نگاه
ضرورت کمک دولت به شهرداری‌تهران
هادی حق‌شناس-استاندار گلستان و اقتصاددان
نگاه بودجه‌ای به شهر تهران از این زاویه باید باشد که به‌عنوان یک کلانشهر، تهران مسائل، مشکلات و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. بگذریم از این نکته که به لحاظ تمرکز کل کشور در تهران و همچنین خود دولت هم در دل پایتخت قرار دارد. وجود نهاد دولت و همه ساختار حکومت در تهران هم می‌تواند برای این شهر مزیت باشد و هم عیب. مزیت از این منظر که مشکلات آن قابل لمس برای تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیرندگان است و از سوی دیگر تهران یک شهر بزرگ است و مسائل و مشکلات آن نیز بزرگ تلقی می‌شود.
لایحه بودجه دولت که تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است، با توجه به ارقام لایحه بودجه طبیعتا نه در سمت منابع عمومی دولت و نه در سمت بودجه شرکت‌ها، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت نمی‌توانیم یک درآمد جدیدی را شناسایی کنیم. در واقع نمی‌توانیم بگوییم که از محل این درآمد بخشی از این مشکلات شهر تهران حل خواهد شد. به این دلیل که در سمت منابع عمومی کشور در لایحه بودجه نمی‌توانیم عنوان کنیم که 88درصد منابع عمومی کشور جاری است و حدود 12درصد (104هزار میلیارد تومان) از بودجه عمرانی در سطح ملی بین 31استان کشور تقسیم می‌شود.
اگر بودجه شرکت‌ها، بانک‌ها و مؤسسات مالی وابسته به دولت را درنظر بگیریم، آنها هم به نوعی نمی‌توان گفت که درآمد تضمینی هستند. البته حدود 30شرکت که بیشتر از 80درصد بودجه را به‌خودشان اختصاص می‌دهند، عمده فعالیت‌شان در مناطق مختلف کشور صورت می‌گیرد؛ اعم از شرکت‌های پخش پالایش، پتروشیمی، نفت و غیره. علت اینکه به این جزئیات از لایحه بودجه می‌پردازیم،توجه دادن به این نکته است که نمی‌توان از دل این لایحه بودجه رقم قابل توجهی به‌دنبال تخصیص برای شهرداری تهران بود. به‌نظر می‌رسد شهرداری تهران مانند پایتخت بسیاری از کشورهای مختلف به جز در موضوع زیرساخت‌ها باید برای اداره جاری به فکر ایجاد درآمدهای مولد و پایدار شهر باشد. به‌نظر می‌رسد اگر زیرساخت‌های تهران مانند شبکه حمل‌ونقل زمینی و ریلی، جمع‌آوری زباله یا تبدیل آن به کمپوست یا انرژی و مسائلی از این دست تکمیل بود، شاید نیاز به کمک ویژه نداشت. بنابراین، در شهرداری تهران باید به‌دنبال یک تعامل جدید با دولت درخصوص حل مشکلات زیرساختی بود؛ همان مطلبی که درخصوص مترو، تامین اتوبوس و غیره مطرح است. لذا اگر بخواهیم از منظر لایحه بودجه سنواتی به شهرداری تهران بنگریم، درآمدها و هزینه‌ها در سمت منابع و مصارف لایحه بودجه آنچنان عددهای ناچیزی برای شهرداری تهران خواهد بود که مشکل جدی شهر را برطرف نخواهد کرد.
واقعیت این است که یک بخش از شهرداری تهران به پایتخت بودن آن برمی‌گردد و اگر چنین نبود، بخشی از مشکلات این کلانشهر هم وجود نداشت. نکته مهم اینکه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی در پایتخت مترکز هستند و با این تمرکز، هزینه‌‌شان را به شهر تهران تحمیل می‌کنند. بنابراین باید دولت در بودجه‌های سنواتی نگاه ویژه‌تری از نظر تامین درآمدها به تهران داشته باشد در نتیجه ضرورت دارد که در موضوعات زیرساختی کمک اساسی به شهرداری تهران کند. البته اگر مراودات تجاری و روابط کشور در شرایط عادی قرار داشت، احتمالا شهرداری تهران می‌توانست با کمک تسهیلات خارجی بخشی از مشکلات بلندمدت خودش را
برطرف کند.
