گزارش
صداهای خاموش و مسیرهایی که هموار می‌شوند
همشهری موضوع هوشمندسازی تجهیزات راهنمایی در راستای کمک به روشندلان را بررسی کرده است
زینب زینال‌زاده_خبر‌نگار
وضعیت معابر، مکان‌های تفریحی مانند پارک‌ها، امکانات ورزشی و رفاهی و حتی سیستم حمل‌ونقل عمومی در پایتخت به‌گونه‌ای است که همه شهروندان به آن دسترسی آسان و مطلوبی ندارند و همواره با چالش‌هایی مواجه بوده و هستند. روشندلان ازجمله اقشار خاص، اما شهروند همین شهرند و حق شهروندی دارند، اما آنطور که باید و شاید حقوقشان رعایت نمی‌شود. انصاف نیست کارهای انجام‌شده را نادیده گرفت، اما این اقدامات کافی نبوده و مسیر نابینایان هنوز هموار نشده و برای تردد با موانعی مواجهند که قطعاً در روزهای بحران‌زده کرونایی آنها را با بحران‌زدگی بیشتری روبه‌رو کرده است. بهسازی پیاده‌روها کار ارزشمندی است که مدیران شهری همواره به آن توجه داشته‌اند و در دوره جدید هم این موضوع در اولویت اقدامات شهرداری قرار گرفته است. مدیریت شهری تهران به لحاظ وجود مسئولیت‌های اجتماعی قطعاً در حوزه‌های مختلف ازجمله پیاده‌راه‌سازی و ارائه خدمات عمومی، مشکلات این قشر را مدنظر قرار داده تا حقوق روشندلان رعایت شود. در این بین با توجه به آنکه دنیا به سمت هوشمندی پیش می‌رود، این مهم برای افراد دارای معلولیت نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
در همین ارتباط، سیدمناف هاشمی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران در راستای حفظ حقوق شهروندی نابینایان می‌گوید: «ارائه خدمات باید به‌گونه‌ای باشد که نابینایان و روشندلان هرگز در رفت‌وآمدهایشان احساس سختی نکنند. هوشمندسازی نیز بخشی از کارهایی است که باید در این خصوص صورت بگیرد.» نصب موزاییک‌های ویژه کم‌بینایان و نابینایان در پیاده‌روها، رفع مشکل پل‌های روی جوی آب، همسطح‌سازی و برطرف کردن موانع در معابر، بهسازی مسیر تردد معلولان و نابینایان، مناسب‌سازی ایستگاه‌های اتوبوس و استفاده از تابلوهای هدایت مسیر به خط بریل در برخی از خطوط اتوبوسرانی و... از مهم‌ترین کارهای انجام‌شده توسط مدیریت شهری است. چنین امکاناتی برای تبدیل شدن تهران به شهری برای همه لازم و ضروری است، اما کافی نیست.
اصوات خاموش
چالشی که نابینایان بیش از هر چیز با آن دست به گریبان هستند، استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی و تردد در معابر شهری است. وقتی خبری از چراغ راهنمای صوتی در تقاطع‌ها و چهارراه‌ها یا هدایتگران گویا در ایستگاه‌های اتوبوس نیست، قطعاً استفاده از امکانات عمومی برای اقشار خاص سخت می‌شود و دشوار. نصب تابلوی هدایت مسیر به خط بریل در برخی از ایستگاه‌های خط5 بیآرتی اقدام خوبی بود که با استقبال نابینایان هم مواجه شد، اما در شرایط کنونی که لمس کردن یکی از عوامل انتقال کوویدـ19محسوب می‌شود، قطعاً تغییر سیستم خدمت‌رسانی ضرورت دارد. با گذشت بیش از290 روز از اپیدمی این بیماری، اقدامی برای هوشمندسازی و بهره‌مندی از سیستم گویا برای این هدایتگران نشده است؛ موضوعی که می‌تواند به کاهش لمس سطوح توسط روشندلان در شهر کمک کند. مهدی حامی، روشندل و مسافر خط یک بیآرتی است و نصب سیستم گویا در ایستگاه‌های اتوبوس را ضروری عنوان کرده و می‌گوید: «نصب تابلوی بریل در تمام خطوط اتوبوس عملی نشده است، اما همان تعداد کمی هم که در برخی از ایستگاه‌ها ازجمله ایستگاه آیت نصب شده، بسیار کمک‌کننده بود. با شیوع بیماری کرونا، لمس کردن سطوح خطرناک است و به همین دلیل می‌توان از این اتفاق ناخواسته و البته تلخ، بهره برد و سیستم‌های اینچنینی را گویا کرد.» از سوی دیگر به گفته معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران، تجهیز و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی برای نابینایان تهران با قید فوریت برای افزایش بودجه و ظرفیت خدمات‌رسانی بهتر در دستور کار قرار گرفته است: «برخی از خطوط خط 5بیآرتی به سیستم گویا تجهیز شده‌اند و راه‌اندازی این سیستم در ناوگان حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه تاکسی و اتوبوس ضروری و مورد تأکید است.»
