مهمانی خداحافظی

  جواد نصرتی   
 
حضور در جام‌جهانی 1978 آرژانتین، پاداش برتری مطلق تیم ملی فوتبال ایران در آسیا بود.
ایران طی یک‌دهه بدون حتی یک شکست 3دوره متوالی قهرمان جام‌ملت‎‌‎ها شده بود، در 2دوره المپیک بازی کرده بود و در مرحله مقدماتی جام‌جهانی در آسیا و اقیانوسیه هم با اقتدار تمامی مدعیان را قربانی کرده بود تا به جام‌جهانی آرژانتین صعود کند.
هیچ‎‌‎کس در شایستگی تیم‌ملی ایران شک نداشت اما میدان جام‌جهانی، چنان وهم انگیز و ترسناک بود که حتی ستاره‎‌‎های ایران را هم مرعوب خود کرده‌بود. ایران به‎‌‎عنوان تنها نماینده آسیا و اقیانوسیه در جام‌جهانی، اردوهای متعددی داشت و با باشگاه‎‌‎هایی مثل پاری‎‌‎سن‎‌‎ژرمن، ‎‌‎اف‌سی‌بروژ و تیم‎‌‎هایی مثل بلغارستان، ولز و فرانسه بازی کرده بود اما هیچ کدام مانع این نشد که بازی اول با هلند، به ترسناک‌ترین بازی ستاره‎‌‎های آبدیده ایران تبدیل شود. ایرانی‎‌‎ها چنان از این بازی هراس داشتند که بعدها جوک‎‌‎هایی درباره بازیکنان ایران ساخته بودند که به نوعی از بازیکنان هلند خواسته بودند ایران را گل‌باران نکند. این بازی در نهایت 3بر‌صفر به سود نارنجی‎‌‎ها به پایان رسید. هر 3گل این بازی را  که دو تای آنها پنالتی بود، پیتر رنسنبرینک زد. بعد از این بازی، انگار که تیم‌ملی کمی به‎‌‎خود آمده باشد، برابر اسکاتلند به میدان رفت. اسکاتلند در آن دوره، در غیاب انگلیس به جام‌جهانی آمده بود و با ستاره‎‌‎هایی مثل گرام‌سونس و کنی دالگلیش داعیه قهرمانی داشت. گل به‌خودی آندرانیک اسکندریان در انتهای نیمه‌اول حریف را پیش انداخت اما ایرج دانایی‌فر در دقیقه 60نخستین گل تاریخ تیم ملی ایران در جام‌جهانی را به ثمر رساند تا ایران نخستین امتیاز خود در جام‌جهانی را هم کسب کند. شاگردان حشمت مهاجرانی حتی در ادامه شانس این را داشتند که برنده شوند و مربی تیم‌ملی بارها گفته همیشه حسرت این را خورده که چرا برنده این بازی نبوده است. مساوی با اسکاتلند، یکی از بهترین نتایج تیم‌ملی در تاریخ ادوار جام‌جهانی است؛ ایران در جام‌جهانی هرگز از یک تیم اروپایی امتیاز نگرفته‌است. در بازی آخر، ایران برای صعود، به بردی پرگل برابر پرو شگفتی‎‌‎ساز این جام نیاز داشت. مهاجرانی تیم را هجومی چید اما در دقیقه2 دروازه ایران باز شد. تئوفیلو کوبیلاس ستاره پرو در دقایق 36و 39 از روی نقطه پنالتی گلزنی کرد تا اینکه حسن روشن، مهاجم نیمه‌آماده ایران در این جام تک‌گل ایران را به ثمر رساند. کوبیلاس اما دوباره در دقیقه79 گلزنی کرد تا همچون رنسنبرینک مقابل ایران هت‌تریک کرده‌باشد.
ایران با یک امتیاز،8 گل خورده که 4گل آن از روی نقطه پنالتی بود و یکی هم گل به‎‌‎خودی، و تنها 2گل زده با جام خداحافظی کرد.
جام‌جهانی، پایان دوره درخشانی بود که یک‌دهه قبل با نخستین قهرمانی در جام‌ملت‎‌‎ها شروع شده بود. ایران بعد از این دوره، 2دهه از جام‌جهانی دور ماند و هنوز بعد از حدود نیم قرن نتوانسته برنده جام‌ملت‎‌‎های آسیا باشد. جام‌جهانی، مهمانی وداع تیمی بود که قهرمان شدن را بلد بود.