پیامهای متفاوت یک اتحاد شوم
بن سلمان و نتانیاهو با ملاقات مخفیانه خود، چند پیام به رقبا و متحدان ارسال کردند
ملاقات اخیر بین بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیمصهیونیستی و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی که برای نخستین بار انجام میشد، این پیام را فرستاد که این دو همچنان به مهار دشمن مشترکشان یعنی ایران متعهد هستند.
جلسه نتانیاهو و بن سلمان یکشنبه گذشته در شهر نئوم در عربستان برگزار شد. اسرائیلیها برگزاری این جلسه را تأیید کردهاند اما سعودیها همچنان آن را تکذیب میکنند. این نخستین بار است که سفر یک مقام اسرائیلی به عربستان از سوی آنها تأیید میشود. این دو رژیم روابط دیپلماتیک ندارند اما دشمنی و خصومت مشترک با ایران، بین آنها اتحادی استراتژیک ایجاد کرده است. به گزارش رویترز، زاچی هانگبی یکی از وزرای اسرائیل بعد از سفر نتانیاهو به رادیو ارتش رژیم گفته بود: «مسئله، ایران، ایران و ایران است. بسیار بسیار مهم است که محوری را ایجاد کنیم تا ایران را ایزوله کنیم.»
محمد بن سلمان که عملا رهبری عربستان را بهدست دارد و نتانیاهو، در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ در آمریکا، قویا از حمایتهای او برخوردار بودند و بازیگران اصلی کارزار فشار حداکثری علیه ایران به شمار میرفتند. آنها اما حالا نگران این هستند که بایدن سیاستهایی مشابه آنچه را که دولت باراک اوباما اتخاذ کرده بود در پیش بگیرد. بایدن گفته است که او به توافق هستهای با ایران که ترامپ از آن کنار کشید بازخواهد گشت و با متحدان آمریکا همکاری خواهد کرد تا مفاد آن را تقویت کند.
بدون اطلاع شاه
جلسه یکشنبه در حضور وزیر خارجه آمریکا مایک پمپئو و رئیس سازمان جاسوسی اسرائیل برگزار شده است. پمپئو که در تلاش است تا عربستان را متقاعد کند تا در کنار امارات، بحرین و سومالی روابط خود را بااسرائیل عادی کند، از تأیید این جلسه سرباز زده است. اما دیپلماتهای منطقه گفتهاند که سفرای آمریکا بهصورت خصوصی برگزاری این جلسه را تأیید کردهاند.
نتانیاهو هم از اظهارنظر درباره جلسه خودداری کرده است. او هنوز به امارات و بحرین سفر نکرده است. او هفته گذشته گفت که انتظار دارد کشورهای بیشتری در چندماه پیش رو روابط خود را با اسرائیل عادی کنند.
در شبکههای اجتماعی عربستان، چندان درباره این جلسه صحبت نشده اما برخی چهرههای مخالف حکومت آن را بهشدت محکوم کردهاند. تحلیلگران سیاسی گفتهاند که تکذیب این جلسه از سوی حاکمیت، با این هدف صورت گرفته است تا واکنشهای احتمالی محک زده شود.
عربستان در سالهای اخیر در مواجهه با اسرائیل نرمتر شده اما این پیام را داده است که فعلا آماده نیست روابط خود را با اسرائیل عادی کند. به گفته تحلیلگران، سلمان، پادشاه عربستان، نمیتواند در شرایطی که صلح بین فلسطینیها و اسرائیل حاصل نشده دست به چنین اقدامی بزند و دنبالهروی امارات و بحرین باشد.
نیل کیلیان از اندیشکده چتهم هاوس گفته است: «ملاقات با نتانیاهو نشان داد که محمد بن سلمان بیشتر از پدرش تمایل دارد تا در راستای عادیسازی روابط با اسرائیل قدم بردارد؛ حتی اگر صلح بین فلسطینیها و اسرائیلیها بهدست نیامده باشد. »
با وجود این، آنطور که یک منبع مطلع در ریاض گفته است، انتظار نمیرود تا زمانی که سلمان زنده است عادیسازی شکل بگیرد. این دیپلمات گفته است: «عادیسازی هویجی است تا حواس بایدن را از مسائل دیگر پرت کنند، بهخصوص حقوق بشر.» منابع سعودی و دیپلماتهای خارجی ساکن در ریاض به رویترز گفتهاند که محمد بن سلمان، این ملاقات را از پدرش پنهان کرده بود. هرچند پادشاه عربستان اخیرا ریاست جلسه مجازی گروه 20را بهعهده داشته اما شایعات زیادی درباره وضع سلامتی او در جریان است. این شایعات، بهخصوص بعد از بستری شدن او در تابستان افزایش یافته است. در همین جلسه گروه 20، ویدئویی به بیرون درز کرده که در آن مشخص است بن سلمان، به پدر سردرگمش کمک میکند تا حواسش را دوباره جمع کند. منابع سعودی گفتهاند که این ویدئو، عامدانه به بیرون درز داده شده است.
نشت اسرائیلی
درز اخبار سفر نتانیاهو به عربستان به رسانههای اسرائیلی هم احتمالا عامدانه بوده است. نتانیاهو از یک جت با شماره ثبت مشخص برای سفر به عربستان استفاده کرده است. اطلاعات پرواز این هواپیما، در سایتهای رصد پروازهای بینالمللی بهصورت آزاد در دسترس تمام دنیا بوده است. از سوی دیگر، دستگاه سانسور اسرائیل هم هیچ تلاشی برای جلوگیری از انتشار اخبار پرواز نتانیاهو به عربستان نکرده است. درز این خبر این فرصت را به نتانیاهو داده است تا بنی گانتز رقیب سیاسی خود را که قرار است براساس توافق دو طرف سال آینده نخستوزیر اسرائیل شود، در موقعیت ضعف قرار دهد. در اخباری که درز کرده آمده که نتانیاهو درباره این سفر به گانتز که وزیر دفاع کابینه خودش است هیچ اطلاعی نداده و طوری وانمود کرده که گانتز نمیتواند هیچ رازی را حفظ کند. گانتز درز اخبار را غیرمسئولانه خوانده است. نتانیاهو همچنین گانتز را از مذاکرات محرمانه با امارات و بحرین که منجر به عادیسازی روابط این کشورها با رژیم صهیونیستی شد بیرون گذاشته بود و او از طریق رسانهها متوجه شده بود که قرار است اسرائیل و این دو کشور روابطشان را عادی کنند.