گذر از خیابان با چشمان بسته
عبور از عرض خیابان در تقاطع‌ها و چهارراه‌ها با هدایت چراغ‌های راهنمایی 3رنگ انجام می‌شود؛ دیدن رنگ‌هایی که برای روشندلان ممکن نیست. نابینایان تا قبل از اپیدمی کرونا با کمک دیگران از عرض خیابان عبور می‌کردند، اما این روزها که مردم برای حفظ نکات بهداشتی مجبور به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی‌اند، کمک‌های اینچنینی به حداقل یا حتی صفر رسیده است. آمنه اسدزاده، شهروند روشندلی است که محل کارش در خیابان ولیعصر واقع شده و به گفته خودش هر روز از تقاطع طالقانی عبور می‌کند: «عصای سفید نماد نابینایان است و راننده‌ها با دیدنش توقف می‌کنند، اما هستند کسانی که به این موضوع بی‌توجهند و همین امر سبب می‌شود در برخی از مواقع دچار حادثه شویم. اگر تقاطع‌ها و چهارراه‌ها گویا شوند، عبور و مرور برای افرادی مثل من آسان‌تر می‌شود؛ به‌ویژه این روزها که مردم به‌دلیل کرونا تمایلی به کمک کردن به افراد نابینا ندارند.» تجهیز چراغ‌های راهنمایی به سیستم صوتی نخستین‌بار سال 84زمانی که کامران رحیم اف، مدیرعامل وقت شرکت کنترل ترافیک شهرداری تهران بود، مطرح و چراغ راهنمای تقاطع خیابان‌های طالقانی- قرنی به سیستم گویا تجهیز شد. اما این طرح، آنطور که باید و شاید عملیاتی نشد و سیستم گویا در این تقاطع هم خاموش شد تا اینکه سال 95زمانی که ایلوش وزیری، مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهرداری تهران بود، باز این موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد، اما با گذشت 4سال هیچ کاری انجام نشده است؛ درحالی‌که سال 96شهردار زنجان فعال‌تر از بقیه نشان داد و برای نخستین‌بار در کشور چراغ تقاطع‌های سبزه‌میدان و چهارراه سعدی این شهر را صوتی کرد.
