سبقت خرج از دخل

 علی عمادی  

نرخ تورم در سال1361معادل 19.2درصد بود که در مقایسه با سال قبل خود 3.6درصد کاهش را نشان می‌داد اما خانوارهای ایرانی در این سال 27درصد بیشتر از سال60 هزینه کردند. درحالی‌که در سال 1360کل خانوارهای ایرانی (چه شهری و چه روستایی) بیش از 506میلیارد تومان در سال هزینه کرده بودند، در سال 1361خانوارهای ایرانی 644میلیارد تومان به قیمت روز‌بازار هزینه کردند که 295میلیارد تومان آن صرف خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات (حدود 46درصد) شد. سهم مسکن، سوخت و روشنایی معادل 143میلیارد تومان می‌شد (حدود 22درصد) و پس از آن، پوشاک و کفش 64میلیارد تومان (10درصد)، مبل و اثاثیه منزل 46میلیارد تومان (7درصد)، حمل‌ونقل و ارتباطات 35میلیارد تومان (5درصد)، بهداشت و درمان 24میلیارد تومان (4درصد)، خدمات آموزشی، فرهنگی و تفریحی 9میلیارد تومان (یک‌درصد) و باقی (28میلیارد تومان، معادل 5درصد) سهم سایر کالاها و خدمات بود.
متوسط درآمد سالانه یک خانوار شهری بالغ بر 70هزار و 960تومان می‌شد؛ ماهانه 5913تومان. بین استان‌ها، هرمزگان با بیش از 87هزار و 700تومان در سال، بیشترین درآمد را میان خانوارهای شهری نمونه کشور داشت و لرستان با کمی کمتر از 54هزار و 800تومان در سال، کمترین درآمد را به نام خود ثبت کرده بود. متوسط درآمد خانوارهای نمونه شهری در استان تهران در سال حدود 77هزار و 470تومان می‌شد. بین درآمد اعضای شاغل خانوار، مزد و حقوق بخش دولتی بیشترین سهم را داشت و پس از آن مشاغل آزاد غیرکشاورزی.
متوسط هزینه ماهانه خانوارهای شهری اما بیش از متوسط درآمد بود. 4403تومان هزینه‌های غیرخوراکی و 2960تومان هزینه اقلام خوراکی بود که جمعا بالغ بر 7هزار و 363تومان می‌شد. با این حساب به‌طور متوسط خانوار ایرانی هرماه 1450تومان بیشتر از درآمد هزینه داشت.بین هزینه‌های غیرخوراکی، مسکن ماهانه با 2054تومان بیشترین سهم را داشت و پس از آن پوشاک با 479تومان و حمل‌ونقل با 396تومان هزینه درماه در جایگاه‌های بعدی قرار می‌گرفتند.
بین هزینه‌های خوراکی گوشت قرمز با 699تومان درماه بیشترین سهم را داشت و جالب آنکه خانوار ایرانی در آن زمان برای نان بیش از برنج هزینه می‌کرد. سهم انواع نان 177.5تومان بود و سهم غلات و برنج، 130تومان. این نشان می‌داد نان بسیار ارزان، بسیار بیشتر از برنج مصرف می‌شد. به‌طور متوسط خانوار ایرانی درماه 60تومان برای شیر و 195برای لبنیات غیر از شیر هزینه می‌کرد. میوه و سبزیجات نیز در سبد خانوار جایگاه بالایی داشت و درماه 680تومان برای انواع میوه و سبزیجات هزینه می‌شد.