یادداشت/در مراتب و پیشینه نامگذاری

حمیدرضا اسلامی_روزنامه‌نگار

مر اسیران را لقب کردند شاه
عکس چون کافور نام آن سیاه
شد مفازه بادیه خونخوار نام
نیکبخت آن پیس را کردند عام
بر اسیر شهوت و حرص و امل
بر نوشته میر یا صدر اجل (مثنوی، دفتر چهارم)
نامگذاری برعکس در فرهنگ ایرانی برای خود قدمتی دارد. گاه این نامگذاری همراه با فال نیک زدن است. جایی که کوری شایع بود نام فرزندان را عینعلی می‌گذاشتند و جایی که کچلی رایج، نام فرزندان زلفعلی می‌شد. اما اینها بیشتر طنز و مطایبه است. اهل قدرت آنچه را در منش و کردار کم داشتند به‌عنوان نام و لقب به‌خود می‌بستند. آنکه شایعاتی در مورد دست بردنش به اموال مردم بود لقب پاکدست بر خود می‌بست و آنکه به بی‌خیالی چشم بر مصالح دولت بسته بود عین‌الدوله خوانده می‌شد. چه نحیف‌اندامان که شیرافکن نامگذاری شدند و چه بسیار دروغگویان که صادق. این قصه در فرهنگ ما سر دراز دارد. این است که مردم ایران چندان شگفت زده نمی‌شوند که یک جناح سیاسی نام طرح خود برای ناکام گذاشتن برجام و لغو نشدن تحریم‌ها و پیروزی احتمالی خود را در انتخابات آینده (به قیمت هر چه فکر کنید) گذاشته باشد اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها. همچنین است که اگر کسی عملی خلاف خواست صریح دولت انجام داده باشد و گفته باشد این کار را برای حمایت از دولت انجام داده‌ایم مایه شگفتی نیست و اصلا تعجب‌آور نیست که گروهی با رأی کم و ناچیز اقدامات خود علیه آنها که رأی اکثریت مردم را دارند به نام خواست مردم جا بزنند. ما ایرانی‌ها با  این شیوه عملکرد آشنا هستیم و آن را درک می‌کنیم.