چراغ‌ها گویا می‌شوند
محمد علیخانی، رئیس کمیته هوشمندسازی حمل‌ونقل شورای شهر تهران اما در گفت‌وگو با همشهری خبر از اقدامات خوب در راستای هوشمندسازی چراغ‌های راهنما برای رفاه بیشتر روشندلان و کم‌بینایان می‌دهد و می‌گوید: «با توجه به گسترش روزافزون تکنولوژی در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی هر روز شاهد ارائه ابزار و خدمات نوین در عرصه زندگی خصوصی و اجتماعی در حوزه‌های مختلف شهری، خدماتی و رفاهی هستیم. در جامعه امروزی که باید شهروندان به میزان مساوی حق استفاده و بهره‌مندی از خدمات شهری و رفاهی را داشته باشند، کم‌توانان و معلولان هم باید به همان میزان حق استفاده از این خدمات را داشته باشند.» به گفته او، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران از طریق شرکت کنترل ترافیک، تجهیز چراغ‌های راهنما به سیستم صوتی را در 4تقاطع مهم و پرتردد شروع کرده است: «سیستم صوتی به‌گونه‌ای طراحی شده که متناسب با رنگ چراغ راهنما آلارم می‌دهد و تغییر رنگ‌ها از بلندگو پخش شده و عابرپیاده متوجه می‌شود که می‌تواند از تقاطع عبور کند یا باید بایستد. امکان جایگزینی صدای انسان با آلارم صوتی، کم و زیاد کردن صدا، کاهش خودکار صدا با توجه به شلوغی و خلوتی معابر و حالت شب و روز، از ویژگی‌های دیگر پیش‌بینی شده در سیستم‌های صوتی است.» تجهیز چراغ راهنما به سیستم صوتی در هر تقاطع 80میلیون تومان هزینه دارد و تا پایان سال 12تقاطع به این سیستم تجهیز می‌شوند. به گفته این عضو شورای شهر تهران، به‌دلیل اینکه خطرات مربوط به عبور و مرور شهروندان روشندل و کم‌بینا در سطح معابر شهری چندین برابر معلولان دیگر است، مناسب‌سازی معابر شهری به‌خصوص تقاطع‌ها در دستور کار شورای شهر تهران قرار گرفته و مصوبات لازم برای انجام این کار به شهرداری تهران ابلاغ شده است.
تهران، دوستدار نابینایان نیست
علی‌اکبر جمالی، مدیرعامل انجمن نابینایان ایران
کلانشهرهای کشور به‌ویژه تهران شرایط مناسبی برای تردد نابینایان ندارند؛ هر چند در مقایسه با سالهای گذشته اقداماتی انجام شده است، اما تا رسیدن به وضعیت ایده‌آل و مطلوب فاصله داریم. مشکلات متعددی در تهران وجود دارد که رفت‌وآمد را برای نابینایان سخت و گاهی اوقات هم غیرممکن می‌کند. تردد موتورسواران، بی‌قانونی برخی از خودروسواران و کمبود پارکینگ و.... همه و همه تهران را برای زندگی نابینایان نامناسب کرده است؛ هر چند احداث 500کیلومتر پیاده‌راه در تهران مهم‌ترین و بزرگ‌ترین کاری است که مدیریت شهری در راستای مناسب‌سازی معابر برای تردد معلولان به‌ویژه نابینایان انجام داده است که با بهره‌برداری از آن، مسیر عبور و مرور روشندلان هموارتر می‌شود. تجهیز برخی از علائم و ابزار ترافیکی مانند چراغ‌های راهنمایی به سیستم صوتی، مطالبه چند سالهای است که بنا به دلایلی محقق نشده. کرونا، شرایط تردد را برای نابینایان سخت‌تر و محدودیت‌هایی ایجاد کرده است و امروز زمان آن است که سبک خدمت‌رسانی را تغییر دهیم و از سیستم و ابزار هوشمند استفاده کنیم.
زیرساخت‌های هوشمندسازی در تهران وجود ندارد
علیرضا پاک‌فطرت، عضو کمیسیون عمران مجلس
هوشمندسازی نیاز به زیرساخت دارد که با توجه به مشکلات عدیده تهران، این کار شدنی نیست. تجهیز چراغ‌های راهنما به سیستم صوتی برای بهره‌مندی روشندلان حتماً لازم است، اما بنده شخصاً گمان می‌کنم چنین کاری در تهران پیچیده است. ما در بخشی از پیاده‌روهای تهران با مشکل عبور عابران‌پیاده مواجه هستیم و با اقدامات انجام شده موفق نشده‌ایم یک معبر هموار و ایمن برای عابران‌پیاده اعم از سالمند، معلول، کودک و... ایجاد کنیم، پس چطور باید انتظار هوشمندسازی برخی از تجهیزات مانند چراغ‌های راهنمایی را داشت.
تقاطع‌هایی که صوتی می‌شوند
چهارراه کلاهدوز- قیطریه
چهارراه سهروردی - مطهری
چهارراه ولیعصر- مولوی
تقاطع قرنی - طالقانی
در همینه زمینه :
