وجود داشته باشد. بلافاصله بعد از آنکه مشخص شد جو بایدن آرای لازم را برای تصدی پست ریاست‌جمهوری آمریکا و شکست دونالد ترامپ به‌دست آورده، کشورهای عربی منطقه به‌خصوص عربستان، بحرین و امارات از لزوم حضور در نشست مذاکرات تازه سخن گفتند؛ درحالی‌که نزدیکان جو بایدن تأکید کرده‌اند حتی اگر مذاکره تازه‌ای قرار باشد شکل بگیرد نه درباره برجام بلکه پس از بازگشت آمریکا به برجام و درباره دیگر موضوعات خواهد بود. در این رابطه جیک سالیوان نامزد معرفی‌شده از سوی جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای تصدی سمت مشاور امنیت ملی گفت: قصد دولت بایدن این است که ایران را به پایبندی کامل (برجام) بازگرداند؛ کاری که برنامه هسته‌ای ایران را بار دیگر تحت کنترل قرار می‌دهد. هر زمان که به این هدف دست پیدا کنیم زمینه برای مذاکرات جدید بر سر دیگر مسائل (درباره ایران) فراهم خواهد شد. دیروز سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه از احتمال برگزاری نشست وزیران خارجه کشورهای عضو برجام تا قبل از پایان سال میلادی خبر داد. رهبر معظم انقلاب هم 5سال قبل مذاکره درباره موضوعات دیگر را منتفی ندانستند اما مشروط به اینکه تجربه برجام موفقیت‌آمیز شود؛ موضوعی که البته روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و خروج او از برجام و وضع تحریم‌های گسترده و کمپین موسوم به فشار حداکثری علیه ایران باعث زیر سؤال رفتن این تجربه شد. با این حال 2سال قبل محمدجواد ظریف،وزیر خارجه پیشنهادی را روی میز گذاشت که درصورت تصویب برجام در کنگره آمریکا، مجلس ایران هم به‌صورت زودهنگام به تصویب پروتکل الحاقی رأی دهد، البته هم‌اکنون مجلسی در ایران بر سر کار آمده که نه فقط تصویب پروتکل الحاقی در آن اقدامی پیچیده است بلکه هفته قبل طرحی در آن به تصویب رسید که دولت را ملزم به توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی در صورت لغو نشدن تحریم‌های هسته‌ای ایران می‌کند.