یک بار برای همیشه

    حافظ روحانی       

محمود کوثر، واپسین مدیر موزه‌ هنرهای معاصر در سال‌های پس از انقلاب کوشیده بود تا در گرماگرم روزهای ملتهب انقلاب، آثار گنجینه را حفظ کند. گویا به دستور او، آثار به زیرزمین موزه منتقل می‌شوند به‌خصوص که ممکن بود انقلابیون بسیاری از این آثار را غیرقابل نمایش بخوانند. فعالیت موزه در یکی دو سال بعد از انقلاب بیشتر بر حفظ مجموعه و ساختمان استوار است و اسناد پراکنده‌ باقی‌مانده نشان می‌دهد که مدیریت موزه در این کار موفق بوده‌اند.  جمعی از نقاشان جوان انقلابی از نخستین سال پس از انقلاب برنامه‌هایی را در موزه اجرا می‌کنند، از جمله ایرج اسکندری که با گروهی از نقاشان انقلابی در یکی از گالری‌های موزه و در مقابل چشم بازدیدکنندگان نقاشی می‌کنند.  اما نخستین نمایشگاه مهم موزه در سال 1359 با حضور جمعی از نقاشان انقلابی از همه‌ طیف‌های سیاسی برگزار می‌شود. اسناد و مدارک چندانی از این نمایشگاه در دست نیست، اما می‌دانیم که این نمایشگاه یکی از معدود دفعاتی است که هنرمندان با گرایش‌های مختلف و متفاوت سیاسی در یک رخداد شرکت می‌کنند. علت گردهمایی هنرمندان انتشار خبر واگذاری احتمالی موزه به کتابخانه ملی است. می‌دانیم که هانیبال الخاص نقش مهمی در سازمان‌دهی نقاشان نزدیک به حزب توده دارد و آن‌چنان که در خاطرات شاهدان آمده، پیش از برگزاری نمایشگاه با نقاشان نزدیک به سازمان چریک‌های فدایی خلق درگیر می‌شوند.  اندکی بعد است که تحولات سیاسی امکان شکل‌گیری تجمعی شبیه به این نمایشگاه را ناممکن می‌کند تا این نمایشگاه همچنان ‌مانند یک رخداد نمادین در سال 1359 در اذهان بماند.